Składki ZUS w 2018 r. wzrosną w stosunku do roku 2017 z powodu podwyższenia wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (z 2000 zł na 2100 zł brutto) oraz kwoty prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej (z 4263 zł na 4443 zł).
Pamiętajmy, że począwszy od składek za styczeń 2018 r., płatności z tytułu należności zusowskich każdy przedsiębiorca będzie uiszczał jedną wpłatą na indywidualny rachunek składkowy, który wygeneruje mu ZUS.
Składki ZUS od pracowników
Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 września 2017 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2018 r. (Dz.U. 2017 poz. 1747), ustawowa płaca minimalna pracownika pełnoetatowego od 1 stycznia 2018 r. wynosi 2100 zł brutto. Tyle minimalnie musi więc wynosić podstawa składek zusowskich pracownika pracującego na pełnym etacie przez wszystkie dni robocze danego miesiąca.
Poniżej wyliczenie składek pracownika od kwoty 2100 zł brutto (przy założeniu, że pracodawca opłaca składkę wypadkową w wysokości 1,80%):
| Rodzaj ubezpieczenia | Składki finansowane przez pracownika | Składki finansowane przez pracodawcę |
| emerytalne | 2100,00 zł x 9,76 % = 204,96 zł | 2100,00 zł x 9,76 % = 204,96 zł |
| rentowe | 2100,00 zł x 1,5 % = 31,50 zł | 2100 zł x 6,50 % = 136,50 zł |
| chorobowe | 2100,00 zł x 2,45 % = 51,45 zł | |
| zdrowotne | 1812,09 zł x 9 % = 163,09 zł | |
| wypadkowe | 2100 zł x 1,80 % = 37,80 zł | |
| FP | 2100 zł x 2,45 % = 51,45 zł | |
| FGŚP | 2100 zł x 0,10 % = 2,10 zł | |
| razem | 451,00 zł | 432,81 zł |
Najniższa podstawa wymiaru składek osób na urlopie wychowawczym
W przypadku osób przebywających na urlopie wychowawczym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających wspomniany urlop (lub okres pełnych miesięcy kalendarzowych, gdy zatrudnienie trwa krócej niż rok). Przy czym tak ustalona kwota w 2018 r. nie może być:
- niższa niż płaca minimalna (2100zł) – dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy,
- niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia (czyli 1575zł, tj.: 75% x 2100 zł) – dla pracownika niepełnoetatowego,
- wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (czyli 2665,80 zł co wynika z przeliczenia: 60% x 4443 zł).
Umowy zlecenia a składki ZUS w 2018 r.
Umowy zlecenia podlegają, co do zasady, obowiązkowemu ubezpieczeniu: zdrowotnemu, emerytalnemu, rentowemu oraz wypadkowemu (art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych i art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych). Dodatkowo na zasadzie dobrowolności zleceniobiorcy mogą przystąpić do ubezpieczenia chorobowego, ale tylko pod warunkiem, że składki społeczne są obligatoryjne.
Zleceniobiorca jest obejmowany obowiązkowymi ubezpieczaniami społecznymi w sytuacji, gdy z innych tytułów osiąga w danym miesiącu przychód (podlegający składkom emerytalnym i rentowym) w kwocie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. A zatem, wykonawca zlecenia realizujący jednocześnie dwie lub więcej umów zlecenie, podlega obligatoryjnym ubezpieczeniom społecznym z każdej z umów do czasu, aż łączna podstawa wymiaru składek osiągnie poziom płacy minimalnej.
Dopiero, gdy suma podstaw składek społecznych w miesiącu osiągnie ww. poziom, zleceniobiorca z kolejnych tytułów ubezpieczeniowych ma opłacaną obowiązkowo tylko składkę zdrowotną.
W 2018 r. zleceniobiorca nie podlega ubezpieczeniom społecznym z umowy zlecenia pod warunkiem, że z innych tytułów osiągnie w danym miesiącu podstawę składek na wspomniane ubezpieczenie w wysokości co najmniej 2100 zł.
Rozliczając pod względem składkowym umowy zlecenia należy pamiętać, że:
- W celu rozstrzygnięcia obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych należy dokonywać dla każdego miesiąca odrębnie.
- Ustalenia łącznej podstawy wymiaru składek dla celu rozstrzygnięcia zbiegu tytułów dokonuje się według kolejności ich powstawania. Zleceniobiorca może zmienić tytuł obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, jednak prawo to przysługuje mu dopiero wówczas, gdy przychody stanowiące podstawę wymiaru składek z wybranych przez niego tytułów w danym miesiącu wyniosą łącznie nie mniej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Przykładowo ubezpieczony, który zawarł trzy kolejne umowy zlecenia (i zachodzi zbieg tych tytułów) nie może „skutecznie” dokonać wyboru dwóch z nich jako tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń, jeśli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu tych dwóch umów nie osiąga minimalnego wynagrodzenia.
- W imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA zleceniobiorcy pracodawca uwzględnia należne składki na ubezpieczenia społeczne od wszystkich dokonanych lub postawionych do dyspozycji ubezpieczonego wypłat – od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, którego deklaracja rozliczeniowa dotyczy – stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, z uwzględnieniem ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Jeśli, przykładowo, umowa zlecenia zostanie zawarta na okres od 1 stycznia do 28 lutego 2018 r. i zleceniobiorca nie uzyska w styczniu przychodu z tytułu wykonywania umowy, a w lutym uzyska przychód stanowiący podstawę wymiaru składek w wysokości 3000 zł, to podstawa wymiaru składek za styczeń wyniesie 0 zł, a za luty 3000 zł. Nieprawidłowe jest twierdzenie, iż w takim przypadku za luty składki powinny być opłacone tylko od kwoty minimalnego wynagrodzenia, tj. 2100 zł.
- Wyznaczając łączną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie bierze się pod uwagę kwot przychodów wykazanych za miesiąc po ustaniu danego tytułu ubezpieczenia, tj. za miesiąc, w którym ubezpieczony nie podlegał już ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym ani jeden dzień. W tym miesiącu nie zachodzi bowiem zbieg z tym tytułem.
- W przypadku zleceniobiorców, dla których odpłatność w umowie zlecenia została określona miesięcznie kwotowo, w odniesieniu do miesiąca, w którym wystąpiła niezdolność do pracy skutkująca uzyskaniem niższego przychodu lub nieuzyskaniem go, przy sumowaniu podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe należy uwzględnić kwotę określoną w umowie zlecenia. Niezdolność do pracy musi być związana z korzystaniem przez zleceniobiorcę z zasiłku z ubezpieczenia społecznego. Zasada ta nie ma zastosowania w przypadku osób, dla których odpłatność w umowie została określona w kwotowej stawce godzinowej, akordowej albo prowizyjnie. Tak stwierdził ZUS w poradniku pt. „Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz ustalania podstawy wymiaru składek osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych”
Składka na Fundusz Pracy (FP)
Składkę na FP:
- odprowadza się zasadniczo od zatrudnionych osób, które podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu,
- nalicza się od kwot podlegających ubezpieczeniom społecznym (bez stosowania rocznego ograniczenia do trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia), wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, czyli w 2018 r. – 2100 zł.
Na przełomu roku, gdy wynagrodzenie za dany miesiąc wypłacane jest w pierwszych dniach miesiąca następnego, pracodawcy ustalając istnienie obowiązku naliczenia składek na FP w styczniu, powinni odnosić się do ustawowej płacy minimalnej obowiązującej w miesiącu, za który przysługuje wynagrodzenie. Oznacza to, że w przypadku pensji za grudzień 2017 r. płatnej w styczniu 2018 r. odpowiednim wyznacznikiem jest ustawowe minimum z 2017 r., czyli kwota 2000 zł.
Przy umowach zlecenia, dla określenia konieczności naliczenia składki na FP przesądzający jest poziom minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu wypłaty należności za wykonaną pracę.
Składka na FGŚP
W obecnym stanie prawnym, w przypadku osób zatrudnionych w ramach stosunku pracy, obowiązek zapłaty składki na FGŚP dotyczy wszystkich pracowników, nawet wówczas, gdy dana osoba w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym jako osoba współpracująca.
Zmieniona definicja pracownika zawarta w ustawie o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, nie zawiera już wyłączenia odnoszącego się do osób bliskich pracodawcy, tj. małżonka, dzieci własnych, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobionych, rodziców, macochy i ojczyma oraz osoby przyspasabiającej, rodzeństwa, wnuków, dziadków, zięciów, synowych, bratowych, szwagierek i szwagrów.
Podstawa składek osób oddelegowanych
Jeśli oddelegowany do wykonywania pracy za granicę uzyskuje w miesiącu przychód nieprzekraczający kwoty przeciętnej płacy miesięczna w gospodarce narodowej (4443 zł w 2018 r.), podstawą składek społecznych jest jego faktyczny przychód. Natomiast jeżeli przychód jest wyższy niż przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej, stosuje się mechanizm obniżania podstawy składkowej o równowartość diety przysługującej pracownikom tzw. budżetówki z tytułu zagranicznych podróży służbowych, za każdy dzień pobytu. Jednak w przypadku takich osób podstawa składek społecznych nie może być niższa od kwoty przeciętnej płacy w gospodarce narodowej.
Porównania miesięcznego przychodu osoby zatrudnionej do poziomu przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej dokonywać należy każdorazowo do pełnej kwoty przeciętnego wynagrodzenia – niezależnie od liczby dni świadczenia pracy za granicą w danym miesiącu w ramach oddelegowania.
Gdy oddelegowany w jednym miesiącu wykonuje pracę zarówno w Polsce jak i poza jej terytorium, wówczas wyznaczając jego podstawę oskładkowania należy brać pod uwagę łączny osiągnięty przez niego przychód – wliczając w to zarobki przysługujące za obowiązki krajowe i zagraniczne.
Podstawa wymiaru składek społecznych przedsiębiorców
W 2018 r. prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne wynosi 4443 zł. Podstawę wymiaru składek dla osób prowadzących działalność gospodarczą w 2018 r. stanowi więc kwota 2665,80 zł – 60 % przeciętnego wynagrodzenia (składki od tej kwoty prezentuje poniższa tabela).
| Rodzaj ubezpieczenia | Stawka procentowa | Kwota miesięcznych składek |
| emerytalne | 19,52 | 520,36 zł |
| rentowe | 8,00 | 213,26 zł |
| chorobowe | 2,45 | 65,31 zł |
| wypadkowe | 1,80 | 47,98 zł |
| FP | 2,45 | 65,31 zł |
Składki preferencyjne
Przedsiębiorcy mogący korzystać z preferencyjnych zasad ozusowania, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, mają prawo opłacać składki społeczne od kwoty stanowiącej 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Od 1 stycznia 2018 r. najniższa podstawa wymiaru składek dla ww. grupy osób wynosi 630 zł (30% z 2100 zł). Składki od tej kwoty wskazuje tabela poniżej:
| Rodzaj ubezpieczenia | Stawka procentowa | Kwota miesięcznych składek |
| emerytalne | 19,52 | 122,98 zł |
| rentowe | 8,00 | 50,40 zł |
| chorobowe | 2,45 | 15,44 zł |
| wypadkowe | 1,80 | 11,34 zł |
Przedsiębiorcy korzystający z ulgi w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne nie opłacają składki na FP.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorców w 2018 r.
Główny Urząd Statystyczny w dniu 17 stycznia 2018 r. opublikował wartość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw włącznie z wypłatami z zysku za czwarty kwartał 2017 roku. Wyniosło ono 4739,91 zł. Oznacza to, że podstawa do wyliczenia składki zdrowotnej przedsiębiorców w 2018 r. wynosi 3554,93 zł (75% x 4739,91 zł).
W konsekwencji składka na ubezpieczenie zdrowotne w okresie od stycznia do grudnia 2018 r. wynosi 319,94 zł miesięcznie (z czego odliczeniu od podatku w ramach rozliczeń podatku od osób fizycznych podlega kwota 275,51 zł miesięcznie czyli 7,75% z podstawy wymiaru na ubezpieczenie zdrowotne).
Maksymalna podstawa wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe w 2018 r.
Podstawa wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.
W 2018 r. kwota ww. wynagrodzenia wynosi 4443 zł. A zatem maksymalna miesięczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe osób podlegających temu ubezpieczeniu dobrowolnie w 2018 r. wynosi 11.107,50 zł (250% z 4443 zł).
Ograniczenie podstawy wymiaru składek w 2018 r.
W myśl obwieszczenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 8 grudnia 2017 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2018 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (Mon. Pol. z 2017 r. pod poz. 1174), w 2018 r. roczny limit składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na FEP wynosi: 133 290 zł (4443 zł x 30).
Nadmieńmy, że rząd wyszedł z inicjatywą zlikwidowania limitu zusowskiego. Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej chce, aby składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe była odprowadzana od całości przychodu, a nie jak obecnie, tylko do trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.
W początkowym zamyśle, omawiana zmiana miała wejść w życie już od 2018 r., ale ostatecznie przegłosowano poprawkę, zgodnie z którą zacznie ona obowiązywać od 2019 r.
Od 2018 r. składki ZUS jednym przelewem
Od 1 stycznia 2018 r. składki ZUS trzeba opłacać jednym przelewem. Po zrealizowaniu płatności, każda wpłata będzie zaksięgowywana w ZUS i rozliczana proporcjonalnie na poszczególne ubezpieczenia i Fundusze. Będzie to się odbywało na podstawie kwot wykazanych w ostatniej deklaracji rozliczeniowej (przekazanej przez płatnika albo utworzonej przez ZUS, jeśli płatnik jest zwolniony z jej przekazywania). Podzielona wpłata zostanie rozliczona na najstarsze zadłużenie na danym ubezpieczeniu albo Funduszu.
