Wiele polskich firm deleguje swych podwładnych do pracy w Niemczech i w związku z tym pracodawcy zastanawiają się nierzadko, gdzie powinni odprowadzać podatek za oddelegowanych. Aby rozstrzygnąć tą kwestię koniecznie trzeba zajrzeć do umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku z dnia 14 maja 2003 r. Wynika z niej jeden generalny wniosek: podatek dochodowy od wynagrodzeń pracowników wysyłanych do wykonywania usług za granicą (Niemcy) powinien być pobierany w Polsce, dopóki nie zostanie przekroczony okres 183 dni wykonywania pracy na terytorium naszego zachodniego sąsiada.
Ale czy to jedyny warunek?
Przypomnijmy, że w myśl art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej dalej ustawą o PIT), osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).
Art. 3 ust. 1a ustawy o PIT stanowi z kolei, iż za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:
- posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
- przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Przy czym powyższe przepisy stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.
Biorąc pod uwagę postanowienia przywołanej na wstępie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej z Niemcami, pracodawca wypłacający wynagrodzenie w Polsce za pracę wykonywaną w Niemczech powinien pobierać „polskie” zaliczki na podatek o ile:
- pracownik nie przebywa w Niemczech przez okres lub okresy przekraczające łącznie 183 dni podczas dwunastomiesięcznego okresu, rozpoczynającego się lub kończącego w danym roku podatkowym, i
- wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w Niemczech, i
- wynagrodzenie nie jest ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w Niemczech,
a ponadto przynajmniej jedna z poniższych przesłanek nie jest spełniona:
- pracownik wykonuje w ramach pracy najemnej również usługi na rzecz osoby innej niż pracodawca, która kontroluje bezpośrednio lub pośrednio sposób wykonania tych usług, i
- pracodawca nie ponosi odpowiedzialności lub ryzyka za skutki pracy wykonanej przez pracownika.
Bez względu na powyższe, wynagrodzenie otrzymywane z pracy najemnej, wykonywanej na pokładzie statku morskiego lub statku powietrznego eksploatowanego w transporcie międzynarodowym albo na pokładzie statku eksploatowanego w żegludze śródlądowej, może być opodatkowane w tym państwie (Polsce lub Niemczech), w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa.
A zatem jeśli przykładowo:
- pracownik nie przebywa w Niemczech przez okres lub okresy przekraczające łącznie 183 dni podczas dwunastomiesięcznego okresu, rozpoczynającego się lub kończącego w danym roku podatkowym, oraz
- wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę który nie ma siedziby w Niemczech i nie ono ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą posiada w Niemczech, a ponadto
- polski pracodawca ponosi odpowiedzialność i ryzyko za skutki pracy wykonanej przez pracownika, co wynika z treści art. 120 § 1 Kodeksu Pracy oraz innych przepisów Kodeksu Pracy, mających zastosowanie do stosunku prawnego łączącego z pracownikiem,
wówczas uznać należy, że w okresie 183 dni podczas dwunastomiesięcznego okresu, rozpoczynającego się lub kończącego w danym roku podatkowym wynagrodzenie pracownika oddelegowanego do Niemiec (lub wyjeżdżającego tam w podróż służbową) będzie podlegało opodatkowaniu na terytorium RP. Jeżeli natomiast pobyt pracownika przekroczy łącznie 183 dni podczas dwunastomiesięcznego okresu rozpoczynającego się lub kończącego w danym roku podatkowym, pracodawca będzie zobowiązany do obliczania, potrącania i odprowadzania podatku od dochodu pracownika w Niemczech zgodnie z obowiązującymi tam przepisami.
Przedstawione wyjaśnienia znajdują odzwierciedlenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 3 października 2017 r. (sygn. 0115-KDIT2-1.4011.204.2017.2.MK).
