Pracownik zatrudniony w ramach umowy zawartej na czas określony, znajdujący się w trakcie ochrony przedemerytalnej, ma prawo domagać się przywrócenia do pracy w sytuacji, w której zostanie on zwolniony z naruszeniem przepisów. Tak stanowi wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 11 grudnia 2018 r. (sygn. akt P 133/15).
W ocenie TK niezgodny z konstytucją jest art. 50 § 3 Kodeksu pracy stanowiący, że jeżeli wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas określony nastąpiło z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu takiej umowy, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie. Powyższego nie zmienia fakt, że wspomnianej regulacji na mocy art. 50 § 5 Kodeksu pracy, nie stosuje się w razie wypowiedzenia umowy o pracę pracownicy w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego, pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego, a także pracownikowi w okresie korzystania z ochrony stosunku pracy na podstawie przepisów ustawy o związkach zawodowych.
Zdaniem TK:
- wynikające z art. 50 § 3 Kodeksu pracy ograniczenie, jeśli się je odniesie do pracowników w wieku przedemerytalnym, istotnie osłabia realność szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy oraz warunków pracy i płacy. Nie zabezpiecza pracownika przed trwałą utratą pracy w chwili, gdy jest on u progu uzyskania uprawnień do emerytury;
- ustawodawca przyjął, że w niektórych wypadkach pracownikom przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy nawet, jeśli byli zatrudnieni na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony. Chodzi o szczególne sytuacje życiowe (m.in. związane z ciążą lub wychowaniem dziecka) lub zawodowe (tj. działalność w organizacji związkowej) wymienione w art. 50 § 5 Kodeksu pracy;
- w świetle regulacji kodeksowych, szczególną sytuacją jest też osiągnięcie wieku przedemerytalnego, które skutkuje tym, że pracownik zostaje objęty ochroną trwałości stosunku pracy oraz warunków pracy i płacy na podstawie art. 39 Kodeksu pracy. Tymczasem pracownicy będący w takim wieku przedemerytalnym nie zostali ujęci w katalogu wyjątków zawartym w art. 50 § 5 Kodeksu pracy;
- jako jedną z podstawowych zasad prawa pracy ustawodawca ustanowiono nakaz równego traktowania pracowników, który obejmuje również nakaz równego traktowania bez względu na rodzaj umowy o pracę. W świetle art. 183a § 1 Kodeksu pracy, pracownicy powinni być równo traktowani m.in. w zakresie rozwiązywania stosunku pracy, w szczególności bez względu na zróżnicowanie zatrudnienia na czas określony lub nieokreślony;
- nie jest spójne z tymi założeniami rozwiązanie przyjęte w art. 50 § 3 Kodeksu pracy, które pozbawia część pracowników będących w wieku przedemerytalnym efektywnej ochrony przed wypowiedzeniem umowy o pracę z naruszeniem zakazów wynikających z ochrony trwałości stosunku pracy oraz warunków pracy i płacy – tylko z tego powodu, że zostali zatrudnieniu na podstawie umów o pracę zawartych na czas określony.
