Zerowy PIT - jak obliczyć podatek w przypadku przekroczenia limitu zwolnienia z podatku dla młodych

Zwolnienie podatkowe dla młodych (tzw. zerowy PIT) jest szczególnie trudne w stosowaniu w miesiącu, w trakcie którego przychód osoby w wieku do 26 lat przekracza limit 85.528 zł. W takiej sytuacji od nadwyżki ponad wskazany pułap należy naliczać zaliczki podatkowe na ogólnych zasadach. Aby takiego naliczenia dokonać prawidłowo, niezbędna jest m.in. wiedza w zakresie tego, jak podzielić przychód na opodatkowany i nieopodatkowany oraz w jakiej wysokości w opisanym przypadku składki społeczne i koszty uzyskania przychodu można odliczyć od świadczeń podlegających opodatkowaniu.

Właściwe rozliczenie należności pracownika w przedstawionych okolicznościach zapewni praktyczny kalkulator, do którego link zamieszczony jest na końcu wpisu.

„Zerowy PIT” to zwolnienie podatkowe obejmujące do końca 2020 r. otrzymywane przez osoby w wieku do ukończenia 26 roku życia przychody:

ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy (czyli przychody, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT) oraz
o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o PIT czyli przychody z umów zlecenia, uzyskiwane wyłącznie od:

a) osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,

b) właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora – jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością,

c) przedsiębiorstwa w spadku,

– z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zlecenia zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej.

Omawiane zwolnienie ograniczone jest limitem kwotowym wynoszącym od początku 2020 r. 85.528 zł w skali roku.

Od 1 stycznia 2022 r. „zerowym PIT” objęte są otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. roku życia przychody:

· ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy,

· z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o PIT,

· z tytułu odbywania praktyki absolwenckiej, o której mowa w przepisach ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich,

· z tytułu odbywania stażu uczniowskiego, o którym mowa w art. 121a ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe,

· z zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w ustawie zasiłkowej,

do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85.528 zł.

W praktyce niekiedy dochodzi do sytuacji, w których wartość podlegających opodatkowaniu świadczeń osoby przed ukończeniem 26. roku życia przekraczają w trakcie trwania miesiąca poziom 85.528.zł.

Rozliczając w takich okolicznościach przychód zatrudnionego płatnik musi mieć na uwadze, że:

– od początku 2020 r. trzeba stosować zerowy PIT niejako z automatu czyli bez oświadczenia podatnika (podatnik może złożyć płatnikowi pisemny wniosek – odrębnie dla każdego roku – o pobór zaliczek podatkowych bez stosowania nowo wprowadzanej ulgi; podmiot zatrudniający po wpłynięciu takiego dokumentu musi zacząć naliczać podatek najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał przedmiotowy wniosek);

– dla oceny możliwości zastosowania zerowego PIT przesądzające znaczenie ma wiek podatnika w momencie wypłacania określonych należności, więc jeśli pracownik / zleceniobiorca w dniu postawienia mu do dyspozycji danego świadczenia ma już ukończone 26 lat, wówczas świadczenie to należy opodatkować – potwierdzają chociażby interpretacje Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 25 września 2019 r. (sygn. 0112-KDIL3-1.4011.202.2019.2.GM) oraz z 4 listopada 2019 r. (sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.410.2019.2.MD);

– ustalając limit przewidziany w ramach zerowego PIT (ustalony w art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PIT) wartości stanowiących przychód ze stosunku pracy lub umowy zlecenia świadczeń nie pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez pracownika – uwzględnia się więc tu „kwoty brutto”;

– zerowym PIT nie są objęte zasiłki z ubezpieczenia społecznego inne niż zasiłek macierzyński (np. zasiłek chorobowy lub opiekuńczy). Zasiłki te zalicza się wszakże do przychodów z innych źródeł (również wtedy, gdy są one wypłacane przez zakład pracy), w konsekwencji czego nie mogą one być zwolnione z opodatkowania na mocy zerowego PIT i kwota tych zasiłków nie wchodzi do limitu 85.528 zł;

– jeżeli w danym miesiącu podatnik spełniający warunki do korzystania z zerowego PIT, otrzymuje zarówno zasiłek z ubezpieczenia społecznego inny niż zasiłek macierzyński jak i przychody ze stosunku pracy (np. wynagrodzenie za pracę, za urlop czy za chorobę), wówczas od ww. zasiłku należy naliczać zaliczkę podatkową na zasadach ogólnych, zaś od należności z umowy o pracę nie pobiera się podatku;

– po przekroczeniu progu przychodu wynoszącego 85.528 zł stosuje się w pierwszej kolejności stawkę podatku w wysokości 12%, a dopiero, gdy dochód (czyli już podlegający opodatkowaniu przychód pomniejszony o składki społeczne pobrane z należności zatrudnionego i koszty uzyskania przychodu) przekroczy górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, wówczas należy zacząć stosować stawkę podatku 32% – oznacza to, że od momentu objęcia osoby do 26 roku życia obowiązkiem podatkowym (z powodu przekroczenia pułapu 85.528 zł) trzeba niejako od zera zacząć naliczać dochód w sposób narastający, w celu określenia, kiedy ewentualnie będzie miało miejsce przekroczenie progu podatkowego (85.528 zł);

– odliczane odpowiednio od przychodu i podatku nie mogą być składki na ubezpieczenia społeczne i składki na ubezpieczenie zdrowotne, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy o PIT, oraz składki, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku (art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b i art. 27b ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o PIT);

– nadwyżka przychodów ponad kwotę limitu 85.528 zł podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej; do nadwyżki mają zastosowanie koszty uzyskania przychodów określone dla przychodów ze stosunku pracy oraz umowy zlecenia, a wysokość tych kosztów nie może przekroczyć kwoty przychodów z danego źródła, które podlegają opodatkowaniu.

Przykład

24-letni pracownik (uprawniony do zwolnienia z podatku dla młodych) w zatrudniającej go spółce uzyskał w okresie od stycznia do czerwca 2020 r. wynagrodzenie za pracę w łącznej wysokości 83.680 zł brutto (jest to jego jedyne źródło przychodu).

W lipcu 2020 r. przysługujące mu należności wyniosły:

wyn. za pracę: 2.333,30 zł brutto,
wyn. chorobowe: 483,24 zł brutto,
zasiłek chorobowy: 322,16 zł.

Uwzględniając fakt, iż jest on uprawniony do podstawowych kosztów uzyskania przychodu (250 zł) oraz kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki na podatek (43,76 zł), jego lipcowa lista płac powinna wyglądać jak poniżej:

Lp.	Składniki	Działanie	Kwota
1.	Wynagrodzenie za pracę		2.333,30 zł
2.	Wynagrodzenie chorobowe		483,24 zł
3.	Zasiłek chorobowy		322,16 zł
4.	Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne		2.333,30 zł
5.	Składka emerytalna finansowana przez pracownika do pobrania z wynagrodzenia	2333,3 zł × 9,76%	227,73 zł
6.	Składki rentowe finansowane przez pracownika do pobrania z wynagrodzenia	2333,3 zł × 1,5%	35,00 zł
7.	Składka chorobowa do pobrania z wynagrodzenia	2333,3 zł × 2,45%	57,17 zł
8.	Razem składki ZUS finansowane przez pracownika do pobrania z wynagrodzenia	227,73 zł + 35 zł + 57,17 zł	319,90 zł
9.	Podstawa składki zdrowotnej do pobrania z wynagrodzenia	2333,3 zł + 483,24 zł – 319,9 zł	2.496,64 zł
10.	Składka zdrowotna do pobrania z wynagrodzenia	2496,64 zł × 9%	224,70 zł
11.	Przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu (ponad limit 85.528 zł)	[2333,3 zł + 483,24 zł – (85.528 zł – 83.680 zł przychodu uzyskanego od stycznia do czerwca)]	968,54 zł
12.	Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne do odliczenia od dochodu	[2333,3 zł – (85.528 zł – 83.680 zł przychodu uzyskanego od stycznia do czerwca)]	485,30 zł
13.	Składka emerytalna do odliczenia od dochodu	485,3 zł × 9,76%	47,37 zł
14.	Składki rentowe do odliczenia od dochodu	485,3 zł × 1,5%	7,28 zł
15.	Składka chorobowa do odliczenia od dochodu	485,3 zł × 2,45%	11,89 zł
16.	Razem składki społeczne do odliczenia od dochodu	47,37 zł + 7,28 zł + 11,89 zł	66,54 zł
17.	Koszty uzyskania przychodu	250 zł	250,00 zł
18.	Przychód do opodatkowania	968,54 zł + 322,16 zł – 66,54 zł – 250 zł (po zaokrągleniu do pełnych złotych)	974,00 zł
19.	Kwota zmniejszająca podatek	43,76 zł	43,76 zł
20.	Podatek	(974 zł × 17%) – 43,76 zł	121,82 zł
21.	Składka zdrowotna do odliczenia od zaliczki na podatek dochodowy	(968,54 zł – 66,54 zł) × 7,75%	69,91 zł
22.	Zaliczka na podatek	121,82 zł – 69,91 zł (po zaokrągleniu do pełnych złotych)	52,00 zł
23.	Kwota netto	2333,3 zł + 483,24 zł + 322,16 zł – 319,9 zł – 224,7 zł – 52 zł	2.542,10 zł