Emeryci i renciści, którzy skorzystają ze sfinansowanej ze środków zfśs wycieczki o charakterze turystycznym, organizowanej przez byłego pracodawcę, uzyskają przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń. Przychód ten jednakże do kwoty 2.280 zł korzystać może ze zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast ewentualna nadwyżka ponad wskazaną kwotę podlegała będzie opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem w wysokości 10%.
Słuszność takiej wykładni przepisów potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 19 października 2016 r., sygn. IPPB4/4511-817/16-6/MS1.
Poniżej jej najważniejszy fragment:
„(…) Z powodu niejednolitości stanowisk sądowych dotyczących kwestii „nieodpłatnego świadczenia” zasadniczego znaczenia nabrał wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13 (Dz. U. z 2014 r., poz. 947), w którym Trybunał Konstytucyjny dokonał ustalenia, jakie kryteria statuują nieodpłatne świadczenie do zakwalifikowania go jako przychodu pracownika z tytułu stosunku pracy.
Podstawowym kryterium, które powinno być stosowane przy ustalaniu, czy dane świadczenie nieodpłatne pracodawcy stanowi przychód ze stosunku pracy, jest wystąpienie po stronie pracownika przysporzenia czy to w postaci nabycia wymiernej korzyści majątkowej, czy to w postaci również wymiernego zaoszczędzenia wydatku.
Należy też pokreślić, że ustawowe pojęcie nieodpłatnych świadczeń musi być zawsze interpretowane w konkretnym kontekście, a nie w oderwaniu od niego z pominięciem okoliczności realizacji pewnych uprawnień, zjawisk gospodarczych i zdarzeń prawnych.
Organizowanie imprez i wyjazdów o charakterze integracyjnym dla pracowników nie jest koniecznością wynikającą z przepisów powszechnie obowiązującego prawa. Aczkolwiek prawdą jest, że imprezy i wyjazdy takie sprzyjają polepszeniu atmosfery w pracy, co niewątpliwie jest korzystne nie tylko dla pracowników, lecz także dla pracodawcy. Imprezy i wyjazdy te są zatem przedsięwzięciami integracyjnym, w których uczestnictwo nie jest obowiązkowe, w przeciwieństwie do obowiązku świadczenia pracy, która jest ukierunkowana, co do zasady, na zwiększenie przychodów pracodawcy.
Należy zaznaczyć, że są świadczenia, które gwarantują higieniczne i bezpieczne warunki pracy i służą jej organizacji (umożliwiają prawidłowe wykonywanie pracy), których spełnienie leży przede wszystkim w interesie pracodawcy w celu odpowiedniego zorganizowania własnej działalności gospodarczej, która musi być nastawiona ze swej istoty na osiągnięcie przychodów. W takim przypadku pracownik korzysta z tych świadczeń (w ramach wykonywania przypisanej pracy), jednak dla niego jest to korzyść niewychodząca na zewnątrz stosunku pracy i nie stanowi dochodu, będącego przedmiotem opodatkowania.
W odniesieniu do nieprzewidzianych w umowie o pracę świadczeń, jak w szczególności: organizowanie imprez i wyjazdów integracyjnych, należy zauważyć, że w tych przypadkach również są podejmowane przedsięwzięcia w interesie pracodawcy, ale nie wynikają one z istoty stosunku pracy i nie stanowią o organizacji wymaganych warunków pracy, chociaż bezspornie służą podniesieniu jakości pracy i jej wydajności, a w ostatecznym rachunku – tworzeniu zysku pracodawcy. Te świadczenia mogą mieć dla pracowników inne znaczenie w postrzeganiu przez nich wartości tych świadczeń z punktu widzenia konkretnego dla nich przysporzenia majątkowego z tego powodu, że nie są wpisane w treść obowiązków pracowniczych.
Wobec tego, przyjęcie oceny uznającej konkretne świadczenie ze strony pracodawcy za przychód pracownika ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, winno opierać się na przesłankach wynikających z ww. przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, które Trybunał Konstytucyjny w powołanym powyżej wyroku uznał za zgodne z Konstytucją i przedstawił ich interpretację, wskazując określone kryteria, które winny być spełnione, aby świadczenie zostało uznane za przychód.
Trybunał wskazał, że za przychód pracownika mogą być uznane świadczenia, które:
- po pierwsze, zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
- po drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
- po trzecie, korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, obiektywne kryterium – wystąpienia po stronie pracownika przysporzenia majątkowego (korzyści) – nie jest natomiast spełnione, gdy pracodawca proponuje pracownikom udział w spotkaniach integracyjnych czy szkoleniowych, nawet organizowanych poza miejscem pracy (imprezy wyjazdowe). W tym przypadku, nawet jeśli pracownik uczestniczy w spotkaniu (konferencji, szkoleniu) dobrowolnie, po jego stronie nie pojawia się korzyść, choćby w postaci zaoszczędzenia wydatku. Nie sposób bowiem zakładać, że gdyby nie „kursokonferencja” organizowana przez pracodawcę pracownik wydałby pieniądze na uczestnictwo w takim przedsięwzięciu. Trudno też poważnie utrzymywać, że przychodem pracownika z umowy o pracę czy stosunku służbowego jest możliwość okazjonalnego uczestnictwa w obiedzie czy kolacji, a wartość zjedzonych przez niego potraw i wypitych napojów wyznacza podstawę opodatkowania.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, wskazać należy, że w przypadku zorganizowania wycieczki turystyczno-krajoznawczej o charakterze integracyjnym dla pracowników na zasadzie powszechnej dostępności i na równych zasadach, nie można mówić o przychodzie uzyskanym z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Mimo faktu, że pracownicy ze świadczenia korzystać będą w pełni dobrowolnie, to nie będzie spełnione kryterium wystąpienia po stronie pracownika przysporzenia majątkowego (korzyści). Skoro, wycieczka będzie miała charakter ogólnodostępny dla wszystkich pracowników, to mimo, że udział w wycieczce będzie dobrowolny, po stronie pracowników nie wystąpi korzyść w postaci zaoszczędzenia wydatku. Nie sposób bowiem zakładać, że gdyby nie wycieczka organizowana i dofinansowana przez pracodawcę, pracownik wydałby pieniądze na uczestnictwo w takim przedsięwzięciu.
W świetle powyższego należy uznać, że udział pracowników w opisanej wycieczce o charakterze integracyjnym nie będzie stanowił dla pracowników przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia. W konsekwencji również na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek płatnika z tego tytułu.
W odniesieniu natomiast do skutków podatkowych dofinansowania z ZFŚS byłym pracownikom – emerytom i rencistom wycieczki o charakterze turystycznym, należy stwierdzić, co następuje. 08
Zgodnie z treścią art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Jak wynika z przedstawionego zdarzenia przyszłego, wycieczka dla emerytów i rencistów będzie wycieczką o charakterze turystycznym, znana będzie liczba osób biorących udział w wycieczce, znany będzie jednostkowy koszt wycieczki obejmujący transport (wiadomo jaka liczb osób skorzysta z przewozu autokarem), nocleg i wyżywienie (znana jest cena noclegu, śniadania, obiadu i kolacji), ubezpieczenie (znana jest liczba uczestników wycieczki oraz stawka ubezpieczenia. Dodatkowo dla chętnych uczestników zakupione będą wejściówki umożliwiające zwiedzanie muzeów, korzystanie z basenu, wyjście w góry, udział w grach zespołowych. Każdy z uczestników będzie mógł korzystać bez ograniczeń z ww. atrakcji wycieczki. Udział w nich będzie dobrowolny.
Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz biorąc pod uwagę przesłanki wynikające z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r., należy stwierdzić, że emeryci i renciści z tytułu uczestnictwa w wycieczce mającej charakter turystyczny uzyskają przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W myśl uregulowań zawartych w art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy od uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dochodów (przychodów) pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy z tytułu świadczeń otrzymanych przez emerytów lub rencistów, w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunkiem pracy, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 26 i 38 – w wysokości 10% należności.
Zgodnie z art. 41 ust. 4 ww. ustawy, płatnicy są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych w art. 29, art. 30 ust. 1 pkt 2, 4-5a i 13 oraz art. 30a ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 4d, 5 oraz 10.
Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są świadczenia otrzymywane przez emerytów i rencistów w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy, w tym od związków zawodowych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2. 280 zł.
W związku z tym, aby świadczenie korzystało z powyższego zwolnienia, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:
- świadczenie ma otrzymać emeryt lub rencista,
- świadczenie to musi być przyznane ww. osobom w związku z istniejącym uprzednio stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy lub od związków zawodowych,
- wartość świadczenia nie może przekroczyć w roku podatkowym wysokości 2.280 zł.
Biorąc pod uwagę powyższe, emeryci i renciści, którzy skorzystają z wycieczki o charakterze turystycznym, organizowanej przez byłego pracodawcę, a tym samym z dofinansowania z ZFŚS uzyskają przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń. Zaznaczyć jednak należy, że przychód ten do kwoty 2.280 zł korzystać może ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast nadwyżka ponad tę kwotę podlegała będzie opodatkowaniu a Wnioskodawca będzie wówczas zobowiązany zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy do pobrania od tej nadwyżki zryczałtowanego podatku dochodowego w wysokości 10%. (…)”.
