Dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących podstawę wymiaru składek stanowi zdeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek. Składka w nowej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku.
Osoby wykonujące działalność gospodarczą, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej opłacają składki społeczne od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% minimalnego wynagrodzenia. Tak przewiduje art. 18a ustawy o sus. Przepis ten nie ma zastosowania do:
- osób prowadzących inną pozarolniczą działalność niż gospodarcza oraz osób współpracujących z prowadzącym działalność,
- tych, którzy prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej prowadzili pozarolniczą działalność,
- osób wykonujących działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Od 2019 r. przedsiębiorcy – po spełnieniu określonych warunków – mogą ponadto opłacać składki społeczne od podstawy, której wysokość zależy od skali prowadzonej działalności gospodarczej.
Poniżej informacja w sprawie najniższej podstawy wymiaru składek oraz kwot składek na ubezpieczenia społeczne w roku 2024 dla niektórych grup ubezpieczonych.
GRUPA I
Osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie Prawa przedsiębiorców[1] lub innych przepisów szczególnych przez okres pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, z wyłączeniem osób, które:
- prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem
rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność, - wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 4.242 zł.[2]
- Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za miesiące styczeń – czerwiec 2024 r. dla tych osób jest zadeklarowana kwota, nie niższa niż 1.272,60 zł (30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującej w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r.).[3]
Składka na ubezpieczenia społeczne wcześniej wymienionych osób nie może być niższa od kwoty:
- 248,41 zł /tj. 19,52%/ – na ubezpieczenie emerytalne,
- 101,81 zł /tj. 8%/ – na ubezpieczenia rentowe,
- 31,18 zł /tj. 2,45%/ – na ubezpieczenie chorobowe.
Od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 4.300 zł. [4]
- Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za miesiące lipiec – grudzień 2024 r. jest zadeklarowana kwota, nie niższa niż 1.290 zł (30% kwoty minimalnego wynagrodzenia w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r.).
Składka na ubezpieczenia społeczne nie może być niższa od kwoty:
- 251,81 zł /tj. 19,52%/ – na ubezpieczenie emerytalne,
- 103,20 zł /tj. 8%/ – na ubezpieczenia rentowe,
- 31,61 zł /tj. 2,45%/ – na ubezpieczenie chorobowe.
GRUPA II
Osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność, tj.:
- osoby, które prowadzą działalność gospodarczą na podstawie Prawa przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, niewymienione w grupie I,
- twórcy i artyści,
- osoby, które prowadzą działalność w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, a także osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
- wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
- akcjonariusze prostej spółki akcyjnej,
- komplementariusz w spółce komandytowo-akcyjnej,
- osoby, które prowadzą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty
oraz osoby współpracujące z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność albo z osobami korzystającymi z „ulgi na start”.
Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w 2024 r. dla tych osób jest zadeklarowana kwota, nie niższa niż 4.694,40 zł (60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego).[5]
Kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w 2024 roku wynosi 7.824 zł.[6]
Za miesiące styczeń – grudzień 2024 r. składka na ubezpieczenia społeczne osób wymienionych w grupie II nie może być niższa od kwoty:
- 916,35 zł /tj. 19,52%/ – na ubezpieczenie emerytalne,
- 375,55 zł /tj. 8%/ – na ubezpieczenia rentowe,
- 115,01 zł /tj. 2,45%/ – na ubezpieczenie chorobowe.
GRUPA III
Osoby, które prowadzą działalność gospodarczą na mniejszą skalę (opłacają „mały ZUS plus”)[7].
Sprawdź: Kalkulator do wyliczania podstawy w ramach „mały ZUS plus”
Mały ZUS plus w 2024 r. – zgłoszenie
Prowadzisz działalność gospodarczą na mniejszą skalę? Chcesz skorzystać z „małego ZUS plus” i zapłacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne od 1 stycznia 2024 r.?
- Jeśli chcesz korzystać z „małego ZUS plus”, a korzystałeś z tej ulgi w 2023 r. i nadal spełniasz do niej warunki to nie musisz ponownie zgłaszać się do ubezpieczeń.
- Jeśli chcesz skorzystać z „małego ZUS plus ”, a nie korzystałeś z tej ulgi w 2023 r. to zgłoś się do ubezpieczeń społecznych lub ubezpieczenia zdrowotnego z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się od 05 90 albo od 05 92.
Jeśli chcesz skorzystać z tej ulgi musisz złożyć w ZUS dokumenty:
- wyrejestrowania z ubezpieczeń (ZUS ZWUA) z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 10, 05 12, jeśli kontynuujesz prowadzenie działalności prowadzonej w 2023 r., a nie korzystałeś z „małego ZUS plus”
- zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych (ZUS ZUA) albo – jeśli podlegasz wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu – zgłoszenie do tego ubezpieczenia (ZUS ZZA) z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynający się od 05 90 albo 05 92 (kod tytułu ubezpieczenia przewidziany dla osób posiadających rentę przyznaną z tytułu niezdolności do pracy).
Dokumenty te musisz przekazać nie później niż w terminie:
- do 31 stycznia 2024 r. jeśli
- w 2023 r. (co najmniej 60 dni) prowadziłeś działalność gospodarczą i nie korzystałeś z „małego ZUS plus”
- w styczniu 2024 r. rozpocząłeś lub wznowiłeś prowadzenie działalności gospodarczej
- 7 dni liczonych od dnia spełnienia warunków do korzystania z „małego ZUS plus” jeśli
- rozpocząłeś lub wznowiłeś prowadzenie działalności gospodarczej po 24 stycznia 2024 r.
- spełnisz warunki w innym miesiącu niż styczeń 2024 r.
Jeśli chcesz korzystać z „małego ZUS plus”, oprócz dokumentów zgłoszeniowych, przekaż również dokumenty ZUS DRA cz. II bądź ZUS RCA cz. II.
Ubezpieczenie wypadkowe w 2024 r.
- O wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej w danym roku składkowym Zakład powiadamia do 20 kwietnia danego roku tych płatników składek, którzy przekazali informację ZUS IWA za trzy kolejne ostatnie lata kalendarzowe[8].
Samodzielnie ustalają wysokość stopy procentowej składki na dany rok składkowy pozostali płatnicy, którzy zgłaszają do ubezpieczenia wypadkowego:
- co najmniej 10 ubezpieczonych i nie mieli obowiązku przekazywania informacji ZUS IWA przez trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe. Stopę procentową składki na to ubezpieczenie ustalają w wysokości stopy procentowej określonej dla grupy działalności, do której należą[9],
- nie więcej niż 9 ubezpieczonych. Stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalają w wysokości 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności.[10]
Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe jest ustalana na okres roku składkowego i obowiązuje do składek należnych za okres od 1 kwietnia danego roku do 31 marca następnego roku.[11]
Szczegółowe zasady ustalania wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, w tym zasady ustalania liczby ubezpieczonych znajdziesz w poradniku „Ustalanie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe”. Ponadto pomocy przy ustalaniu wysokości składki udzielają Oddziały Zakładu.
- Kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2024 wynosi 234 720 zł.[12]
[1] Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. 2023 r. poz. 221, z późn. zm.).
[2] §1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. (Dz. U. poz. 1893); zwanego dalej: „rozporządzeniem w sprawie minimalnego wynagrodzenia”.
[3] Art. 18a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230, z późn. zm.); zwanej dalej „ustawą systemową”.
[4] § 3 Rozporządzenia w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę.
[5] Art. 18 ust. 8 ustawy systemowej.
[6] Obwieszczenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 4 grudnia 2023 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2024 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (M.P. poz. 1342).
[7] Art. 18c ustawy systemowej.
[8] Art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2189), zwanej dalej „ustawą wypadkową”.
[9] Art. 33 ust. 1 ustawy wypadkowej.
[10] Art. 28 ust. 1 ustawy wypadkowej.
[11] Art. 2 pkt 8 ustawy wypadkowej.
[12] Obwieszczenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 4 grudnia 2023 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2024 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (M.P. poz. 1342).
Źródło: ZUS
