Jeżeli państwowy powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny wyda decyzję o konieczności poddania się kwarantannie lub izolacji, to taka decyzja stanowi podstawę do wypłaty świadczeń z tytułu choroby własnej lub opieki nad chorym dzieckiem lub członkiem rodziny. Potwierdził to ZUS w informacji opublikowanej w dniu 5 marca br. na stronie internetowej www.zus.pl (Informacja w sprawie uprawnień do świadczeń z powodu poddania się kwarantannie lub izolacji).
Za okres trwania kwarantanny lub izolacji przysługuje na ogólnych zasadach wynagrodzenie za czas choroby, zasiłek chorobowy lub opiekuńczy, wypłacany przez płatnika składek (np. pracodawcę) lub Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Decyzję można dostarczyć płatnikowi składek bądź do placówki ZUS po zakończeniu kwarantanny lub izolacji.
Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje również w sytuacji konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat, w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia placówki, do której uczęszcza dziecko.
Pobierz za darmo e-book „Zagrożenie koronawirusem – informacje istotne dla pracodawców„
Pobierz za darmo „Wzór oświadczenia o sprawowaniu opieki nad dzieckiem w związku z zamknięciem z powodu covid-19 żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły„
Ustalanie prawa do zasiłku chorobowego
Zgodnie z przepisami (art. 33 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. f, i ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi – Dz.U. z 2019 r. poz. 1239, z późn. zm.) państwowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny może wydać decyzję o poddaniu kwarantannie lub izolacji osoby przebywającej na terytorium RP, jeśli jest ona zakażona, chora na chorobę zakaźną albo podejrzana o zakażenie lub chorobę zakaźną lub miała styczność ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego.
Decyzja inspektora sanitarnego stanowi podstawę do wypłaty świadczeń z tytułu choroby na ogólnych zasadach. Zatem za czas nieobecności w pracy z powodu kwarantanny lub izolacji przysługuje wynagrodzenie za czas choroby lub zasiłek chorobowy, wypłacane przez płatnika składek lub Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Decyzja może być dostarczona do pracodawcy bądź do placówki ZUS po okresie kwarantanny lub izolacji.
Jeżeli lekarz leczący uzna, że w trakcie hospitalizacji, izolacji lub kwarantanny ze względu na stan zdrowia osoby poddanej tym obowiązkom uzasadnione jest orzeczenie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby i potwierdzi to wystawiając zaświadczenie lekarskie (o którym mowa w art. 55 ust. 1 i art. 55a ust. 7 ustawy zasiłkowej oraz rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy, wystawiania zaświadczenia lekarskiego oraz trybu i sposobu sprostowania błędu w zaświadczeniu lekarskim – Dz. U. poz. 2013), jest ono dokumentem do ustalenia prawa i wypłaty świadczeń z tytułu choroby. Ocena, czy stan zdrowia uzasadnia wystawienie zaświadczenia lekarskiego, pozostaje w kompetencji lekarza.
Jeżeli będzie miała miejsce sytuacja, o której mowa w art. 35 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, czyli gdy lekarz przyjmujący do szpitala, miejsca izolacji lub odbywania kwarantanny, kierując się własną oceną stopnia zagrożenia dla zdrowia publicznego, podda osobę podejrzaną o zachorowanie, chorą na chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną lub osobę narażoną na zakażenie hospitalizacji lub kwarantannie oraz badaniom, również w przypadku, gdy brak jest decyzji inspektora sanitarnego, a następnie ubezpieczony otrzyma decyzję inspektora sanitarnego, to ubezpieczonemu będą przysługiwały świadczenia z tytułu choroby. Jeżeli lekarz leczący uzna, że w trakcie hospitalizacji, izolacji lub kwarantanny ze względu na stan zdrowia uzasadnione jest orzeczenie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby i potwierdzi to wystawiając zaświadczenie lekarskie, ubezpieczony może ubiegać się o świadczenia z tytułu choroby na ogólnych zasadach. Ocena, czy stan zdrowia uzasadnia wystawienie zaświadczenia lekarskiego, pozostaje w kompetencji lekarza.
W przypadku gdy ubezpieczony dobrowolnie powstrzyma się od pracy i nie otrzyma zaświadczenia lekarskiego ani decyzji inspektora sanitarnego, nie przysługuje mu prawo do świadczeń pieniężnych w razie choroby.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest właściwy w zakresie zasad usprawiedliwiania nieobecności w pracy określonych przepisami prawa pracy. Zakład nie jest także właściwy do zajmowania stanowiska w sprawie możliwości zastosowania art. 210 § 1 Kodeksu pracy, który przewiduje prawo pracownika do powstrzymania się od wykonywania pracy, gdy wykonywana przez niego praca stwarza zagrożenie dla zdrowia lub życia innym osobom, ponieważ zagadnienie to dotyczy przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy.
Ustalanie prawa do zasiłku opiekuńczego
W sytuacji konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem lub członkiem rodziny, gdy lekarz wystawił z tego tytułu zaświadczenie lekarskie, ubezpieczonemu przysługuje prawo do zasiłku opiekuńczego na ogólnych zasadach (art. 32 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy zasiłkowej).
Rodzic ma prawo do zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem, jeżeli powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny na podstawie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi wydał decyzję o konieczności izolacji lub kwarantanny dziecka. Konieczność izolacji lub kwarantanny dziecka jest traktowana analogicznie jak choroba dziecka. Oznacza bowiem niemożność wykonywania pracy przez jednego z rodziców dziecka w związku z koniecznością zapewnienia mu opieki.
Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje również w sytuacji konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko (art. 32 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy zasiłkowej).
Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje m. in. w przypadkach:
- gdy nie nastąpi nieprzewidziane zamknięcie placówki, do której uczęszcza dziecko (dzieci nadal są przyjmowane do tej placówki), a rodzic sam zadecyduje, że nie wyśle dziecka do tej placówki(np. w reakcji na apel dyrektora placówki),
- gdy placówka, do której uczęszcza dziecko, przyjmie dziecko, ale następnie zażąda jego odebrania z powodu stanu zdrowia, chyba że rodzic dziecka otrzyma zaświadczenie lekarskie z tytułu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem albo decyzję o konieczności izolacji lub kwarantanny dziecka, wydaną przez inspektora sanitarnego (wówczas rodzic uzyska prawo do zasiłku opiekuńczego),
- gdy placówka , do której uczęszcza dziecko odmówi przyjęcia tego dziecka z powodu obawy przed zakażeniem, chyba że zostanie wystawiona decyzja inspektora sanitarnego (wówczas rodzic uzyska prawo do zasiłku opiekuńczego).
Od 8 marca 2020 r. czyli od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (druk sejmowy 265) ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do lat 8 przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy za okres nie dłuższy niż 14 dni, jeżeli w związku ze zwalczaniem zakażenia wirusem i rozprzestrzeniania się choroby zakaźnej u ludzi, wywołanej tym wirusem nastąpi zamknięcie żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły do których uczęszcza dziecko.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy jest przyznawany w trybie i na zasadach określonych w ustawie zasiłkowej i nie wlicza się go do limitu 60 dni pobierania zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie obojgu rodzicom w wymiarze do 14 dni, niezależnie od liczby dzieci wymagających opieki w związku z zamknięciem placówki z powodu wirusa.
Dokumentem do wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego jest oświadczenie ubezpieczonego.
Za okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego, nie przysługuje zasiłek opiekuńczy, o którym mowa w art. 32 ust. 1 ustawy zasiłkowej.
Komu przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy na czas opieki nad dzieckiem w związku z zamknięciem z powodu COVID-19 żłobka – klubu dziecięcego – przedszkola – szkoły?
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje rodzicom lub opiekunom prawnym dzieci, którzy:
- opiekują się dzieckiem poniżej 8. roku życia,
- są objęci ubezpieczeniem chorobowym.
Jeśli oboje rodzice dziecka pracują, to o dodatkowy zasiłek opiekuńczy może wystąpić jedno z rodziców. Mogą też podzielić się opieką nad dzieckiem w ramach limitu 14 dni. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje rodzicom łącznie przez 14 dni, niezależnie od liczby dzieci wymagających opieki.
Czy dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje od 12 marca czy dopiero od 16 marca 2020 r.?
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje od 12 do 25 marca, gdyż to jest okres zamknięcia placówek w związku z COVID-19.
Zasiłek przysługuje zgodnie z Twoim oświadczeniem, tj. za cały okres, także za dni wolne od pracy, jeśli wpiszesz w oświadczeniu cały okres zamknięcia placówki, albo za dni robocze, jeśli takie okresy wskażesz w oświadczeniu.
Czy okres dodatkowego zasiłku opiekuńczego wlicza się do limitu 60 dni?
Nie. Okresu wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego (14 dni) nie wlicza się do ogólnego limitu 60 dni, które przysługują na opiekę nad chorym dzieckiem do lat 14.
Ile lat mają dzieci objęte dodatkowym zasiłkiem opiekuńczym dla rodziców?
Dzieci poniżej 8. roku życia. Z zasiłku można korzystać nie dłużej niż do dnia poprzedzającego ósme urodziny dziecka.
Przykład
Mama wystąpiła o zasiłek opiekuńczy od 16 marca 2020 r. w związku z zamknięciem szkoły. Jej córka urodziła się 22 marca 2012 r. Zasiłek opiekuńczy przysługuje jej od 16 do 21 marca 2020 r.
Jak uzyskać dodatkowy zasiłek opiekuńczy?
Wystarczy złożyć oświadczenie do swojego pracodawcy.
Osoby prowadzące działalność pozarolniczą składają oświadczenie w ZUS.
Nie jest potrzebny wniosek Z-15A.
Jak wypełnić w oświadczeniu okres sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem?
Możesz podać łączny okres opieki nad dzieckiem albo wyłączyć z tego okresu dni, w których nie byłeś zobowiązany pracować, np. sobotę i niedzielę lub dziecko miało zapewnioną opiekę.
Możesz wskazać cały okres od 12 do 25 marca, albo inny okres np. od 16 do 25 marca albo okresy, w których dziecko miało uczęszczać do placówki, która została zamknięta, np. 12-13, 16-20, 23-25 marca, lub inne okresy, w których dziecko nie mało zapewnionej opieki.
Kogo powinienem poinformować o korzystaniu z zasiłku?
Pracownik powinien poinformować swojego pracodawcę, zleceniobiorca – swojego zleceniodawcę, a osoba prowadząca działalność pozarolniczą – bezpośrednio ZUS.
Kiedy powinienem poinformować o korzystaniu z zasiłku?
W dowolnym momencie, ale od tego uzależniona jest wypłata zasiłku. Bez oświadczenia nie jest możliwa wypłata.
Jak liczyć 14 dni dodatkowego zasiłku opiekuńczego?
Zasiłek opiekuńczy jest wypłacany za każdy dzień sprawowania opieki.
Jeśli oboje rodzice dziecka pracują, to o dodatkowy zasiłek opiekuńczy może wystąpić jedno z rodziców. Mogą też podzielić się opieką nad dzieckiem w ramach limitu 14 dni. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje rodzicom łącznie przez 14 dni, niezależnie od liczby dzieci wymagających opieki.
Ile wynosi wysokość dodatkowego zasiłku opiekuńczego?
Wysokość dodatkowego zasiłku opiekuńczego to 80 proc. wynagrodzenia. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy wypłacany jest na analogicznych zasadach jak dotychczas przyznawane zasiłki opiekuńcze z tytułu ubezpieczenia chorobowego.
Kto finansuje zasiłek?
Zasiłek opiekuńczy oraz dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługują z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Oznacza to, że zasiłki nie obciążają funduszu pracodawców. Nawet jeżeli pracodawca wypłaca zasiłek (w przypadku gdy jest do tego zobowiązany), wypłacone kwoty rozlicza z ZUS.
Numer Infolinii ZUS
Dodatkowe pytania można zadawać na specjalnej infolinii ZUS. Numer: 22 560 16 00. Wydzielimy dwie dedykowane linie:
- ulgi i umorzenia dla płatników składek: gdzie będą mogli uzyskać informacje m.in. dotyczące ulg w spłacie należności, umorzeń, rozłożenia należności z tytułu składek na raty, zawieszenia działalności gospodarczej,
- „koronawirus – zasiłki” dotycząca zasiłku opiekuńczego dla opiekunów oraz zasiłku chorobowego w związku z COVID-19, w tym z powodu poddania się kwarantannie lub izolacji.
Źródło. www.zus.pl
O koronawirusie w kontekście prawa pracy i świadczeń chorobowych możecie przeczytać także w naszych wcześniejszych artykułach: Koronawirus a prawo pracy – wyjaśnienia PIP oraz Koronawirus a praca zdalna i dodatkowe 14 dni zasiłku opiekuńczego
