Zapoznaj się z wydanymi na przestrzeni ostatnich lat, najciekawszymi stanowiskami i wyjaśnieniami resortowymi (np. PIP, ZUS, resortu pracy) z obszaru: Czas pracy, odpoczynek i nadgodziny.

Zasady odpoczynku w równoważnym systemie czasu pracy

W stanowisku z 11 czerwca 2025 r. (znak GIP-GBI.0701.50.2025.3) Główny Inspektorat Pracy sprecyzował, jak zapewnić odpoczynek pracownikowi w systemie równoważnym (art. 136 KP), gdy jego dniówka jest wydłużona, ale nie przekracza 11 godzin. GIP podkreślił, że po każdej pracy w przedłużonym wymiarze dobowym pracownikowi należy się odpoczynek trwający co najmniej tyle godzin, ile pracował. Jednocześnie, nawet jeśli praca trwała krócej niż 11 godzin (np. 9 lub 10), odpoczynek dobowy nie może być krótszy niż ustawowe 11 godzin. Niezmienny pozostaje również wymóg zapewnienia co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego.
Źródło: Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 14 z dnia 10.07.2025 r.

Wyjście prywatne nie wlicza się do odpoczynku dobowego

W stanowisku z 14 lutego 2025 r. Główny Inspektorat Pracy stwierdził, że czasu zwolnienia od pracy w celu załatwienia spraw prywatnych nie można zaliczyć do okresu nieprzerwanego odpoczynku dobowego. Wyjście prywatne, nawet jeśli jest odpracowywane, stanowi usprawiedliwioną nieobecność w pracy, a nie czas wolny w rozumieniu przepisów o odpoczynku. Doba pracownicza liczy się od godziny planowanego rozpoczęcia pracy zgodnie z harmonogramem, a nie od godziny faktycznego przyjścia do pracy.
Źródło: Dziennik Gazeta Prawna, dodatek Kadry i Płace nr 40 (6457) z dnia 27.02.2025 r.

Zasady odpracowywania wyjść prywatnych

W stanowisku z 17 stycznia 2025 r. MRPiPS wyjaśniło kilka kwestii dotyczących odpracowywania wyjść prywatnych:

• Termin odpracowania: Możliwe jest odpracowanie wyjścia prywatnego zarówno przed jego wystąpieniem, jak i w innym okresie rozliczeniowym.
• Pracownica w ciąży i rodzice małych dzieci: Kobieta w ciąży może odpracować wyjście tylko w tym samym dniu, aby nie przekroczyć 8-godzinnej normy dobowej. Rodzice małych dzieci mogą odpracowywać wyjście w inne dni, ale tylko jeśli wyrazili zgodę na pracę w nadgodzinach.
• Pracownik z niepełnosprawnością: Odpracowanie wyjścia prywatnego przez osobę niepełnosprawną nie jest traktowane jako praca w godzinach nadliczbowych. Zaleca się jednak, by odpracowanie następowało tego samego dnia, aby nie naruszyć norm czasu pracy.
  Źródło: Aktualności Kadrowe (wydawnictwo WIP) nr 274 z lutego 2025 r.

Rekompensata za pracę w dni wolne dla niepełnoetatowców

W stanowisku z 25 listopada 2024 r. Państwowa Inspekcja Pracy wyjaśniła, jak rekompensować pracę w dni wolne pracownikom zatrudnionym na część etatu:

• Za pracę w niedzielę: Jeśli pracodawca nie udzieli pracownikowi dnia wolnego w zamian za pracę w niedzielę, musi wypłacić mu dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia za sam fakt nieoddania dnia wolnego.
• Za pracę w „wolną sobotę”: Za pracę w dniu wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy pracownikowi nie przysługuje dodatek, o ile praca ta nie spowoduje przekroczenia jego norm czasu pracy (dobowej lub tygodniowej). Otrzyma on jedynie normalne wynagrodzenie za te godziny (tzw. godziny ponadwymiarowe), chyba że ich liczba przekroczy limit ustalony w umowie.
  Źródło: Dziennik Gazeta Prawna, dodatek Kadry i Płace nr 25 (6442) z dnia 6.02.2025 r.

Brak możliwości odpracowania nieobecności nieusprawiedliwionej w dzień wolny

W stanowisku z 30 sierpnia 2024 r. (znak GIP-GBI.0701.119.2024.3) GIP stwierdził, że pracodawca nie może polecić pracownikowi pracy w dniu wolnym (np. w sobotę) w celu odpracowania nieobecności nieusprawiedliwionej. Praca w taki dzień jest dopuszczalna tylko w sytuacjach przewidzianych dla pracy w godzinach nadliczbowych, a odrabianie nieobecności do nich nie należy.
Źródło: Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 19 (613) z dnia 1.10.2024

Konieczność zapewnienia odpoczynku tygodniowego w każdym tygodniu

W stanowisku z 21 czerwca 2024 r. (znak GIP-GBI.0701.61.2024.3) GIP podkreślił, że pracodawca musi zapewnić pracownikowi co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku w każdym tygodniu okresu rozliczeniowego. Odpoczynek ten nie ma charakteru „przeciętnego”, co oznacza, że nie można go skumulować, planując w jednym tygodniu więcej dni wolnych kosztem braku odpoczynku w innym. Takie działanie stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
Źródło: Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 18 (612) z dnia 10.09.2024 r.

Nadgodziny głównego księgowego w służbie cywilnej

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów w stanowisku z 17 lipca 2024 r. wyjaśniła, że do członków korpusu służby cywilnej, w tym głównych księgowych, nie stosuje się przepisów Kodeksu pracy dotyczących pracowników zarządzających zakładem pracy. Oznacza to, że mają oni prawo do rekompensaty za nadgodziny. Forma rekompensaty (czas wolny lub wynagrodzenie) zależy od ich statusu – czy są pracownikami, czy urzędnikami służby cywilnej, zgodnie z przepisami ustawy o służbie cywilnej.
Źródło: Dziennik Gazeta Prawna, dodatek Kadry i Płace nr 178 (6343) z dnia 12.09.2024 r.