Dodatkowy zasiłek opiekuńczy został wprowadzony na mocy art. 4 ustawy antykryzysowej. Jest on przyznawany w trybie i na zasadach określonych w ustawie zasiłkowej i nie wlicza się go do limitu 60 dni pobierania zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym.
Na mocy nowelizacji ustawy antykryzysowej, ustawodawca wprowadził kilka zmian dotyczących omawianego świadczenia.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje:
- ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do lat 8 przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy za okres nie dłuższy niż 14 dni, jeżeli w związku ze zwalczaniem zakażenia wirusem i rozprzestrzeniania się choroby zakaźnej u ludzi, wywołanej tym wirusem nastąpi zamknięcie żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły do których uczęszcza dziecko;
- łącznie obojgu rodzicom w wymiarze do 14 dni, niezależnie od liczby dzieci wymagających opieki w związku z zamknięciem placówki z powodu wirusa.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy po 25 marca
Z powodu wydłużenia okresu zamknięcia żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli, szkół i innych placówek oświatowo-wychowawczych, do których uczęszczają dzieci, rodzicom przyznano prawo do kolejnych 14 dni dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Uprawnienie to dotyczy ubezpieczonego zwolnionego od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat.
Zauważmy, że ustawodawca przyznał ubezpieczonym prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego także w przypadku niemożności sprawowania opieki nad dzieckiem przez nianię lub dziennego opiekuna, a ponadto poszerzył krąg osób uprawnionych do ww. zasiłku o ubezpieczonych zwolnionych od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki:
- nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo orzeczeniem o niepełnosprawności bądź orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego;
- nad dorosłą osobą niepełnosprawną w przypadku zamknięcia szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze z powodu COVID-19, do których uczęszcza wspomniany niepełnosprawny.
Modyfikacje, o których mowa wyżej, obowiązują z mocą wsteczną od 26 marca 2020 r.
Przypomnijmy, że zgodnie z tym, co na swej stronie internetowej już 25 marca 2020 r. wyjaśnił ZUS, osoby, które jeszcze przed wejściem w życie przepisów ustawy antykryzysowej, chciały wystąpić o dodatkowy zasiłek opiekuńczy na okres dłuższy niż 14 dni po 25 marca br. mogły:
- złożyć oświadczenie do wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem do lat 8 z powodu nieprzewidzianego zamknięcia placówki, które jest wnioskiem o wypłatę zasiłku na dalszy (kolejny) okres (dokument ten można złożyć tak jak do tej pory, a zostanie on rozpatrzony po wejściu w życie nowych przepisów)
albo
- wystąpić o zasiłek opiekuńczy na ogólnych zasadach – w takim przypadku zasiłek opiekuńczy przysługiwał będzie w ramach limitu 60 dni w roku kalendarzowym. Do wypłaty zasiłku opiekuńczego wymagane są dokumenty na ogólnych zasadach, w tym wniosek o zasiłek opiekuńczy Z-15A oraz oświadczenie o nieprzewidzianym zamknięciu żłobka, przedszkola lub szkoły (w tym przypadku skoro decyzja o zamknięciu placówek miała miejsce 20 marca br., to należy uznać, że jest to nieprzewidziane zamknięcie placówki). W takiej sytuacji, po wejściu w życie zmian w prawie z mocą wsteczną od 26 marca 2020 r., taki wniosek będzie potraktowany jako wniosek o dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Będzie to oznaczało, że okres przyznanego zasiłku opiekuńczego, nie będzie uwzględniany do limitu 60 dni, natomiast będzie wliczony do limitu, przez który przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy.
Co więcej, w ustawie antykryzysowej:
- przewidziano możliwość skorzystania z dodatkowego zasiłku opiekuńczego przez osoby objęte ubezpieczeniem emerytalno-rentowym w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników;
- wprowadzono zastrzeżenie, że Rada Ministrów w formie rozporządzenia może wydłużyć okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego.
Zmiany w dodatkowym zasiłku opiekuńczym – wyjaśnienia ZUS
31 marca br. Sejm uchwalił ustawę, która wprowadziła zmiany przepisów o dodatkowym zasiłku opiekuńczym.
Od 8 marca obowiązują przepisy, które przewidują dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Przysługuje on w wymiarze do 14 dni osobie objętej ubezpieczeniem chorobowym (np. z umowy o pracę, umowy zlecenia, działalności gospodarczej) zwolnionej z pracy, która musi zająć się dzieckiem w wieku do lat 8 z powodu zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły w związku z COVID-19.
Przyjęte 31 marca br. przepisy wprowadziły zmiany dotyczące dodatkowego zasiłku opiekuńczego.
Zmiany te polegają na:
- wydłużeniu o kolejne 14 dni okresu, przez który przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy,
- przyznaniu prawa do tego zasiłku rodzicom dzieci niepełnosprawnych w wieku powyżej 8 lat.
Wydłużenie okresu dodatkowe zasiłku opiekuńczego
Ubezpieczony rodzic dziecka, który opiekuje się dzieckiem do lat 8, z powodu zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły w związku z COVID-19, może otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy przez kolejny okres do 14 dni. Nowy 14 dniowy okres wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego obowiązuje od 26 marca 2020 r. Od tej daty z dodatkowego zasiłku opiekuńczego mogą skorzystać nie tylko rodzice, których dziecko uczęszczało do żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, ale także rodzice, których dzieckiem opiekowała się „niania” (z którą rodzice zawarli umowę uaktywniającą) albo dzienny opiekun, jeśli z powodu COVID-19 nie mogą opiekować się dzieckiem.
Rozszerzenie uprawnień na rodziców dzieci niepełnosprawnych
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy z powodu zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły w związku z COVID-19 przysługuje od 26 marca br. także ubezpieczonym rodzicom dzieci:
- do 16 lat, które mają orzeczenie o niepełnosprawności,
- do 18 lat, które mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
- które mają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.
Nowe przepisy przyznają także prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego ubezpieczonym rodzicom lub opiekunom osób pełnoletnich niepełnosprawnych, zwolnionych od wykonywania pracy z powodu konieczności zapewnienia opieki nad taką osobą w przypadku zamknięcia z powodu COVID-19 placówki, do której uczęszcza dorosła osoba niepełnosprawna, tj. szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze.
Jak uzyskać dodatkowy zasiłek opiekuńczy?
Aby otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy wystarczy złożyć u swojego płatnika składek, np. pracodawcy, zleceniodawcy oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem (plik docx 38kb). Oświadczenie to jest jednocześnie wnioskiem o dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Osoby prowadzące działalność pozarolniczą składają oświadczenie w ZUS. Oświadczenie można złożyć w dowolnym momencie, ale trzeba je złożyć, bo bez niego ZUS albo płatnik składek nie wypłaci zasiłku.
Osoby, które przed uchwaleniem nowych przepisów złożyły już oświadczenie do wypłaty tego zasiłku nie muszą go składać ponownie. Na jego podstawie otrzymają zasiłek za dalszy okres.
Osobom, które złożyły wniosek o zasiłek opiekuńczy na ogólnych zasadach, wniosek taki będzie potraktowany jako wniosek o dodatkowy zasiłek opiekuńczy na dalszy okres. Będzie to oznaczało, że okres przyznanego zasiłku opiekuńczego, nie będzie uwzględniany do limitu 60 dni, natomiast będzie wliczony do limitu kolejnych 14 dni, przez który przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy.
Trzeba pamiętać, że nie zmieniły się zasady przysługiwania dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Zasiłek w dodatkowym wymiarze 14 dni przysługuje łącznie obojgu rodzicom, niezależnie od liczby dzieci, które wymagają opieki. Zasiłek ten nie przysługuje, jeśli drugi z rodziców dziecka może zapewnić dziecku opiekę (np. jest bezrobotny, korzysta z urlopu rodzicielskiego, czy urlopu wychowawczego).
Dodatkowego zasiłku nie wlicza się do limitu 60 dni zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym przyznawanego na tzw. ogólnych zasadach.
Instrukcja jak złożyć oświadczenie przez portal PUE ZUS (plik doc 527kb).
