W związku z podniesieniem od 1 stycznia 2020 r. płacy minimalnej (z poziomu 2250 zł do kwoty 2600 zł), zwiększają się kwoty wolne od potrąceń w 2020 r. (obowiązujące np. przy zajęciach komorniczych lub potrąceniach dobrowolnych). W aktualnym stanie prawnym, przy ich ustalaniu istotne są:

• poziom ustawowej płacy minimalnej,
• wymiar czasu pracy pracownika wskazany w umowie o pracę,
• rodzaj dokonywanego z płacy potrącenia,
• wysokość wpłat dokonywanych na PPK,
• wskaźniki podatkowe takie jak zryczałtowane koszty uzyskania przychodu oraz kwota zmniejszająca miesięczne zaliczki na podatek, stosowana tylko wówczas, gdy pracownik złoży formularz PIT-2 oraz
• fakt, czy zatrudniony objęty jest „zerowym PIT” czy też nie.

W przypadku pracowników pracujących w niepełnym wymiarze godzin, kwota wolna od potrąceń ulega zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru etatu. Dotyczy to także potrąceń dokonywanych za zgodą pracownika, a więc tzw. potrąceń dobrowolnych. Potwierdza to pismo Głównego Inspektoratu Pracy z 22 lutego 2011 r., znak: GPP-364-4560- 8-1/11/PE/RP.

Przy ustalaniu kwoty wolnej dla niepełnoetatowców, należy:

• obliczyć w pierwszej kolejności minimalne wynagrodzenie brutto w proporcji do etatu,
• odjąć od kwoty, o której mowa powyżej, składki zusowskie i zaliczkę podatkową.

Kwoty wolne od potrąceń obowiązujące od 1 stycznia do 31 grudnia 2020 r. (w zł) dla pracowników pełnoetatowych oraz niepełnoetatowych nieobjętych PPK, przy zastosowaniu podatku 17%:

Kwoty wolne od potrąceń obowiązujące od 1 stycznia do 31 grudnia 2020 r. (w zł) dla pracowników pełnoetatowych oraz niepełnoetatowych nieobjętych PPK, przy zastosowaniu „zerowego PIT”:

Przykłady wyliczeń kwot wolnych od potrąceń

Kwoty wolne od potrąceń obowiązujące od 1 stycznia 2020 r. (bez PPK)

Kwoty wolne od potrąceń obowiązujące od 1 stycznia 2020 r., skalkulowane przy zastosowaniu podatku 17% na bazie płacy minimalnej 2.600 zł (przy założeniu, że pracownik nie jest objęty PPK i pracuje na pełny etat) powinny zostać wyliczone w następujący sposób:

Podstawowe KUP:

Podwyższone KUP:

Kwoty wolne od potrąceń obowiązujące od 1 stycznia 2020 r. (z PPK)

Poniżej wyliczenie kwot wolnych od potrąceń obowiązujących w 2020 r., obliczone przy zastosowaniu podatku 17%, na bazie płacy minimalnej 2.600 zł, przy założeniu, że pracownik pracuje na pełny etat i jest objęty PPK, a wpłata na PPK (1,5% finansowana przez pracodawcę i 2% pokrywana z pensji pracownika) naliczana jest od kwoty 2.600 zł:

Podstawowe KUP:

Podwyższone KUP:

Kwoty wolne od potrąceń obowiązujące od 1 stycznia 2020 r. przy „zerowym PIT”

Wyliczenie kwoty wolnej od potrąceń dla pełnoetatowego pracownika nieobjętego PPK korzystającego z „zerowego PIT” w 2020 r. powinno wyglądać jak poniżej:

Wyliczenie kwoty wolnej od potrąceń dla pracownika pełnoetatowego korzystającego z „zerowego PIT” w 2020 r. (z uwzględnieniem wpłaty na PPK naliczonej od kwoty 2.600 zł przy założeniu, że wpłata na PPK finansowana przez pracodawcę wynosi 1,5% a wpłata pokrywana z pensji pracownika – 2%):

Potrącenia z umowy zlecenia w 2020 r.

Od 1 stycznia 2019 r. przewidziano modyfikację regulacji dotyczących ochrony wynagrodzenia zleceniobiorców przed potrąceniami. Ich brzmienie wprost wskazuje, że do wynagrodzeń zleceniobiorców-dłużników należy wprost stosować przepisy Kodeksu pracy o granicy potrącenia i kwocie wolnej od potrąceń.

W nowym art. 833 § 2¹ k.p.c. zakres stosowania art. 87 i art. 87¹ Kodeksu pracy uzupełniono również o świadczenia powtarzające się, które służą zapewnieniu utrzymania lub stanowią jedyne źródło dochodu dłużnika. Ma to na celu wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych w zakresie ustalenia czy wynagrodzenie otrzymywane przez dłużnika zatrudnionego na podstawie umowy cywilnoprawnej można uznać za świadczenie powtarzające się, „którego celem jest zapewnienie utrzymania”. Osoby zatrudnione wszakże na podstawie umów cywilnoprawnych, choć stanowią niemały odsetek zatrudnionych, z punktu widzenia uprawnień pracowniczych i tak są w znacznie gorszej sytuacji niż osoby zatrudnione na umowę o pracę. Tym samym zdaniem ustawodawcy, w zakresie zapewnienia im minimum egzystencji i ochrony przed egzekucją należało w sposób jednoznaczny zrównać je z osobami mającymi status pracowników w rozumieniu Kodeksu pracy.

Dla ustalenia kwoty wolnej od potrąceń, gdy wynagrodzenie zleceniobiorcy posiada powtarzający się charakter i służy zapewnieniu utrzymania lub stanowi jedyne źródło dochodu, należy przyjąć kwotę gwarantowanej ustawą płacy minimalnej obowiązującą pracowników. Słuszność tego poglądu potwierdza Ministerstwo Sprawiedliwości.

Co ważne, w razie wątpliwości co do sposobu dokonania w konkretnej sytuacji potrącenia przy umowie zlecenia, zaleca się kontakt z organem egzekucyjnym (np. komornikiem), celem ustalenia reguł i zakresu egzekucji.

Sprawdź: Praktyczny Kalkulator potrąceń z umowy o pracę

Sprawdź: Praktyczny Kalkulator potrąceń z umowy zlecenia