Sam fakt powołania na stanowisko członka zarządu spółki wyłącznie w oparciu o przepisy Kodeksu spółek handlowych, jak również osiąganie z tego tytułu, ustalonego w drodze uchwały, wynagrodzenia nie skutkuje powstaniem obowiązku ubezpieczeń zusowskich.
Tym samym, również wszelkiego rodzaju świadczenia (np. odszkodowanie należne z tytułu zakazu konkurencji) wypłacane przez zakład pracy byłemu członkowi zarządu z racji pełnienia przez niego wcześniej funkcji członka zarządu nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, o ile wypłata ta nie będzie wynikała z innej zawartej z nim umowy np. umowy o pracę, umowy zlecenia itp.
Interpretacja ZUS
Lublin, dnia 11 października 2016 r.
WPI/200000/43/1038/2016
DECYZJA nr 1038/2016
Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 963) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 27 września 2016 r. przez przedsiębiorcę: S.A. uznaje za prawidłowe w sprawie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji wypłacanego byłemu członkowi zarządu Spółki.
UZASADNIENIE
W dniu 27 września 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (…) S.A. reprezentowaną przez Radcę Prawnego (…) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
W opisie stanu faktycznego Wnioskodawca przedstawił, że członek zarządu wnioskodawcy wykonuje swoją funkcję wyłącznie w oparciu o powołanie dokonane na podstawie uchwały Rady Nadzorczej Wnioskodawcy. Z tytułu powołania otrzymuje wynagrodzenie ustalone również uchwałą Rady Nadzorczej.
Wobec zamiaru złożenia przez członka zarządu rezygnacji z pełnionej funkcji, wnioskodawca zamierza zawrzeć z członkiem zarządu umowę o zakazie konkurencji na okres 30 miesięcy po ustaniu mandatu. Z tytułu powstrzymania się od działalności konkurencyjnej przez okres obowiązywania zakazu, wnioskodawca będzie wypłacał byłemu członkowi zarządu miesięczne odszkodowanie.
Wnioskodawca zadaje pytanie:
Czy w przedmiotowej sytuacji powstanie dla wnioskodawcy lub byłego członka zarządu obowiązek zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne, a w konsekwencji obowiązek odprowadzania tych składek przez wnioskodawcę?
Wnioskodawca przestawił własne stanowisko w sprawie.
Zdaniem wnioskodawcy, otrzymane od wnioskodawcy odszkodowanie za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej po wygaśnięciu mandatu, nie powoduje powstania obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.
Zgodnie z art. 368 § 4 Kodeksu Spółek Handlowych, członkowie zarządu spółki akcyjnej są powoływani i odwoływani przez Radę Nadzorczą, o ile statut spółki nie stanowi inaczej. Członek zarządu może sprawować swoją funkcję wyłącznie na podstawie samego aktu powołania, bez odrębnej umowy cywilnoprawnej. Wówczas wynagrodzenie członka zarządu jest wynagrodzeniem stanowiącym przychód z działalności wykonywanej osobiście (art. 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 13 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego samo powołanie do pełnienia funkcji członka zarządu nie wiąże się z zawarciem stosunku pracy między spółką a członkiem zarządu (wyrok SN z dnia 2 grudnia 2004 r., sygn. akt I PK 51/04).
Kwestią obowiązku podlegania ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu określa art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który wymienia tytuły stanowiące podstawę do podlegania tym ubezpieczeniom. Z postanowienia art. 11 i 12 powołanej ustawy wynika natomiast, kto podlega ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu.
Mając na uwadze, że art. 6 ust. 1 w/w ustawy nie wymienia aktu powołania jako samodzielnej podstawy do podlegania ubezpieczeniom społecznym, należy uznać, że członek zarządu, który jednocześnie nie wykonuje swoich zadań w określonym stosunku prawnym (umowa o pracę, umowa cywilnoprawna), nie podlega ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. Brak też tytułu do objęcia ubezpieczeniem chorobowym i wypadkowym. Powyższe potwierdza orzecznictwo. W wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 lutego 2014 r. wynika, iż wynagrodzenie pobierane z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu spółki nie podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu, gdyż nie zostało wymienione w katalogu określonym w art. 6 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
Zdaniem wnioskodawcy tak samo będzie przedstawiać się kwestia podlegania ubezpieczeniom społecznym w przypadku zawarcia umowy o zakazie konkurencji po ustaniu mandatu członka zarządu. Sama umowa z której wynika zakaz konkurencji jest bowiem zawierana w związku z wcześniejszym aktem powołania. Dodatkowo były członek zarządu pobierający odszkodowanie za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej w związku z uprzednio pełnioną funkcją nie należy do osób wymienionych w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, co w konsekwencji nie rodzi konieczności opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne. W doktrynie przyjmuje się, że art. 6 ust. 1 powołanej ustawy zawiera zamknięty katalog tytułów stanowiących podstawę ubezpieczenia społecznego. Wobec tego każdy inny, który nie wynika z tego przepisu, nie może powodować wymogu opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.
Wnioskodawca wskazuje, że wprawdzie odszkodowanie wypłacane członkowi zarządu nie stanowi przychodu wymienionego w § 2 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, gdyż wskazany przepis odnosi się tylko do byłych pracowników, jednak wskazane rozporządzenie nie powinno mieć w ogóle zastosowania w omawianej sytuacji faktycznej. Rozporządzenie dotyczy bowiem szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek w przypadku, gdy zaistnieje jedna z podstaw podlegania ubezpieczeniom wymieniona w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń, co nie ma miejsca w omawianej sprawie.
Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., udzielenie interpretacji dotyczącej ustalania podstawy wymiaru składek następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Ponadto stosownie do art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.
Oddział zaznacza jednocześnie, że w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż rozpoznając wniosek o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy rozpatrywanej na podstawie złożonego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu, np. w toku prowadzonego postępowania lub w toku czynności kontrolnych, ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę obciąża jedynie przedsiębiorcę.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm.), spółka akcyjna jest spółką handlową o kapitałowym charakterze, mającą osobowość prawną, działającą w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na akcje o równej wartości nominalnej. Zdolność do czynności prawnych spółki akcyjnej realizuje zarząd spółki a jego kompetencje określone są generalnie jako prowadzenie spraw i reprezentacja.
W myśl art. 368 § 4 powołanej powyżej ustawy Kodeks spółek handlowych — członek zarządu powoływany i odwoływany jest przez Radę Nadzorczą, chyba że statut spółki stanowi inaczej. Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego, jako czynność prawna stanowi bowiem oświadczenie woli spółki, mocą którego ustanawiany jest jeden z jej organów, a konkretnie jego członek bądź członkowie. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego tj. podpisanie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Jednakże to od woli spółki zależy czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu oraz czy będzie się wiązał z wynagrodzeniem czy nie. Podstawą pełnienia funkcji członka zarządu może być w rezultacie zarówno zatrudnienie na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej o świadczenie usług jak też jedynie powołanie.
Katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym określono w art. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, uzależniając zaistnienie tegoż obowiązku nie od finansowego wymiaru pełnionej funkcji a od formy, w jakiej został mianowany na stanowisko członek zarządu. Powołane przepisy nie zaliczają do ubezpieczonych osób pełniących funkcje członka zarządu spółki pod warunkiem, że funkcja ta nie jest wykonywana w ramach stosunku prawnego określonego w tym przepisie (np. umowa o pracę, umowa cywilnoprawna).
W konsekwencji, samo powołanie – na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych – na stanowisko członka zarządu spółki, jak również osiąganie z tego tytułu, ustalonego w drodze uchwały, wynagrodzenia nie skutkuje jeszcze powstaniem obowiązku ubezpieczeń społecznych, jeżeli nie jest ono związane z powstaniem określonego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych wskazanego w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w wyniku np. zawarcia umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.
Tym samym, również wszelkiego rodzaju świadczenia wypłacane przez Spółkę byłemu członkowi zarządu z racji pełnienia przez niego wcześniej funkcji członka zarządu nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jeśli wypłata ta nie będzie wynikała z innej zawartej z nim umowy np. umowy o pracę, umowy zlecenia itp.
W świetle powyższego, uwzględniając przedstawiony przez Wnioskodawcę stan faktyczny, własne stanowisko w sprawie oraz obowiązujące przepisy prawne, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 27 września 2016 r. – za prawidłowe.
POUCZENIE
Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.
Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.
Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.
Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego we (…)
Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.
źródło: http://www.zus.pl/
