Samozatrudnieni a minimalna stawka godzinowa za pracę na umowie zlecenia lub umowie o świadczenie usług to zagadnienie, które budzi wśród pracodawców istotne wątpliwości. Dotyczą one przede wszystkim:
- tego, skąd podmioty zatrudniające mają wiedzieć, czy przedsiębiorca, z którym podpisują umowę zlecenie lub umowę o świadczenie usług, zatrudnia pracowników lub zleceniobiorców oraz
- tego, jak na stosowanie nowych przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2017 r. wpływa fakt, iż przedsiębiorca przez część okresu realizacji zlecenia lub wykonywania określonych usług daje zatrudnienie innym osobom, a przez resztę czasu nikogo nie zatrudnia.
Przypomnijmy, że regulacje o minimalnej stawce godzinowej odnoszą się do umów zlecenia oraz umów o świadczenie usług, do których zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, podpisywanych przez przedsiębiorców lub inne jednostki organizacyjne z osobami fizycznymi:
- niewykonującymi działalności gospodarczej albo
- z tzw. samozatrudnionymi czyli prowadzącymi działalność gospodarczą (zarejestrowaną w Polsce lub w państwie niebędącym państwem członkowskim Unii Europejskiej lub państwem Europejskiego Obszaru Gospodarczego – EOG), jeśli nie zatrudniają pracowników ani nie zawierają umów ze zleceniobiorcami.
Jak czytamy w uzasadnieniu do nowelizacji ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę: „(…) Ograniczenie zakresu osób prowadzących działalność gospodarczą, do których mają zastosowanie przepisy ustawy dotyczące obowiązku zapewnienia minimalnej stawki godzinowej, wyłącznie do osób fizycznych niezatrudniających pracowników lub niezawierających umów ze zleceniobiorcami ma na celu objęcie obowiązkiem zapewnienia minimalnej stawki godzinowej tzw. »osób samozatrudnionych«, to jest osób, które prowadzą działalność jednoosobowo i osobiście wykonują zadania wynikające z umowy. Konieczność włączenia tych osób w zakres podmiotów objętych projektowaną regulacją wynika z nadużywania tej formy aktywności zawodowej, która często zastępuje stosunek pracy. Niejednokrotnie pracodawca – jedynie w celu obniżenia własnych kosztów – wywiera nacisk na swojego dotychczasowego pracownika, aby rozpoczął samodzielną działalność gospodarczą, przy czym charakter pracy wykonywanej w ramach prowadzonej działalności nie ulega zmianie w stosunku do pracy wykonywanej wcześniej w ramach stosunku pracy. (…)”.
Trzeba zadbać o dodatkowe oświadczenie
Zawierając umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług z przedsiębiorcą, warto poprosić go:
- o złożenie oświadczenia, z którego wynikać będzie czy zatrudnia on pracowników bądź zleceniobiorców czy też nie,
- o informowanie o każdej zmianie mogącej mieć wpływ na sposób rozliczania zawartej z nim umowy.
Ważne jest to, kiedy samozatrudniony ma pracowników a kiedy nie
Co ważne, przy ustalaniu przysługującego za wykonane zlecenie i usługi wynagrodzenia, należy przyjąć zasadę, zgodnie z którą prawo do wynagrodzenia w wysokości nie niższej od minimalnej stawki godzinowej (wynoszącej w 2017 r. 13 zł) przysługuje za tę liczbę godzin realizowania umowy zlecenia / umowy o świadczenie usług, które przepracowane były w okresie, gdy zleceniobiorca lub świadczący usługi realizował umówione prace samodzielnie, tj. nie zatrudniał nikogo w oparciu o umowę o pracę ani umowę zlecenia. Innymi słowy przedsiębiorca za wykonywane zlecenie ma prawo do minimalnej stawki za ten okres pracy, w którym nie dawał zatrudnienia żadnym pracownikom ani zleceniobiorcom.
Z powyższym poglądem zgadza się resort pracy.
Przykład
Przedsiębiorca zawarł jako osoba fizyczna umowę zlecenia ze spółką z o.o. na okres od 1 do 30 czerwca 2017 r. Do 11 czerwca br. nikogo nie zatrudniał, zaś od dnia następnego przyjął do pracy na 3 miesiące pracownika. W tych okolicznościach za godziny wypracowane w dniach od 1 do 11 czerwca, wspomnianemu zleceniobiorcy należna jest od spółki stawka na poziomie wynoszącym co najmniej 13 zł brutto, zaś w przypadku godzin pracy wykonanej od 12 czerwca w ramach zlecenia, strony mogą się umówić na wynagrodzenie niższe od stawki minimalnej.
