Odprawa za ustanie zatrudnienia wolna od składek ZUS ale premia już nie

ZUS SerwisKadrowego.pl

Odprawy pieniężne, pozostające w bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy podlegają wyłączeniu z podstawy składek zusowskich. Warunkiem koniecznym jest tu jednak to, aby jedyną przyczyną jej wypłaty przez pracodawcę było ustanie zatrudnienia.

Z kolei ze zwolnienia składkowego nie może korzystać świadczenie niepozostające w ścisłym związku z rozwiązaniem stosunku pracy. A zatem przykładowo premia dla długoletnich pracowników, której celem jest motywowanie długoterminowego zatrudnienia, winna być ozusowana, gdyż w konsekwencji tego typu należność jest związana z trwającym stosunkiem pracy a nie z jego zakończeniem.

Interpretacja ZUS

Lublin, dnia 14 października 2016 r.

WPI/200000143/989/2016

DECYZJA nr 989/2016

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tj. Dz.U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.) w związku z alt 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 963) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie odnosząc się do treści wniosku złożonego w dniu 14 września 2016 r. przez przedsiębiorcę

  1. uznaje za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w części dotyczącej nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy odprawy pieniężnej wypłacanej w związku z rozwiązaniem umowy o pracę oraz
  2. uznaje za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w części dotyczącej wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne premii dla długoletnich pracowników.

UZASADNIENIE

W dniu 14 września 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (…), reprezentowanego przez (…) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w przedmiocie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dobrowolnej odprawy wypłaconej pracownikowi oraz możliwości wypłaty części odprawy w trakcie trwania urlopu wychowawczego pracownika z możliwością wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Powyższy wniosek został uzupełniony przez Wnioskodawcę w zakresie merytorycznym pismem z 30 września 2016 r. (wpływ do Oddziału w dniu 06 października 2016 r.).

Wnioskodawca poinformował, że pracownica jest obecnie zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony na pełen etat, od dnia (…) listopada 2012 r. obecnie pracownica przebywa na urlopie wychowawczym od dnia czerwca 2016 r. do dnia (…) grudnia 2016 r. Wcześniej pracownica przebywała na urlopie macierzyńskim. Pracodawca zatrudnia w swojej firmie poniżej 20 pracowników.

Wnioskodawca zamierza zawrzeć z pracownicą porozumienie o rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn nieleżących po stronie pracodawcy. w ramach którego pracodawca, na podstawie art. 3531 kc w związku z art. 300 kp, w ramach swobody kształtowania treści umów, dobrowolnie zobowiąże się do wypłacenia pracownicy nieobowiązkowego świadczenia — odprawy pieniężnej z tytułu rozwiązania stosunku pracy w drodze porozumienia w kwocie sześciomiesięcznego wynagrodzenia tj. (…) brutto. Nadto także porozumienie zakładać ma, ze pracownica otrzyma kwotę (…) zł brutto tytułem ekwiwalentu za niewykorzystany urlop oraz (…) zł brutto tytułem premii dla długoletnich pracowników, wynikającej z oświadczenia pracodawcy z (…) lipca 2013 r. Odprawa, o której mowa w pkt 1 powyżej ma być wypłacona w dwóch ratach. Pracodawca pierwszą ratę chce wypłacić pracownicy jeszcze w trakcie trwania urlopu wychowawczego, zaś drugą ratę dnia (…) a więc w dniu, w którym na mocy porozumienia stron wygaśnie stosunek pracy. W tym samym dniu pracodawca zamierza wypłacić pracownicy premię dla długoletnich pracowników.

Zgodnie z § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawy wymiaru składek nie stanowią między innymi odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy.

Na tle powyższego Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy wskazana dobrowolna odprawa, która ma być wypłacona pracownicy z tytułu rozwiązania stosunku pracy na podstawie porozumienia stron zawartego pomiędzy pracodawcą a pracownicą oraz premia dla długoletnich pracowników powinny być uwzględniane przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Kolejna wątpliwość Wnioskodawcy pojawia się przy wypłacie odprawy w dwóch ratach — czy raty odprawy mogą być wypłacone przed faktycznym rozwiązaniem umowy o pracę i taka odprawa może nadal być wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Pismem z dnia 30 września 2016 r. wnioskodawca uzupełnił wniosek o wydanie pisemnej interpretacji i wskazał, że zarówno odprawa, jak i premia dla długoletnich pracowników wypłacone pracownicy w związku z rozwiązaniem stosunku pracy będą stanowić przychód z tytułu stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Opierając się na niżej wskazanych przepisach, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że dobrowolna odprawa pieniężna. która ma być wypłacona pracownicy, niewątpliwie wg art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi jej przychód. Podobnie przychód stanowi świadczenie w postaci premii dla długoletnich pracowników, której wypłatę i jej wysokość pracodawca uzależnił od stażu pracy pracowników (wypłata należy się pracownikom zatrudnionym przez okres co najmniej (…) lat) oraz od ustania stosunku pracy u pracodawcy. Zgodnie z art. 18 ust. 1 i 2 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób zatrudnionych na umowę o pracę stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągany przez pracownika u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy — z wyłączeniem jednak przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W myśl § 2 pkt 3 rozporządzenia, podstawy wymiaru składek nie stanowią odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy. w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. W ocenie Wnioskodawcy zwrot „w tym” (inaczej – szczególności) oznacza, że przepis nie ogranicza się jedynie do obligatoryjnych odpraw. przewidzianych przez przepisy prawa pracy w przypadku rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronic pracodawcy.

Mając to na uwadze, zdaniem Wnioskodawcy, może on wypłacić zwalnianemu pracownikowi zarówno świadczenia obligatoryjne wynikające z przepisów prawa pracy, jak i te wymienione w § 2 ust 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Aby jednak warunek wyłączenia z podstawy wymiaru składek mógł zaistnieć, zdaniem Pracodawcy, musi wystąpić związek między wypłatą świadczenia a rozwiązaniem stosunku pracy. W konkretnym opisywanym przypadku związek ten bez wątpienia istnieje zarówno w przypadku dobrowolnej odprawy, jak i w przypadku premii dla długoletnich pracowników przy czym to drugie świadczenie, pomimo braku określenia go wprost terminem „odprawa” ma de facto taki charakter, albowiem jest immanentnie związane z zakończeniem stosunku pracy (jest należne tylko w sytuacji rozwiązania stosunku pracy) i uzależnione od stażu pracy (zarówno co do zasady, jak i co do wysokości).

Powyższe uzasadnia przyjcie stanowiska, że ustalona przez pracodawcę i pracownicę w porozumieniu o rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn nie leżących po stronie pracodawcy odprawa pieniężna (taka, której pracodawca nie ma obowiązku wypłacić na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy i która stanowi swoistą rekompensatę za wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy) oraz ustalona przez pracodawcę premia dla długoletnich pracowników nie powinny być wliczane do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób zatrudnionych na umowę o pracę.

W ocenie Wnioskodawcy, opisywana powyżej odprawa nie traci związku z rozwiązaniem umowy o pracę przez to, że zostanie wypłacona w dwóch ratach. z czego pierwsza z rat zostanie wypłacona w czasie trwania stosunku pracy, zaś druga — w dniu, w którym stosunek pracy zakończy się. Zgodnie bowiem z właściwymi przepisami tj. art. 353 kc w związku z art. 300 kp, pracodawca i pracownik mają — w ramach swobody kontraktowania — możliwość ustalenia, iż dobrowolne świadczenie należne w związku z wcześniejszym ustaniem stosunku pracy może zostać zapłacone w dowolny sposób, w tym w dowolnej kwocie i w dowolnym terminie. Dlatego też, zdaniem Wnioskodawcy, jest on uprawniony do wypłaty odprawy pracownikowi jeszcze w czasie trwania stosunku pracy. jeżeli taka jest zgodna wola stron. Tak ustalony sposób spełnienia świadczenia nie wpływa na jego charakter, który wyklucza możliwość uwzględnienia go przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób zatrudnionych na umowę o pracę.

Dodatkowo Wnioskodawca wskazał, iż w adekwatnym stanie faktycznym (odnośnie odprawy) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznał za prawidłowe stanowisko tożsame ze stanowiskiem Wnioskodawcy (decyzja z 24 lipca 2013 r. znak: DI/100000/451/933/2013).

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

 Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ponadto stosownie do art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zagadnienia dotyczące ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne są regulowane za pośrednictwem przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych i stosownych aktów wykonawczych, w tym rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2236).

Stosownie do treści art. 18 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe pracowników, stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

W tym miejscu, Zakład wskazuje przy tym, iż z brzmienia art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika ograniczenie w tematyce, w której jest zobowiązany wypowiedzieć się za pośrednictwem pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, uniemożliwiające potwierdzenie w tym trybie przez Zakład kwalifikacji przychodu w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uwzględniając powyższe, Zakład dokonał interpretacji przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych opierając się na informacji w powyższym zakresie przekazanej przez Wnioskodawcę w treści wniosku.

Katalog przychodów niestanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty we wskazanym rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia — podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.

Z konstrukcji wskazanego przepisu wynika, że za decydującą przesłankę w kontekście zwolnienia określonego świadczenia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne zostało uznane istnienie nierozerwalnej więzi pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy a powstaniem roszczenia o wypłatę pracownikowi określonego świadczenia (bez względu na jego nazwę). W konsekwencji, wyłączeniu z podstawy wymiaru składek podlegają zarówno świadczenia przysługujące na podstawie przepisów prawa pracy tj. Kodeksu Pracy, ustawy szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jak i inne wypłacone pracownikowi z tytułu rozwiązania stosunku pracy odprawy, odszkodowania, rekompensaty ustalone drogą dobrowolnych porozumień pomiędzy pracodawcą a organizacjami związkowymi, wynikające z układów zbiorowych pracy a także ustalone na podstawie umowy z konkretnym pracownikiem.

Powołany przepis ww. rozporządzenia znajduje zastosowanie jedynie w przypadku gdy wypłata odprawy pieniężnej, pozostaje w bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy. Jedyną przyczyną wypłaty przez pracodawcę takiej odprawy winno być ustanie zatrudnienia. Oznacza to, iż tego typu świadczenia nie mogą być wypłacane przez pracodawcę w innych okolicznościach, niż pozostających w ścisłym związku z rozwiązaniem stosunku pracy.

W opisanej we wniosku sytuacji wypłata części przysługującej pracownicy odprawy nastąpi jeszcze w trakcie trwania stosunku pracy. Podnieść należy, że przepisy prawa nie wskazują wprost na właściwą datę wypłaty odprawy. Z treści orzecznictwa sądowego w powyższym zakresie (m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 21 października 1999 r. sygn. I PKN 320/99) wynika, iż odprawa staje się świadczeniem wymagalnym w dniu rozwiązania stosunku pracy, a więc nie później niż w tym dniu powinna zostać spełniona. Zatem fakt, iż wypłata odprawy następuje na mocy porozumienia stron i w dwóch ratach nie wyklucza zastosowania wyłączenia przewidzianego w § 2 ust. 1 pkt 3 cyt. rozporządzenia.

Natomiast w odniesieniu do drugiego świadczenia, tj. premii dla długoletnich pracowników, Zakład wskazuje, iż celem przedmiotowego świadczenia — co wynika z opisanej sytuacji – jest motywowanie długoterminowego zatrudnienia pracownika, a w konsekwencji świadczenie to i jego wysokość jest związana z trwającym stosunkiem pracy a nie z jego zakończeniem. W konsekwencji, brak ścisłej więzi pomiędzy ustaniem stosunku pracy a uzyskaniem prawa do ww. świadczenia będzie skutkował brakiem możliwości wyłączenia ww. premii z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na podstawie wskazanego 2 ust. 1 pkt 3 przepisu rozporządzenia.

W konsekwencji, w świetle obowiązujących przepisów i przedstawionego przez wnioskodawcę zdarzenia przyszłego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 09 września 2016 r. w części dotyczącej nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy odprawy pieniężnej wypłacanej w związku z rozwiązaniem umowy o pracę oraz nieprawidłowe w części dotyczącej wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne premii dla długoletnich pracowników.

Jednocześnie Zakład nadmienia. iż przywołana przez Wnioskodawcę decyzja interpretacyjna z dnia 24 lipca 2013 r. znak DI/100000/451/933/2013 – została wydana w indywidualnej sprawie innego przedsiębiorcy, w oparciu o opisany stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe. Stosownie natomiast do art. 10 ust. 1 i 10a ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej pisemna interpretacja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych tylko w sprawie, w której została wydana. Interpretacje wydawane są w oparciu o zawarty we wniosku opis stan faktycznego lub zdarzenia przyszłego i nawet najmniejsza różnica w zawartym we wniosku o wydanie interpretacji opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego (w tym pominięcie lub dodanie jakiegokolwiek elementu) może mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia zawartego w interpretacji.

POUCZENIE

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stania prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (…)

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.

źródło: http://www.zus.pl/

Uwaga: Interpretacje zawarte w serwisie serwiskadrowego.pl nie stanowią porad prawnych, odnoszą się do sytuacji przedstawionych przez wnioskodawców oraz stanu prawnego obowiązującego w chwili ich wydania.

Artykuły z obszaru kadr i płac oraz zmian w prawie pracy napisane zrozumiałym językiem ▼

Skomentuj artykuł