Udzielanie pracownikom pożyczek niskooprocentowanych jest świadczeniem, które zasadniczo nie podlega opodatkowaniu. Pracodawcy oferujący tego typu przywilej zatrudnionym osobom muszą sobie odpowiedzieć na pytanie czy mają obowiązek pobierania podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot w wysokości różnicy między odsetkami rynkowymi a odsetkami stosowanymi w umowach pożyczek zawieranych z podwładnymi. Otóż takiego obowiązku nie ma w sytuacji gdy:
- pracodawca nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie udzielania pożyczek oraz
- zasady udzielania tych pożyczek stosowane są według jednolitych reguł wobec wszystkich pracowników (nie są udzielane incydentalnie, wybranej grupie zatrudnionych).
Na takim stanowisku stoi fiskus, czemu wyraz dał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej m.in. w interpretacjach indywidualnych: z 13 lutego 2019 r. (sygn. 0112-KDIL3-3.4011.428.2018.1.MM), z 24 maja 2019 r. (syg. 0112-KDIL3-1.4011.83.2019.4.AG) czy z 14 czerwca 2017 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.46.2017.1.MS.
W drugiej z ww. interpretacji podkreślono, że: „(…) samo udzielenie pożyczki przez zakład pracy nie stanowi przychodu dla pracownika. Ze swej istoty umowa pożyczki nakłada na pożyczającego obowiązek zwrotu tej samej ilości pieniędzy albo tej samej ilości rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zgodnie bowiem z art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.), przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Umowa pożyczki nakłada na pożyczającego obowiązek zwrotu tej samej ilości pieniędzy. Zatem, z punktu widzenia podatku dochodowego od osób fizycznych kwota pożyczki jest świadczeniem zwrotnym, jak wynika z powyższej definicji powinna zostać zwrócona przez pożyczkobiorcę. Konsekwentnie sama pożyczka, jako taka nie stanowi dochodu podatkowego dla pożyczkobiorcy, ponieważ w wyniku jej udzielenia nie następuje stałe przysporzenie majątkowe dla pracownika. Jednakże brak określenia przez ustawodawcę w Kodeksie cywilnym odpłatności, jako koniecznego elementu pożyczki nie jest jednoznaczny z uzyskaniem przez pożyczkobiorcę przychodu z tytułu nienaliczonych w pełnej wysokości odsetek od udzielonej mu niskooprocentowanej pożyczki. W przypadku, gdy strony w umowie ustaliły odsetki mniejsze aniżeli stosowane przez instytucje bankowe, a zasady takie są stosowane wobec wszystkich pożyczkobiorców, to fakt ten nie rodzi skutków podatkowych w postaci uzyskania przez pożyczkobiorcę nieodpłatnego świadczenia. Podkreślić należy, że otrzymanie pożyczki i jej spłata na warunkach przewidzianych w umowie są obojętne podatkowo.
Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Spółka planuje udzielać pracownikom pożyczek na zaspokojenie ich indywidualnych potrzeb życiowych. Pożyczki będą udzielane na preferencyjnych warunkach w porównaniu do obecnych ofert rynkowych i będą udzielane z innych środków finansowych Spółki niż środki zgromadzone na Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych. Pożyczki będą udzielane w oparciu o zatwierdzony w Spółce wewnętrzny akt organizacyjny Regulamin, który będzie precyzował zasady udzielania pożyczki Pożyczkobiorcy oraz zasady jej zwrotu. Regulamin będzie określał m.in.: zasady ubiegania się o pożyczkę, wysokość pożyczki, zasady jej zwrotu oraz wielkość opłaty poniesionej przez Pożyczkobiorcę z tyt. udzielenia mu pożyczki. W dalszej kolejności, Regulamin będzie precyzował procedurę występowania do Pożyczkodawcy o pożyczkę oraz sposób akceptacji wniosku i zasady jej udzielenia. Pożyczka będzie ogólnodostępna dla wszystkich pracowników Spółki, którzy spełnią określone przez Spółkę wymagania. Pożyczki udzielane będą Pożyczkobiorcom na jednakowych warunkach i według jednolitych zasad określonych w Regulaminie.
(…) w przypadku udzielania przez Wnioskodawcę pracownikom niskooprocentowanych pożyczek, po stronie pracowników nieodpłatne świadczenie w wysokości różnicy między odsetkami rynkowymi a odsetkami stosowanymi w umowach pożyczek nie wystąpi, w sytuacji gdy Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie udzielania pożyczek, a zasady udzielania tych pożyczek stosowane są według jednolitych reguł wobec wszystkich pracowników (nie są udzielane incydentalnie). W konsekwencji, po stronie pracowników nie powstanie przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 w zw. z art. 11 ust. 2-2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Tym samym na Wnioskodawcy, nie będą ciążyły obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu. (…)”.
