Umorzona pożyczka mieszkaniowa jest przychodem chyba że doszło do przedawnienia

Jeśli umowy o pożyczki z zfśs na cele mieszkaniowe przewidywały, że w dniu rozwiązania umów o pracę niespłacone kwoty pożyczek stają się wymagalne, a pracodawca nie podjął kroków mających na celu wydłużenie terminu ich spłaty, to uznać należy, że w dniu ustania stosunku pracy pożyczkobiorcy uzyskali przysporzenie majątkowe stanowiące przychodów z innych źródeł. Stąd pracownicy, którzy nie spłacając wspomnianej pożyczki mieszkaniowej rozwiązali umowy o pracę, uzyskali w roku zakończenia zatrudnienia przychód z innych źródeł, w następstwie czego:

• na zakładzie pracy nie ciążył obowiązek płatnika,
• pracodawca był zobligowany do wystawienia informacji o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych (dalej: PIT-8C) stosownie do art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• podatnicy (byli pracownicy) mieli obowiązek uwzględnienia przychodu z ww. tytułu w zeznaniu podatkowym, obliczenia dochodu i należnego podatku dochodowego za rok podatkowy, w którym uzyskali przychód z tytułu niespłaconej kwoty pożyczki mieszkaniowej.

Zaznaczmy, że jeśli doszło do przedawnienia zobowiązania podatkowego, wówczas na dzień planowanego umorzenia przedawnionego już roszczenia niespłaconej pożyczki mieszkaniowej po stronie pożyczkobiorców (byłych pracowników) nie powstanie przychód z innych źródeł, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a na zakładzie pracy nie będzie ciążył obowiązek sporządzenia i przekazania pożyczkobiorcom i właściwym dla nich urzędom skarbowym informacji o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych, tj. PIT-8C.

Przedstawiony pogląd zaprezentował Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 8 października 2016 r. (sygn. 1061-IPTPB3.4511.653.2016.1.MK). Oto jej fragment:

„(…) Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że na podstawie zawartych umów udzielone zostały pracownikom zwrotne pożyczki na cele mieszkaniowe ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych („ZFŚS”). Do umów tych po stronie Pożyczkodawcy w ramach sukcesji uniwersalnej zgodnie art. 55² k.c. w związku z aportem przedsiębiorstwa wstąpiła Spółka. Przedmiotowe pożyczki mieszkaniowe podlegały spłacie w ratach, zgodnie z harmonogramami zawartymi w umowach. W umowach pożyczek zapisano, że niespłacone kwoty pożyczek staną się natychmiast wymagalne z dniem rozwiązania umów o pracę. Z częścią pracowników zostały rozwiązane umowy o pracę w latach 2008-2009 i do dnia złożenia wniosku nie zostały spłacone zadłużenia z tytułu zawartych umów pożyczek z ZFŚS. Spółka nie występowała na drogę sądową z żądaniem ich zapłaty. Spółka dokona umorzenia pożyczek. Spółce nie jest znany status prawny i majątkowy tych osób jaki może być aktualny na datę umorzenia pożyczki. Osoby te mogą mieć obecnie status rencisty, emeryta, być czynne zawodowo lub być niepracujące. Niewykluczone jest, że któryś z pożyczkobiorców nie żyje. Spółka dokona umorzenia należności byłych pracowników, które na dzień umorzenia, jak wynika z wniosku, było zobowiązaniem przedawnionym. Zobowiązanie podlegające umorzeniu było więc zobowiązaniem naturalnym, czyli nie mogło być skutecznie dochodzone przez wierzyciela na drodze procesu cywilnego, czy też postępowania egzekucyjnego bowiem uległo przedawnieniu, a zatem umorzona należność objęta przedawnieniem nie stanowiła świadczenia nieodpłatnego podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że skoro umowy o pożyczki na cele mieszkaniowe przewidywały, że w dniu rozwiązania umów o pracę niespłacone kwoty pożyczek stają się wymagalne, a Wnioskodawca nie podjął kroków mających na celu wydłużenie terminu ich spłaty, to uznać należy, że w dniu rozwiązania umów o pracę pożyczkobiorcy uzyskali przysporzenie majątkowe stanowiące przychód w rozumieniu ustawy, kwalifikowany do przychodów z innych źródeł. Stąd pożyczkobiorcy, którzy przed spłaceniem pożyczki mieszkaniowej rozwiązali w latach 2008-2009 umowy o pracę uzyskali odpowiednio w tych latach przychód z innych źródeł, w następstwie czego na Wnioskodawcy nie ciążył obowiązek płatnika, jednakże Wnioskodawca był zobowiązany do wystawienia informacji o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych (dalej: PIT-8C) stosownie do art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na podatnikach ciążył natomiast obowiązek uwzględnienia przychodu z tego tytułu w zeznaniu podatkowym, obliczenia dochodu i należnego podatku dochodowego za rok podatkowy, w którym uzyskali przychód z tytułu niespłaconej kwoty pożyczki mieszkaniowej.

Należy wskazać, że zarówno kwestie powstania zobowiązania podatkowego, jak i jego przedawnienia są uregulowane w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r, poz. 613, z poźn. zm.). Stosownie do postanowień art. 21 § 1 pkt 1 tej ustawy zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania. Z kolei art. 59 § 1 pkt 9 tej ustawy stanowi, że zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub części wskutek przedawnienia. Zgodnie natomiast z art. 70 § 1 ww. ustawy, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Dla zobowiązań powstałych w 2008 r. i 2009 r. przedawnienie nastąpiło odpowiednio w 2014 r. i 2015 r.

Zatem, prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że na dzień planowanego umorzenia przedawnionego roszczenia niespłaconej pożyczki mieszkaniowej po stronie pożyczkobiorców nie powstanie przychód z innych źródeł, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek sporządzenia i przekazania pożyczkobiorcom i właściwym dla nich urzędom skarbowym informacji o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych, tj. PIT-8C. Jak bowiem wyżej wskazano, przychód z tytułu niespłaconej kwoty pożyczki powstał w roku rozwiązania umowy o pracę i wówczas to na Wnioskodawcy ciążył obowiązek sporządzenia i przekazania pożyczkobiorcom oraz właściwym dla nich urzędom skarbowym informacji PIT-8C, a na podatniku wykazania i opodatkowania dochodu w zeznaniu podatkowym składanym za ten rok podatkowy.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku należy uznać za prawidłowe. (…)”.