Od 2019 r. osoby fizyczne prowadzące firmę na własny rachunek – po spełnieniu określonych warunków – będą mogły opłacać składki ZUS, których wysokość uzależniona będzie od kwoty uzyskiwanego przez nie przychodu z tytułu działalności gospodarczej. Tak przewiduje rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą na mniejszą skalę.
Podstawowym celem wspomnianej modyfikacji jest dostosowanie wysokości obciążeń ponoszonych przez przedsiębiorców z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne do ich możliwości finansowych. Intencją wprowadzanej regulacji są także: rozwój przedsiębiorczości, pobudzenie aktywności zawodowej, ograniczenie tzw. szarej strefy oraz poprawa przeżywalności przedsiębiorstw.
Omawiając nowy sposób kalkulowania podstawy składek społecznych należy podkreślić przede wszystkim, że:
- najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych prowadzących działalność gospodarczą będzie uzależniona od przychodu, jeżeli roczny przychód (nie dochód) z tytułu tej działalności w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył trzydziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku. A zatem w 2019 r. nowe regulacje będą dotyczyć tych przedsiębiorców prowadzących jednoosobowo swój biznes, którzy w 2018 r. osiągnęli przychody nie wyższe niż 63.000 zł (30 x 2.100 zł). W ich przypadku wysokość danin na rzecz ZUS zależeć będzie od wysokości osiąganego przychodu (nie będą oni już płacić stałych kwot ryczałtowych, lecz składki w zmiennej wysokości uzależnionej od kwoty osiąganego przychodu);
- z powyższego przywileju będą mogli skorzystać wyłącznie przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą indywidualnie tj. osoby wykonujące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy – Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych (art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Oznacza to, że nowe rozwiązanie nie obejmie np. wspólników spółek osobowych, co ma na celu przede wszystkim wyeliminowanie nadużyć w postaci przenoszenia przychodów do innych form działalności celem optymalizacji obciążeń składkowych.
- warunkiem skorzystania z nowe preferencji jest prowadzenie działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym przez co najmniej 60 dni kalendarzowych,
- z możliwości ustalania najniższej podstawy wymiaru składek w oparciu o poziom przychodów można będzie cieszyć się maksymalnie przez 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy.
Podstawa wedle wzoru
Wysokość najniższej podstawy wymiaru po nowelizacji przepisów będzie równa iloczynowi przeciętnego miesięcznego przychodu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym oraz współczynnika na dany rok kalendarzowy podanego przez Prezesa ZUS.
Wynik ww. działania podlegał będzie zaokrągleniu do pełnych groszy w górę̨, jeśli końcówka będzie równa lub wyższa niż̇ 0,5 grosza lub w dół, jeśli będzie niższa
Zgodnie z nowymi przepisami wzór na omawiany współczynnik to:
(prognozowane przeciętne wynagrodzenie ogłoszone w trybie art.19 ust.10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych na dany rok kalendarzowy : minimalne wynagrodzenie obowiązujące w styczniu danego roku kalendarzowego) x 0,24
Wartość ww. współczynnika ogłosi Prezes ZUS co roku w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w terminie 7 dni kalendarzowych od dnia ogłoszenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.
Najniższa podstawa wymiaru składek skalkulowana według przychodu nie może przekroczyć́ 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia i nie może być niższa niż̇ 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku.
Niekiedy w proporcji
Weryfikacja przez ZUS
Dla zagwarantowania poprawności stosowania nowych rozwiązań, ZUS będzie uprawniony do dokonywania weryfikacji prawidłowości ustalenia minimalnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz prawidłowości obliczania i opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Z tego powodu przewidziany został obowiązek dostarczenia przez przedsiębiorcę na żądanie ZUS, w terminie 14 dni kalendarzowych od doręczenia wezwania, dokumentów potwierdzających wysokość rocznego przychodu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej za poprzedni rok kalendarzowy. Niewywiązanie się z tego obowiązku będzie oznaczało ustalenie przez Zakład za wszystkie miesiące danego roku kalendarzowego podstawy wymiaru składek na ogólnych zasadach określonych w art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Dodajmy, że na żądanie ZUS informacje o rocznym przychodzie podatnika dla celów ustalenia najniższej podstawy składek będzie też przekazywał Szef Krajowej Administracji Skarbowej.
Wyłączenia z preferencji
Nowy mechanizm kalkulowania najniższej podstawy składkowej nie będzie miał zastosowania do osób, które:
1) w poprzednim roku kalendarzowym opłacały podatek dochodowy w formie karty podatkowej i korzystały ze zwolnienia sprzedaży od podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (w przepisach tych chodzi o osoby, które zostały zwolnione z podatku VAT, gdyż wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200000 zł);
2) spełniają̨ warunki określone przy tzw. „starej” 2-letniej uldze dla rozpoczynających działalność, na podstawie art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych;
3) w poprzednim roku kalendarzowym prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą przez mniej niż̇ 60 dni kalendarzowych;
4) w poprzednim roku kalendarzowym także prowadziły pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 2-5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (twórcy, artyści, osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu, wspólnicy jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej, osoby prowadzące publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe);
5) wykonują̨ pozarolniczą działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej pozarolniczej działalności gospodarczej;
6) ustalały najniższą̨ podstawę̨ wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w zależności od przychodu przez 36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.
