Zapoznaj się z wydanymi na przestrzeni ostatnich lat, najciekawszymi stanowiskami i wyjaśnieniami resortowymi (np. PIP, ZUS, resortu pracy) z obszaru: Świadczenia chorobowe (w tym zasiłki).
Wynagrodzenie „powodziowe” a podstawa świadczeń chorobowych
Zakład Ubezpieczeń Społecznych w stanowisku z 30 lipca 2025 r. wyjaśnił, jak obliczyć podstawę wymiaru świadczeń chorobowych pracownika wynagradzanego stawką godzinową, który w związku z powodzią miał usprawiedliwione nieobecności w pracy. W analizowanym przypadku we wrześniu 2024 r. pracownik był nieobecny z powodu powodzi i choroby, a w październiku 2024 r. z powodu powodzi oraz zwolnienia na usuwanie jej skutków. ZUS wskazał, że za wrzesień 2024 r. wynagrodzenie godzinowe należy traktować jako składnik stały i uzupełnić je poprzez pomnożenie stawki przez nominalny wymiar czasu pracy. Natomiast za październik 2024 r. całe wynagrodzenie należy potraktować jako zmienne. Powodem jest wypłata tzw. wynagrodzenia powodziowego, które oblicza się jak wynagrodzenie urlopowe, a co za tym idzie, ma ono charakter zmienny i wymaga uzupełnienia według zasad dla zmiennych składników płacy.
Źródło: Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 17 (635) z dnia 1.09.2025 r.
Wynagrodzenie ze zlecenia a podstawa zasiłku opiekuńczego
W stanowisku z 16 lipca 2025 r. ZUS wyjaśnił, że wynagrodzenie z umowy zlecenia zawartej z własnym pracodawcą należy wliczyć do podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego. Dla celów ubezpieczeniowych taki przychód jest traktowany na równi z wynagrodzeniem z umowy o pracę. Jeśli więc wynagrodzenie za zlecenie, określone w stałej kwocie, zostało wypłacone za miesiąc, który jest uwzględniany przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku (w opisywanym przypadku za maj 2025 r.), to należy je do tej podstawy wliczyć.
Źródło: Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 15 z dnia 01.08.2025 r.
🎯 Kadry i Płace Książka 2025 - 📖 prostym, zrozumiałym językiem opisuje między innymi takie zagadnienia jak: interpretacje ZUS, okres zasiłkowy, uzupełnianie podstawy zasiłku, zasiłek macierzyński aktualizowane na bieżąco przez 365 dni od dnia zakupu.
Brak zasiłku chorobowego dla menedżera z prawem do pełnego wynagrodzenia
Zakład Ubezpieczeń Społecznych w stanowisku z 13 maja 2025 r. orzekł, że menedżer, którego kontrakt gwarantuje zachowanie pełnego wynagrodzenia za określony czas choroby (np. pierwsze 14 dni), nie ma prawa do zasiłku chorobowego za ten okres. Prawo do zasiłku powstaje dopiero po upływie tego terminu, gdy wynagrodzenie kontraktowe ulega obniżeniu z powodu dalszej niezdolności do pracy. ZUS zaznaczył, że zapisy umowy menedżerskiej, podobnie jak umowy o pracę czy zlecenia, są traktowane jako „przepisy o wynagradzaniu”, które regulują uprawnienia pracownicze w czasie choroby.
Źródło: Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 11 z dnia 1.06.2025 r.
Składka chorobowa zleceniobiorcy a wynagrodzenie za poprzedni miesiąc
W stanowisku z 13 maja 2025 r. ZUS wyjaśnił, że w przypadku gdy zleceniobiorca przystępuje do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego w trakcie miesiąca, składka na to ubezpieczenie nie jest należna od wynagrodzenia za okres, w którym nie był jeszcze objęty ochroną. Kluczowy jest okres, za który wynagrodzenie przysługuje, a nie data jego wypłaty. Jeśli więc zleceniobiorca dołączył do ubezpieczenia w lutym, a w tym miesiącu otrzymał zapłatę za pracę wykonaną w styczniu, od tej kwoty nie należy potrącać składki chorobowej. Pierwsza składka zostanie naliczona dopiero od wynagrodzenia za luty.
Źródło: Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 11 z dnia 1.06.2025 r.
Zasady uzupełniania zmiennej premii procentowej w podstawie zasiłkowej
W stanowisku z 25 kwietnia 2025 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych sprecyzował, jak uzupełniać podstawę wymiaru świadczeń chorobowych w miesiącu, w którym pracownik oprócz dni pracy miał również urlop wypoczynkowy i otrzymywał zmienną premię procentową. ZUS wskazał, że w takiej sytuacji całość wynagrodzenia z danego miesiąca, włączając w to składniki stałe (np. płacę zasadniczą), należy potraktować jako składniki zmienne. Uzupełnienie polega na zsumowaniu wynagrodzenia za pracę i za urlop, podzieleniu tej kwoty przez liczbę dni przepracowanych i dni urlopu, a następnie pomnożeniu wyniku przez liczbę dni roboczych w danym miesiącu.
Źródło: Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 10 (628) z dnia 10.05.2025
Termin składania wniosku o zasiłek macierzyński przez osoby dobrowolnie ubezpieczone
W stanowisku z 7 kwietnia 2025 r. ZUS wyjaśnił różnice w terminach składania wniosków o zasiłek macierzyński za okres odpowiadający uzupełniającemu urlopowi macierzyńskiemu. Podczas gdy pracownicy muszą złożyć wniosek co najmniej 21 dni przed końcem podstawowego urlopu, osoby ubezpieczone dobrowolnie (np. zleceniobiorcy, przedsiębiorcy) mają na to więcej czasu. Muszą one złożyć wniosek najpóźniej w ostatnim dniu pobierania zasiłku za okres podstawowy. Warunkiem jest jednak, aby okres pobierania zasiłku uzupełniającego nastąpił bezpośrednio po zakończeniu okresu podstawowego.
Źródło: Dziennik Gazeta Prawna, dodatek Ubezpieczenia i Świadczenia nr 75 (6492) z dnia 17.04.2025 r.
Podstawa wymiaru zasiłku w przypadku niewypłacania pensji przez pracodawcę
W stanowisku z 10 lutego 2025 r. ZUS potwierdził, że jeżeli pracodawca nie wypłaca pracownikowi wynagrodzenia, do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należy przyjąć kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę. Podstawą nie może być wynagrodzenie wynikające z umowy, lecz to, które zostało faktycznie wypłacone. Jeśli pensja nie została wypłacona w ogóle, stosuje się gwarancję minimalnej podstawy. ZUS dodał, że w przypadku późniejszej wypłaty zaległego wynagrodzenia należy ponownie przeliczyć podstawę wymiaru zasiłku i wypłacić pracownikowi należne wyrównanie.
Źródło: Dziennik Gazeta Prawna, dodatek Ubezpieczenia i Świadczenia nr 40 (6457) z dnia 27.02.2025 r.
Podstawa zasiłku przy braku wypłaty wynagrodzenia (ponowne stanowisko)
W kolejnym stanowisku z 10 lutego 2025 r. ZUS powtórzył, że w sytuacji, gdy pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia, podstawą wymiaru zasiłku chorobowego jest kwota minimalnego wynagrodzenia, a nie kwota wynikająca z umowy o pracę. Niewypłacona pensja nie może stanowić podstawy do obliczenia świadczenia. W przypadku późniejszego uregulowania zaległości przez pracodawcę, podstawa wymiaru zasiłku musi zostać przeliczona, a pracownikowi należy wypłacić odpowiednie wyrównanie.
Źródło: Dziennik Gazeta Prawna, dodatek Ubezpieczenia i Świadczenia nr 40 (6457) z dnia 27.02.2025 r.
Kiedy przerwa w zwolnieniu lekarskim otwiera nowy okres zasiłkowy
W stanowisku z 31 stycznia 2025 r. ZUS wyjaśnił, że okresy pobierania zasiłku opiekuńczego lub przebywania na urlopie wychowawczym nie wliczają się do jednego okresu zasiłkowego. Są to przerwy w niezdolności do pracy z powodu choroby. Oznacza to, że jeśli pracownik po zakończeniu poprzedniego zwolnienia lekarskiego miał przerwę dłuższą niż 60 dni (obejmującą np. opiekę nad dzieckiem), a następnie znów zachorował, należy otworzyć mu nowy, 182-dniowy okres zasiłkowy.
Źródło: Dziennik Gazeta Prawna, dodatek Ubezpieczenia i Świadczenia nr 25 (6442) z dnia 6.02.2025 r.
Warunki wypłaty zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego
Zakład Ubezpieczeń Społecznych w stanowisku z 31 stycznia 2025 r. przypomniał, że aby pracownik mógł otrzymać zasiłek chorobowy w wysokości 100% podstawy wymiaru z ubezpieczenia wypadkowego, musi udokumentować związek swojej niezdolności do pracy z wcześniejszym wypadkiem. Do tego celu niezbędne jest specjalne zaświadczenie lekarskie. Do momentu jego dostarczenia pracodawca wypłaca zasiłek w standardowej wysokości 80%. Po otrzymaniu dokumentu następuje wyrównanie świadczenia do 100%, bez naliczania odsetek za opóźnienie, jeśli wypłata nastąpi w ciągu 30 dni.
Źródło: Dziennik Gazeta Prawna, dodatek Ubezpieczenia i Świadczenia nr 35 (6452) z dnia 20.02.2025 r.
Brak prawa do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego dla ojca wcześniaka, gdy matka nie jest pracownikiem
Główny Inspektorat Pracy w stanowisku z 6 maja 2025 r. wyjaśnił, że ojciec-pracownik nie może skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego (przysługującego w przypadku hospitalizacji wcześniaka), jeśli matka dziecka nie jest zatrudniona na umowę o pracę (np. prowadzi działalność gospodarczą lub pracuje na zleceniu). Prawo do tego urlopu wynika bezpośrednio z Kodeksu pracy i jest ściśle powiązane z korzystaniem z urlopu macierzyńskiego przez matkę-pracownicę. Pobieranie przez matkę zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający urlopowi nie daje ojcu uprawnienia do tego świadczenia.
Źródło: Dziennik Gazeta Prawna, dodatek Kadry i płace nr 93 (6510) z dnia 15.05.2025
Uzupełnianie „trzynastki” w podstawie wymiaru zasiłku
W stanowisku z 28 czerwca 2024 r. ZUS orzekł, że dodatkowe wynagrodzenie roczne („trzynastka”), które jest pomniejszane za niektóre usprawiedliwione nieobecności (np. zwolnienie na opiekę nad dzieckiem, urlop okolicznościowy, dzień wolny za oddanie krwi), przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należy uzupełnić. Oznacza to, że do podstawy przyjmuje się kwotę „trzynastki”, jaką pracownik otrzymałby, gdyby nie miał tych nieobecności.
Źródło: Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 15 (609) z dnia 1.08.2024 r.
Podstawa zasiłku a wynagrodzenie „powodziowe”
W stanowisku z 15 października 2024 r. ZUS wyjaśnił, że przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego wynagrodzenie za miesiąc, w którym pracownik miał usprawiedliwione nieobecności związane z powodzią, należy uzupełnić. Warunkiem jest jednak, aby pracownik, mimo tych nieobecności, przepracował w danym miesiącu co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy. Jeżeli przepracował mniej niż połowę, wynagrodzenie za ten miesiąc jest wyłączane z podstawy wymiaru zasiłku.
Źródło: Dziennik Gazeta Prawna, dodatek Ubezpieczenia i Świadczenia nr 221 (6386) z dnia 14.11.2024 r.
Uzupełnianie podstawy zasiłkowej w systemie równoważnym – liczą się dni, nie godziny
Zakład Ubezpieczeń Społecznych w stanowisku z 13 września 2024 r. wyjaśnił, że przy ustalaniu, czy pracownik w systemie równoważnym przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy (warunek uzupełnienia podstawy zasiłkowej), należy brać pod uwagę liczbę przepracowanych dni, a nie godzin. Nawet jeśli pracownik z powodu choroby pracował mniej niż połowę dni z harmonogramu, ale wypracował w nich więcej niż połowę zaplanowanych godzin, jego wynagrodzenie za ten miesiąc zostanie wyłączone z podstawy wymiaru świadczeń.
Źródło: Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 20 (614) z dnia 10.10.2024
Obowiązki pracodawcy po przywróceniu pracownika do pracy
W stanowisku MRPiPS wyjaśniono, jak postąpić w sytuacji, gdy pracownik zwolniony z pracy, a następnie przywrócony do niej wyrokiem sądu, w okresie pozostawania bez pracy pobierał zasiłek chorobowy z ZUS. Resort stwierdził, że po przywróceniu pracownika do pracy pracodawca ma obowiązek ponownie zgłosić go do ubezpieczeń społecznych, ale nie odprowadza składek za czas, gdy pracownik nie świadczył pracy. Co istotne, zasiłek chorobowy wypłacony przez ZUS w tym okresie nie podlega ponownemu przeliczeniu ani wyrównaniu, nawet jeśli jego podstawa była inna niż byłaby w trakcie trwania zatrudnienia.
Źródło: Dziennik Gazeta Prawna, dodatek Ubezpieczenia i Świadczenia nr 124 (6289) z dnia 27.06.2024 r.
