Należność w postaci odszkodowania, wypłaconego zleceniobiorcy na mocy porozumienia stron tytułem rozwiązania umowy zlecenia (lub umowy o świadczenie usług) w celu naprawienia szkody wynikłej z powodu przedterminowego rozwiązania kontraktu, nie podlega ozusowaniu na mocy § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Z wyłączenia z podstawy składek ZUS nie korzysta natomiast świadczenie wypłacone zleceniobiorcy na okoliczność ustania zatrudnienia na podstawie porozumienia, które nie wskazuje wprost na podstawę wypłaty tegoż świadczenia.
Interpretacja ZUS
Gdańsk, dnia 9 marca 2017 r.
DI/100000/43/93/2017
Decyzja nr 66
UZASADNIENIE
Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t. j. Dz. U. z 2016, poz.1829 ze zna.) w związku z art, 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t. j. Dz. U. z 2016, poz. 963 ze zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku stanowisko zawarte we wniosku z dnia 16 stycznia 2017r., doręczonym w dniu 23 stycznia 2017r., uzupełnionym dnia 20 lutego 2017r. przedsiębiorcy
- uznaje za prawidłowe w przedmiocie uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne kwot wypłaconych byłemu trenerowi na mocy porozumienia stron w związku z wcześniejszym rozwiązaniem umowy zlecenia z winy trenera,
- uznaje za prawidłowe w przedmiocie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne kwoty tytułem odszkodowania wypłaconej byłemu trenerowi na mocy porozumienia stron w związku z wcześniejszym rozwiązaniem umowy zlecenia z winy zleceniodawcy.
Uzasadnienie
Dnia 23 stycznia 2017 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez (…) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 16 lutego 2016r. doręczonym dnia 20 lutego 2017r.
Wnioskodawca wskazał, iż jest klubem sportowym prowadzącym działalność w formie spółki akcyjnej. Głównym przedmiotem działalności Spółki jest działalność klubów sportowych, działalność obiektów sportowych, obiektów służących poprawie kondycji fizycznej i pozostała działalność związana ze sportem. W związku z prowadzoną działalnością, Spółka zawiera kontrakty o profesjonalne uprawianie piłki siatkowej z zawodniczkami, a także z trenerami na tzw. usługi sportowe, a konkretnie na świadczenie usług trenerskich. Przedmiotowe kontrakty są zawierane w formie umowy cywilnoprawnej (tzw. kontrakty spełniające warunki umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o zleceniu – art. 750 w zw. z art. 734 i nast. Kodeksu cywilnego). Osoby te nie są pracownikami Klubu, lecz mając na uwadze obowiązujące przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o. systemie ubezpieczeń społecznych Spółka pełni rolę płatnika składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypłaconych, w ramach zawartych umów wynagrodzeń.
W ciągu ostatnich miesięcy Spółka rozwiązała dwie umowy o świadczenie usług trenerskich, przy czym w każdym wypadku zawarto porozumienie, co do warunków rozstania. Sytuacja przedstawiała się następująco:
- w pierwszym wypadku Spółka podjęła decyzję o rozwiązaniu umowy z trenerem, a strony zawarły porozumienie celem określenia zasad rozstania i celem zapobieżenia ewentualnym sporom i wysuwaniu roszczeń przez trenera związanych z przedwczesnym rozwiązaniem umowy. Umowa a świadczenie usług trenerskich przewidywała, iż w przypadku rozwiązania umowy bez winy trenera przed upływem okresu, na jaki ją zawarto, Klub zapłaci karę umowną. Strony zawarły porozumienie, co do warunków rozstania, z uwagi na rozwiązanie umowy przed upływem okresu, na jaki została zawarta. Zawierając porozumienie strony wskazały, iż trener nie stawił się celem świadczenia usług do siedziby Klubu w terminie oznaczonym w zawartej umowie. Warunki finansowe rozwiązania umowy ustalono w ten sposób, iż trener otrzymał wynagrodzenie, a także wypłacono mu kwotę równą karze umownej określonej w umowie stron, nie oznaczając jednak w porozumieniu tytułu prawnego do jej wypłaty. Zawarte porozumienie, co do sposobu rozstania oraz rozliczeń stron, pozwoliło na ugodowe rozstanie stron umowy,
- w drugim wypadku umowa została rozwiązana przez Spółkę, bez winy trenera, z przyczyn lejących po stronie Klubu, który zrezygnował ze świadczenia usług trenerskich przed terminem wygaśnięcia kontraktu. Spółka także zawarła z trenerem porozumienie, co do warunków rozstania mając na uwadze przepisy prawa cywilnego odnoszące się do rozwiązania umowy zlecenia (umowy o świadczenie usług) bez winy zleceniobiorcy. Strony umowy o świadczenie usług trenerskich, tj. Spółka i trener, celem uregulowana wszystkich okoliczności związanych z jej wcześniejszym rozwiązaniem, zawarły porozumienie (ugodę), gdyż nie pozostawały w sporze, co do okoliczności i przyczyn rozstania. Celem porozumienia było uregulowanie warunków rozstania Spółki z trenerem, w tym należnego odszkodowania za wcześniejsze rozwiązanie umowy, aby zadośćuczynić szkodzie poniesionej przez trenera, a jednocześnie wyeliminować na przyszłość jakiekolwiek ewentualne roszczenia. Rozwiązanie umowy nastąpiło bez winy trenera i wysuwane przez niego z tego tytułu roszczenia mogły znacznie przewyższać ustaloną w porozumieniu kwotę odszkodowania.
W piśmie z dnia 16 lutego 2017r. stanowiącym uzupełnienie wniosku przedsiębiorca wskazał, że kwoty wypłacone trenerowi opisane we wniosku w pkt. 1 i 2 stanowią przychód zleceniobiorcy z tytułu umowy zlecenia w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Na tle przedstawionego powyżej stanu faktycznego Wnioskodawca zadał pytania:
1) czy kwoty wypłacone trenerowi (sytuacja opisana powyżej w pkt 1) na mocy porozumienia za przedterminowe rozwiązanie umowy o świadczenie usług trenerskich, do której odpowiednie zastosowanie znajdują przepisy o umowie zlecenia, są wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne na podstawie § 2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
2) czy kwoty wypłacone trenerowi, w tym odszkodowanie (opisane powyżej w pkt 2) za przedterminowe rozwiązanie umowy o świadczenie usług trenerskich, do której odpowiednie zastosowanie znajdują przepisy o umowie zlecenia, są wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne na podstawie § 2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
We własnym stanowisku w sprawie Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z dyspozycją alt 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 963) każda osoba fizyczna, która na obszarze Polski jest zleceniobiorcą objęta jest obowiązkiem ubezpieczenia w zakresie zabezpieczenia społecznego. Osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej „zleceniobiorcami” podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Wnioskodawca dalej wskazał, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców, stanowi przychód – w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych – osiągany z tytułu wykonywania umowy zlecenia, jeżeli w umowie tej określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, albo w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej, albo prowizyjnie. Jeżeli odpłatność za wykonanie umowy została ustalona w innej formie, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak od kwoty minimalnego wynagrodzenia. Z kolei podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe zleceniobiorcy stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tej osoby, bez stosowania ograniczenia górnej rocznej podstawy wymiaru składek. Podstawa wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia przyjętą do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Przychodami – w rozumieniu przepisów podatkowych – są otrzymywane lub pozostawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymywanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
W myśl § 5 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. nr 161, poz. 1106, z późn. zm.) przepisy § 2-4 tego rozporządzenia stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek m.in. osób wykonujących prace na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.
Wnioskodawca argumentuje, iż z § 2 ust. 1 pkt 3 ww. Rozporządzenia wynika, że zwolnione ze składek są m.in. wszelkiego rodzaju świadczenia odszkodowawcze związane z rozwiązaniem umowy o pracę, a konkretnie odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy. Przepis ten znajduje odpowiednie zastosowanie do zleceniobiorców/usługobiorców, co oznacza, że w przypadku wypłaty odszkodowania w związku z przedterminowym rozwiązaniem umowy o świadczenie usług z przyczyn nie leżących po stronie zleceniobiorcy/świadczeniobiorcy, taki przychód nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, a co z tym związane także na ubezpieczenie wypadkowe i chorobowe.
Uwzględniając powyższe Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w przypadku, gdy dokonała wypłaty odszkodowania trenerowi w związku z przedterminowym rozwiązaniem umowy o świadczenie usług trenerskich (przypadek opisany jako drugi w stanie faktycznym), a przyczyny rozwiązania umowy nie leżały po stronie trenera i nie były przez niego zawinione, to nie ma przesłanek do uwzględnienia takiego przychodu w podstawie wymiaru składek. Świadczenia wypłacone trenerowi (odszkodowanie) pozostaje w związku z rozwiązaniem umowy o świadczenie usług i zostało wypłacone celem pokrycia kosztów oraz naprawienia szkody wynikłej z powodu przedterminowego rozwiązania kontraktu. Zawarte między stronami porozumienie świadczy o tym, że nie było sporu, co do takiego charakteru roszczenia i przyczyn rozstania.
Zdaniem Wnioskodawcy nieco odmiennie wygląda przypadek opisany w pierwszym punkcie stanu faktycznego. Porozumienie nie wskazuje wprost na podstawę wypłaty kwot tytułem odszkodowania, a zawarte zostało ono m.in. z tego względu, iż trener nie stawił się w czasie wskazanym w umowie, celem podjęcia świadczenia usług. W takim wypadku Wnioskodawca uznaje, że wszelkie wypłacone kwoty, jako pozostające w związku z umową o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o zleceniu, stanowią podstawę naliczenia składek na ubezpieczenie społeczne. Brak wyraźnej podstawy do potraktowania ich jako odszkodowanie za przedterminowe rozwiązanie umowy, bez winy trenera, skutkuje brakiem możliwości zastosowania § 2 ust. 1 pkt 3 ww. Rozporządzenia.
Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:
Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej bib państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia, społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.
Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.
Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga, iż procedując nad wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego.
Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę, we wniosku o wydanie interpretacji w przedmiocie uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne kwot wypłaconych byłemu trenerowi na mocy porozumienia stron w związku z wcześniejszym rozwiązaniem umowy zlecenia z winy trenera uznać należy za prawidłowe.
Zgodnie z art. 18 ust. 1 w zw. z art. 18 ust. 3 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób wykonujących swą pracę w oparciu o umowę o świadczenie usług, do której zastosowanie znajdują przepisy kodeksu cywilnego odnośnie umowy zlecenia stanowi przychód z tytułu tej umowy, jeżeli w umowie zlecenia określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.
W myśl § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2015r., poz. 2236 ze zm.) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.
Przychodami na gruncie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych są w myśl jej art. 4 pkt 9 przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy oraz przychody z działalności wykonywanej osobiście przez osoby należące do składu rad nadzorczych, niezależnie od sposobu ich powoływania.
Z dniem 1 sierpnia 2010 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 12, poz. 360). Według nowego brzmienia § 5 ust. 2 cytowanego rozporządzenia przepisy paragrafów 2-4 tego rozporządzenia stosuje się odpowiednio przy ustaleniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe m.in. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług (umów o zarządzanie spółką/kontraktów menedżerskich), do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.
Powyższe oznacza, iż zastosowanie wyłączeń przewidzianych w tym rozporządzeniu w odniesieniu do umów zlecenia uzależnione jest od ich charakteru oraz dopuszczalności zawarcia poszczególnych instytucji w tego typu umowach. Nie każde więc wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przewidziane dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę znajdzie zastosowanie do umów zlecenia.
Należy przy tym mieć na względzie, iż przepisy wyżej wskazanego rozporządzenia należy interpretować ściśle z uwagi na fakt, iż regulacja ta ma charakter wyjątku od zasady ogólnej wyrażonej w art. 18 ust. 1 w zw. z ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Wnioskodawca wskazał, że w przypadku opisanym w pkt 1) wniosku porozumienie nie wskazuje wprost na podstawę wypłaty kwot tytułem odszkodowania za przedterminowe rozwiązanie umowy, a zostało zawarte m.in. z uwagi na fakt, iż trener nie stawił się w czasie wskazanym w umowie, celem podjęcia świadczenia usług.
Przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w § 2 ust. 1 nie wymieniają takich świadczeń jako świadczeń podlegających wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
W świetle powyższego wypłacone zleceniobiorcy (trenerowi) kwoty na mocy porozumienia stron w sytuacji opisanej w pkt 1 wniosku nie korzystają z wyłączenia przewidzianego przepisami ww. rozporządzenia.
Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę, we wniosku o wydanie interpretacji w przedmiocie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne kwoty tytułem odszkodowania wypłaconej byłemu trenerowi na mocy porozumienia stron w związku z wcześniejszym rozwiązaniem umowy zlecenia, z winy zleceniodawcy uznać należy za prawidłowe.
Z przepisu § 2 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynika, iż podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią przychody uzyskane przez pracownika w zw. z wypłatą odpraw, odszkodowań, rekompensat wypłacanych z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.
Wyłączenie powyższe ma częściowe zastosowanie w odniesieniu do zleceniobiorców, bowiem instytucja świadectwa pracy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy zlecenia lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, lub skrócenia okresu jej wypowiedzenia nie dotyczy zleceniobiorców. Mogą być natomiast wyłączone inne odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacone zleceniobiorcom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania umowy zlecenia, w tym z tytułu zwrotu kosztów lub naprawienia szkody wynikłej z powodu wypowiedzenia umowy zlecenia (art. 746 Kodeksu cywilnego) lub rozwiązania umowy z przyczyn leżących po stronie zleceniodawcy, o ile wypłata ma bezspornie taki charakter.
Wobec oświadczenia Wnioskodawcy, iż świadczenie (odszkodowanie), o którym mowa w pkt 2) Wniosku pozostaje w związku z rozwiązaniem umowy o świadczenie usług i zostało wypłacone celem naprawienia szkody wynikłej z powodu przedterminowego rozwiązania kontraktu, stanowisko Wnioskodawcy, iż świadczenie to korzysta z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w myśl § 2 ust. 1 pkt 3 ww. Rozporządzenia uznać należy za prawidłowe.
Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.
źródło: http://www.zus.pl/
