Wniosek o zasiłek opiekuńczy to dokument, którego złożenie jest konieczne do uzyskania wspomnianego świadczenia. Od 5 września 2017 r. ZUS udostępnił nowe wzory dwóch wniosków dla osób ubiegających się o zasiłek opiekuńczy. Zastąpiły one dotychczasowy formularz Z-15.
Nowe druki to:
- Z-15A – wniosek wypełniany w przypadku starania się o zasiłek opiekuńczy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem,
- Z-15B – wniosek niezbędny w przypadku starania się o zasiłek opiekuńczy w razie sprawowania opieki nad innym niż dziecko chorym członkiem rodziny.
Omawiane wzory formularzy są do pobrania ze stron ZUS:
Przykładowo wypełniony wzór druku ZUS Z-15A znajduje się na końcu tego wpisu.
Wymienione druki zawierają informacje, z których można dowiedzieć się:
- w jakich sytuacjach można ubiegać się o zasiłek opiekuńczy,
- przez jaki okres można pobierać zasiłek opiekuńczy,
- w jakim terminie można uzyskać zasiłek opiekuńczy,
- jakie dokumenty, oprócz wniosku, należy złożyć.
Co ważne, formularz Z-15A i Z-15B należy stosować zarówno, gdy zasiłek opiekuńczy wypłaca ZUS, jak i wtedy gdy jest on wypłacany przez płatnika składek.
Jeśli po 1 września 2017 r. wniosek o zasiłek opiekuńczy będzie składany na dotychczasowym formularzu Z-15, płatnik zasiłku (ZUS, pracodawca) powinien rozpatrzyć prawo do zasiłku na podstawie tego wniosku.
Ustalanie prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego
Pobierz za darmo „Wzór oświadczenia o sprawowaniu opieki nad dzieckiem w związku z zamknięciem z powodu covid-19 żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły„
W sytuacji konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem lub członkiem rodziny, gdy lekarz wystawił z tego tytułu zaświadczenie lekarskie, ubezpieczonemu przysługuje prawo do zasiłku opiekuńczego na ogólnych zasadach (art. 32 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy zasiłkowej).
Rodzic ma prawo do zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem, jeżeli powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny na podstawie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi wydał decyzję o konieczności izolacji lub kwarantanny dziecka. Konieczność izolacji lub kwarantanny dziecka jest traktowana analogicznie jak choroba dziecka. Oznacza bowiem niemożność wykonywania pracy przez jednego z rodziców dziecka w związku z koniecznością zapewnienia mu opieki.
Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje również w sytuacji konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko (art. 32 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy zasiłkowej).
Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje m. in. w przypadkach:
- gdy nie nastąpi nieprzewidziane zamknięcie placówki, do której uczęszcza dziecko (dzieci nadal są przyjmowane do tej placówki), a rodzic sam zadecyduje, że nie wyśle dziecka do tej placówki(np. w reakcji na apel dyrektora placówki),
- gdy placówka, do której uczęszcza dziecko, przyjmie dziecko, ale następnie zażąda jego odebrania z powodu stanu zdrowia, chyba że rodzic dziecka otrzyma zaświadczenie lekarskie z tytułu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem albo decyzję o konieczności izolacji lub kwarantanny dziecka, wydaną przez inspektora sanitarnego (wówczas rodzic uzyska prawo do zasiłku opiekuńczego),
- gdy placówka , do której uczęszcza dziecko odmówi przyjęcia tego dziecka z powodu obawy przed zakażeniem, chyba że zostanie wystawiona decyzja inspektora sanitarnego (wówczas rodzic uzyska prawo do zasiłku opiekuńczego).
Od 8 marca 2020 r. czyli od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (druk sejmowy 265) ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do lat 8 przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy za okres nie dłuższy niż 14 dni, jeżeli w związku ze zwalczaniem zakażenia wirusem i rozprzestrzeniania się choroby zakaźnej u ludzi, wywołanej tym wirusem nastąpi zamknięcie żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły do których uczęszcza dziecko.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy jest przyznawany w trybie i na zasadach określonych w ustawie zasiłkowej i nie wlicza się go do limitu 60 dni pobierania zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie obojgu rodzicom w wymiarze do 14 dni, niezależnie od liczby dzieci wymagających opieki w związku z zamknięciem placówki z powodu wirusa.
Dokumentem do wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego jest oświadczenie ubezpieczonego.
Za okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego, nie przysługuje zasiłek opiekuńczy, o którym mowa w art. 32 ust. 1 ustawy zasiłkowej.
Źródło. www.zus.pl
I. Z jakich powodów można ubiegać się o zasiłek opiekuńczy
Zasiłek opiekuńczy wypłacany jest w przypadku opieki nad:
– zdrowym dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat, ponieważ:
- został zamknięty żłobek, klub dziecięcy, przedszkole lub szkoła, do których dziecko uczęszcza i zostałeś o tym powiadomiony w terminie krótszym niż 7 dni przed dniem ich zamknięcia,
- zachorowała niania, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, albo zachorował dzienny opiekun, sprawujący opiekę nad dzieckiem,
- poród lub choroba małżonka ubezpieczonej osoby ubiegającej się o zasiłek albo rodzica dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem, uniemożliwia im sprawowanie opieki,
- małżonek ubezpieczonej osoby lub rodzic dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem, przebywa w szpitalu albo innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne,
– chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat,
– innym chorym członkiem rodziny, w tym chorym dzieckiem w wieku ponad 14 lat,
– nowonarodzonym dzieckiem w okresie 8 tygodni po porodzie, gdy ubezpieczona matka dziecka, która pobiera zasiłek macierzyński:
- przebywa w szpitalu,
- porzuciła dziecko,
- posiada orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji,
- posiada orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu
Od 6 czerwca 2018 r. – na mocy ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 1076) – zasiłek opiekuńczy przysługuje także w razie konieczności sprawowania opieki nad:
- dzieckiem w wieku do ukończenia 18 lat z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, jeżeli:
- poród lub choroba małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, uniemożliwia im sprawowanie opieki nad tym dzieckiem,
- małżonek ubezpieczonego lub drugi z rodziców dziecka, którzy stale opiekują się tym dzieckiem, przebywa w szpitalu,
- chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 18 lat z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
|
Dziecko |
Członek rodziny |
| Za dziecko uważa się: | Za innego członka rodziny uważa się: |
| – dzieci własne, | – małżonka, |
| – dzieci małżonka, | – rodziców, |
| – dzieci przysposobione, | – rodzica dziecka, |
| – dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie. | – ojczyma i macochę, |
| – teściów, | |
| – dziadków, | |
| – rodzeństwo, | |
| – wnuki, | |
| – dzieci w wieku powyżej 14 lat, | |
| jeżeli osoba ubiegająca się o zasiłek opiekuńczy pozostaje z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym w okresie sprawowania opieki. | |
II. Przez jaki okres można pobierać zasiłek opiekuńczy
Jeśli opieka sprawowana jest nad:
- zdrowym dzieckiem do lat 8 lub chorym dzieckiem do lat 14, prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje przez okres do 60 dni w roku kalendarzowym,
- chorym dzieckiem w wieku ponad 14 lat lub innym chorym członkiem rodziny, prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje przez okres do 14 dni w roku kalendarzowym.
Łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego z powodu opieki nad dziećmi i innymi członkami rodziny z różnych przyczyn, nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym.
Limit ten ma zastosowanie do wszystkich członków rodziny uprawnionych do zasiłku opiekuńczego, niezależnie od ich liczby oraz bez względu na liczbę dzieci i innych członków rodziny wymagających opieki.
Do limitu 60 lub 14 dni opieki w roku kalendarzowym nie zalicza się okresu opieki sprawowanej nad:
– nowonarodzonym dzieckiem w okresie 8 tygodni po porodzie, gdy ubezpieczona matka dziecka:
- przebywa w szpitalu,
- porzuciła dziecko,
- posiada orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji,
- posiada orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu
Zasiłek opiekuńczy z powodu opieki nad tym dzieckiem przysługuje maksymalnie przez 8 tygodni, tj. do 56 dnia życia dziecka. Ten zasiłek opiekuńczy nie jest związany z rokiem kalendarzowym i nie zostanie wliczony do limitu dni opieki przysługującej w roku kalendarzowym.
Jak to już wyżej stwierdzono, od 6 czerwca 2018 r., zasiłek opiekuńczy przysługuje także w razie konieczności sprawowania opieki nad:
- dzieckiem w wieku do ukończenia 18 lat z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, jeżeli:
- poród lub choroba małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, uniemożliwia im sprawowanie opieki nad tym dzieckiem,
- małżonek ubezpieczonego lub drugi z rodziców dziecka, którzy stale opiekują się tym dzieckiem, przebywa w szpitalu,
- chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 18 lat z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Zasiłek opiekuńczy przysługuje z tego tytułu nie dłużej niż przez 30 dni w roku kalendarzowym.
Jeżeli jednak zachoruje dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 14 lat albo ubezpieczony opiekuje się dzieckiem niepełnosprawnym w wieku do 8 lat, gdyż poród, choroba albo pobyt w szpitalu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się tym dzieckiem, uniemożliwia im sprawowanie opieki, zasiłek opiekuńczy przysługuje według dotychczasowych ogólnych zasad, tj. w ramach limitu 60 dni w roku kalendarzowym. W tym przypadku nowy limit wypłaty zasiłku opiekuńczego, który wynosi 30 dni w roku kalendarzowym, nie ma zastosowania.
Przykład 1:
Ubezpieczona ma dziecko niepełnosprawne w wieku 6 oraz dziecko w wieku 9 lat. Ubezpieczona otrzymała zasiłek opiekuńczy za okres od 1 do 21 lipca (21 dni) z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem niepełnosprawnym w wieku 6 lat. Ubezpieczony ojciec dziecka wystąpił o zasiłek opiekuńczy z tytułu sprawowania opieki nad tym samym chorym dzieckiem niepełnosprawnym, składając zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA na okres od 1 do 24 sierpnia (24 dni). Ubezpieczony ma prawo do zasiłku opiekuńczego za cały ten okres, gdyż w tym przypadku limit 30 dni wypłaty zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym nie ma zastosowania (chore dziecko niepełnosprawne ma mniej niż 14 lat).
Ubezpieczona matka dziecka wystąpiła o zasiłek opiekuńczy na chore dziecko w wieku 9 lat w okresie od 1 do 10 września (10 dni). Zasiłek opiekuńczy przysługuje jej za ten okres, gdyż łączny okres pobierania zasiłku opiekuńczego przez matkę i ojca dziecka nie przekroczył 60 dni w roku kalendarzowym (21 dni + 24 dni + 10 dni = 55 dni).
Kiedy zasiłek opiekuńczy na dziecko niepełnosprawne jest wypłacany maksymalnie przez okres do 30 dni w roku kalendarzowym?
Nowy limit wypłaty zasiłku opiekuńczego, który wynosi 30 dni w roku kalendarzowym, ma zastosowanie, jeśli ubezpieczony korzysta z zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad:
- dzieckiem niepełnosprawnym w związku z porodem, chorobą albo pobytem w szpitalu małżonka ubezpieczonego albo rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, które ukończyło 8 lat ale nie ukończyło 18 lat, lub
- chorym dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 14 lat ale nie ukończyło 18 lat.
W dalszej części dziecko spełniające powyższe warunki będzie nazywane dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 8/14 lat do ukończenia 18 lat.
Limit 30 dni zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym przysługuje łącznie ojcu i matce dziecka, także wtedy, jeśli w rodzinie jest więcej niż jedno dziecko niepełnosprawne w wieku od 8/14 lat do ukończenia 18 lat.
Przykład 2:
Ubezpieczona ma dwoje dzieci niepełnosprawnych w wieku 15 i 17 lat. Wystąpiła o wypłatę zasiłku opiekuńczego za okres od 11 do 30 czerwca (20 dni) z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem niepełnosprawnym w wieku 15 lat. W lipcu ubezpieczony ojciec dziecka wystąpił u swojego pracodawcy o zasiłek opiekuńczy z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem niepełnosprawnym w wieku 17 lat i złożył zaświadczenie lekarskie na okres od 1 do 24 lipca (24 dni). Ubezpieczony ma prawo do zasiłku opiekuńczego tylko za 10 dni, do wyczerpania limitu 30 dni w roku kalendarzowym (30 dni – 20 dni).
Przez jaki okres przysługuje zasiłek opiekuńczy, jeśli w roku kalendarzowym ubezpieczony, małżonek ubezpieczonego albo drugi z rodziców dziecka, opiekuje się zarówno dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 8/14 lat do ukończenia 18 lat, jak i innymi dziećmi albo innymi chorymi członkami rodziny?
Gdy ubezpieczony korzysta z zasiłku opiekuńczego wyłącznie z tytułu opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 8/14 lat do ukończenia 18 lat oraz nad innym chorym członkiem rodziny (ubezpieczony ani jego małżonek nie mają innych dzieci w wieku do lat 14)
Jeżeli ubezpieczony w roku kalendarzowym opiekuje się dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 8/14 lat do ukończenia 18 lat oraz innym chorym członkiem rodziny, zasiłek opiekuńczy przysługuje przez łączny okres do 30 dni, w tym z tytułu opieki nad innym chorym członkiem rodziny maksymalnie przez 14 dni. Do okresu 30 dni w roku kalendarzowym, za który przysługuje zasiłek opiekuńczy z tytułu opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym, wlicza się okres pobierania tego zasiłku z tytułu opieki nad innym chorym członkiem rodziny.
Przykład 3:
Ubezpieczony otrzymał zasiłek opiekuńczy z tytułu opieki nad chorym dzieckiem w wieku 17 lat za 10 dni. W tym samym roku kalendarzowym wystąpił o wypłatę zasiłku opiekuńczego za 10 dni z tytułu sprawowania opieki nad chorą matką. Ubezpieczony ma prawo do zasiłku opiekuńczego tylko za 4 dni, tj. do wykorzystania limitu 14 dni w roku kalendarzowym. Żona ubezpieczonego w tym samym roku kalendarzowym wystąpiła o wypłatę zasiłku opiekuńczego za 20 dni z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem niepełnosprawnym w wieku 15 lat. Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonej tylko za 16 dni, gdyż do limitu 30 dni wlicza się zasiłek opiekuńczy wypłacony mężowi ubezpieczonej za 14 dni z tytułu sprawowania opieki nad innymi chorymi członkami rodziny.
Gdy ubezpieczony wykorzysta w roku kalendarzowym prawo do zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym w maksymalnym wymiarze 30 dni, a następnie wystąpi o wypłatę zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad innym chorym członkiem rodziny, prawo do zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad innym chorym członkiem rodziny nie przysługuje.
Przykład 4:
Ubezpieczona otrzymała zasiłek opiekuńczy za 30 dni z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem niepełnosprawnym w wieku 17 lat. W tym samym roku kalendarzowym wystąpiła o wypłatę zasiłku opiekuńczego za 10 dni z tytułu opieki nad chorym dzieckiem w wieku 15 lat. Prawo do zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad innym chorym członkiem rodziny nie przysługuje ubezpieczonej.
Ubezpieczony korzysta z zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 8/14 lat do ukończenia 18 lat oraz chorym dzieckiem w wieku do 14 lat lub zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8
Jeśli ubezpieczony w roku kalendarzowym sprawuje opiekę nad:
- dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 8/14 lat do ukończenia 18 lat oraz
- chorym dzieckiem w wieku do 14 lat lub zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8,
zasiłek opiekuńczy przysługuje przez łączny okres do 60 dni, w tym z tytułu opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 8/14 lat do ukończenia 18 lat nie dłużej niż przez 30 dni.
Okres pobierania zasiłku w wymiarze do 30 dni z tytułu opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 8/14 lat do ukończenia 18 lat wlicza się do limitu 60 dni pobierania zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym.
Przykład 5:
Ubezpieczony otrzymał zasiłek opiekuńczy z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem niepełnosprawnym w wieku 16 lat za 30 dni. W tym samym roku kalendarzowym żona ubezpieczonego wystąpiła o wypłatę zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad chorym dzieckiem w wieku 5 lat, a następnie nad chorym dzieckiem w wieku 3 lat. Prawo do zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad tymi chorymi dziećmi przysługuje ubezpieczonej do wyczerpania limitu 60 dni, tj. maksymalnie przez 30 dni (60 dni – 30 dni).
Przykład 6:
Ubezpieczony ma dwoje dzieci niepełnosprawnych, jedno w wieku 4 lat, drugie w wieku 17 lat. Ubezpieczony otrzymał zasiłek opiekuńczy z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem niepełnosprawnym w wieku 17 lat za 25 dni. W tym samym roku kalendarzowym wystąpił o wypłatę zasiłku opiekuńczego za 15 dni z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem niepełnosprawnym w wieku 4 lat i otrzymał zasiłek opiekuńczy. W związku z tym, że chore dziecko niepełnosprawne nie ukończyło 14 lat, liczba dni otrzymanego zasiłku opiekuńczego na to dziecko nie jest wliczana do limitu 30 dni w roku kalendarzowym. Następnie ponownie wystąpił o zasiłek opiekuńczy za 10 dni z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem niepełnosprawnym w wieku 17 lat. Prawo do zasiłku opiekuńczego z tego tytułu przysługuje ubezpieczonemu do wyczerpania limitu 30 dni, tj. tylko za 5 dni (30 dni – 25 dni). Ubezpieczony ponownie wystąpił o wypłatę zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem niepełnosprawnym w wieku 4 lat, składając zaświadczenie lekarskie na okres 20 dni. Zasiłek opiekuńczy z tego tytułu przysługuje ubezpieczonemu do wyczerpania limitu 60 dni, tj. za 15 dni [60 dni – (25 dni + 15 dni + 5 dni)].
Przykład 7:
Jeśli ubezpieczony otrzyma w roku kalendarzowym zasiłek opiekuńczy z tytułu opieki nad chorym dzieckiem w wieku do lat 14 lub zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8 w przypadkach określonych w ustawie, za okres dłuższy niż 30 dni, a następnie wystąpi o wypłatę zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 8/14 lat do ukończenia 18 lat, zasiłek opiekuńczy na dziecko niepełnosprawne przysługuje ubezpieczonemu w tym roku kalendarzowym tylko do wyczerpania limitu 60 dni (a więc za okres krótszy niż 30 dni).
Przykład 8:
Ubezpieczona otrzymała zasiłek opiekuńczy za 35 dni z tytułu sprawowania opieki nad chorymi dziećmi w wieku 4 i 8 lat. Następnie w tym samym roku kalendarzowym wystąpiła o wypłatę zasiłku opiekuńczego za 30 dni z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem niepełnosprawnym w wieku 17 lat. Ubezpieczona ma prawo do zasiłku opiekuńczego z tego tytułu tylko za 25 dni (60 dni – 35 dni), tj. do wyczerpania limitu 60 dni.
Ubezpieczony korzysta z zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 8/14 lat do ukończenia 18 lat, a także nad chorym dzieckiem w wieku do 14 lat lub zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8 oraz nad innym chorym członkiem rodziny
Jeśli ubezpieczony w roku kalendarzowym sprawuje opiekę nad:
- dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 8/14 lat do ukończenia 18 lat,
- chorym dzieckiem w wieku do 14 lat lub zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8 w określonych w ustawie przypadkach, oraz
- innym chorym członkiem rodziny,
zasiłek opiekuńczy przysługuje przez łączny okres do 60 dni, w tym:
- z tytułu opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 8/14 lat do ukończenia 18 lat – nie dłużej niż przez 30 dni,
- z tytułu opieki nad innym chorym członkiem rodziny – nie dłużej niż przez 14 dni.
Zasiłek opiekuńczy z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 8/14 lat do ukończenia 18 lat oraz nad innym chorym członkiem rodziny – może w tym przypadku przysługiwać przez łączny okres dłuższy niż 30 dni w roku kalendarzowym, ale nie dłuższy niż 44 dni (30 dni + 14 dni). Zasada ta ma zastosowanie, jeżeli ubezpieczony ma potencjalną możliwość korzystania z zasiłku opiekuńczego w wymiarze 60 dni w roku kalendarzowym, gdyż poza dzieckiem niepełnosprawnym ma także inne dziecko/dzieci w wieku do lat 14, niezależnie czy korzysta z zasiłku opiekuńczego na to dziecko/dzieci, czy nie.
Przykład 9:
Ubezpieczony otrzymał zasiłek opiekuńczy za 10 dni z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku 6 lat. Następnie w tym samym roku kalendarzowym otrzymał zasiłek opiekuńczy za 20 dni z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem niepełnosprawnym w wieku 16 lat. Ubezpieczony wystąpił o wypłatę zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad chorą żoną, składając zaświadczenie lekarskie na okres 14 dni. W związku z tym, że ubezpieczony sprawował opiekę zarówno nad dzieckiem w wieku do lat 14, dzieckiem niepełnosprawnym oraz innym chorym członkiem rodziny, zasiłek opiekuńczy z tytułu opieki nad chorą żona przysługuje ubezpieczonemu za 14 dni. Żona ubezpieczonego wystąpiła w tym roku kalendarzowym o wypłatę zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku 6 lat, składając zaświadczenia lekarskie na łączny okres 20 dni. Zasiłek opiekuńczy z tego tytułu przysługuje ubezpieczonej do wyczerpania limitu 60 dni, tj. za 16 dni [60 dni – (10 dni + 20 dni + 14 dni).
Przykład 10:
Ubezpieczony otrzymał zasiłek opiekuńczy za 20 dni z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem niepełnosprawnym w wieku 16 lat. W tym samym roku kalendarzowym wystąpił o wypłatę zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad chorą żoną, składając zaświadczenie lekarskie na okres 14 dni. Ubezpieczony ma także dziecko w wieku 6 lat. W tym roku kalendarzowym ani ubezpieczony, ani jego żona nie otrzymywali zasiłku opiekuńczego na to dziecko. Ponieważ jednak w rodzinie ubezpieczonego opieka może być sprawowana także nad dzieckiem w wieku do lat 14, zasiłek opiekuńczy z tytułu sprawowania opieki nad chorą żoną przysługuje ubezpieczonemu przez okres 14 dni. Ubezpieczony wystąpił o wypłatę zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku 6 lat, składając zaświadczenia lekarskie na łączny okres 35 dni. Zasiłek opiekuńczy z tego tytułu przysługuje ubezpieczonemu do wyczerpania limitu 60 dni, tj. za 26 dni [60 dni – (20 dni + 14 dni).
Jak ustalić okres 30 dni wypłaty zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym w 2018 roku?
W związku z tym, że nowe przepisy weszły w życie w trakcie roku kalendarzowego, przy ustalaniu okresu 30 dni w roku 2018 uwzględnia się – na przedstawionych wyżej zasadach – także okresy wypłaty zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad dziećmi lub innymi chorymi członkami rodziny przypadające przed datą wejścia w życie ustawy.
Zatem, jeśli w okresie od 1 stycznia do 5 czerwca 2018 r. ubezpieczony otrzymał zasiłek opiekuńczy z tytułu sprawowania opieki nad:
- dziećmi do lat 14 za okres przekraczający 30 dni, to od 6 czerwca 2018 r. z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 8/14 lat do ukończenia 18 lat otrzyma zasiłek opiekuńczy przez okres krótszy niż 30 dni, do wyczerpania limitu 60 dni w roku kalendarzowym,
- innymi chorymi członkami rodziny, to od 6 czerwca 2018 r. z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 8/14 lat do ukończenia 18 lat otrzyma zasiłek opiekuńczy do wyczerpania limitu 30 dni w roku kalendarzowym, wliczając do tego limitu zasiłek opiekuńczy wypłacony z tytułu sprawowania opieki nad innymi chorymi członkami rodziny,
- innymi chorymi członkami rodziny, to od 6 czerwca 2018 r. z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 8/14 lat do ukończenia 18 lat otrzyma zasiłek opiekuńczy do wyczerpania limitu 30 dni w roku kalendarzowym, nie wliczając do tego limitu zasiłku opiekuńczego wypłaconego z tytułu sprawowania opieki nad innymi chorymi członkami rodziny, jeśli poza tym dzieckiem niepełnosprawnym w rodzinie ubezpieczonego jest inne dziecko, które nie ukończyło 14 lat; łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego w takim przypadku nie może przekroczyć 60 dni.
III. Prawo do zasiłku opiekuńczego – podstawowe zasady
1. Zasiłek opiekuńczy przysługuje bez okresu wyczekiwania, tj. od pierwszego dnia, od którego podlegasz ubezpieczeniu chorobowemu.
2. Zasiłek opiekuńczy można otrzymać pod warunkiem, że nie ma innych członków rodziny mogących zapewnić opiekę. Jeżeli jednak sprawujesz opiekę nad dzieckiem chorym w wieku do 2 lat, zasiłek opiekuńczy przysługuje Ci nawet wtedy, gdy są inni członkowie rodziny, którzy mogą zapewnić opiekę.
3. Za członka rodziny, który może zapewnić opiekę nie uważa się osoby, która jest:
- całkowicie niezdolna do pracy,
- osobą chorą,
- osobą niesprawną fizycznie lub psychicznie za względu na swój wiek,
- osobą prowadzącą gospodarstwo rolne,
- pracownikiem odpoczywającym po pracy na nocnej zmianie,
- osobą prowadzącą działalność pozarolniczą,
- osobą niezobowiązaną do sprawowania opieki na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeśli odmawia ona sprawowania
4. Zasiłku opiekuńczego nie wypłaca się za okres:
- w którym istnieje prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych,
- urlopu bezpłatnego lub urlopu wychowawczego,
- tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności,
- zwolnienia lekarskiego od pracy z powodu konieczności sprawowania opieki, w czasie którego wykonywana była praca zarobkowa lub które wykorzystywane było niezgodnie z celem; zasiłku opiekuńczego nie wypłaca się, jeżeli okoliczności te zostaną stwierdzone w wyniku kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy przeprowadzonej przez płatnika zasiłku,
- za który zaświadczenie lekarskie straciło ważność wskutek kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy i wystawiania zaświadczeń
IV. Jakie dokumenty należy złożyć
Jeśli ubezpieczony ubiega się o zasiłek opiekuńczy, wówczas powinien złożyć:
1. Wniosek o zasiłek opiekuńczy:
- Z-15A – w przypadku opieki nad chorym dzieckiem lub opieki nad zdrowym dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat lub opieki nad nowonarodzonym dzieckiem w okresie pierwszych 8 tygodni po porodzie, albo
- Z-15B – w przypadku opieki nad chorym członkiem rodziny, innym niż dziecko.
Nie trzeba składać wniosku o zasiłek, jeśli ubezpieczony stara się o zasiłek opiekuńczy za kolejny nieprzerwany okres z tytułu opieki nad tym samym dzieckiem lub członkiem rodziny oraz nie zmieniły się okoliczności, które zostały podane we wcześniejszym wniosku. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy zaświadczenie lekarskie stwierdzające konieczność sprawowania przez ubezpieczonego opieki nad chorym dzieckiem lub chorym członkiem rodziny, zostało wystawione w formie dokumentu elektronicznego i ubezpieczony nie posiada wydruku tego zaświadczenia. W takim przypadku – jeśli zasiłek wypłaca ZUS – należy złożyć wniosek. Trzeba wypełnić go tylko w części, która dotyczy:
- okresu, za który ubiegasz się o zasiłek opiekuńczy,
- danych zwolnienia lekarskiego,
- danych ubezpieczonego starającego się o zasiłek.
2. Dokumenty, które są potrzebne w zależności od tego z jakiego powodu sprawowana jest opieka.
Opieka na chorym dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny
- zaświadczenie lekarskie wystawione w formie papierowej na druku ZUS ZLA (zielona kopia); zaświadczenie lekarskie w tej formie należy przedłożyć w ciągu 7 dni od daty, kiedy ubezpieczony je uzyska; jeżeli zostanie ono dostarczone po tym terminie, zasiłek opiekuńczy zostanie obniżony o 25% od ósmego dnia orzeczonej niezdolności do pracy do dnia dostarczenia zaświadczenia, albo
- zaświadczenie lekarskie wystawione w formie dokumentu elektronicznego (zaświadczenie lekarskie e-ZLA); jeśli płatnik składek posiada profil na Platformie Usług Elektronicznych (PUE ZUS) lub zasiłek wypłaca ZUS, zaświadczenie lekarskie e-ZLA zostanie dostarczone do ZUS lub płatnika elektronicznie i wtedy ubezpieczony nie musi przedkładać go w formie wydruku, albo
- wydruk zaświadczenia lekarskiego wystawionego w formie dokumentu elektronicznego (wydruk zaświadczenia lekarskiego e-ZLA), albo
- zaświadczenie lekarskie wystawione na formularzu zaświadczenia lekarskiego wydrukowanym z systemu teleinformatycznego w przypadku, gdy wystawienie zaświadczenia lekarskiego e-ZLA nie jest możliwe (zaświadczenie lekarskie wystawione w trybie alternatywnym), albo
- zaświadczenie lekarskie wystawione za granicą wraz z tłumaczeniem na język polski; zaświadczenie powinno zawierać nazwę zagranicznego zakładu leczniczego lub imię i nazwisko zagranicznego lekarza, powinno być opatrzone datą wystawienia i podpisem oraz określać początkową i końcową datę niezdolności do pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny.
Jeśli zaświadczenie lekarskie jest z państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Szwajcarii albo państwa, z którym Polska zawarła umowę międzynarodową, to składa się je w języku urzędowym tego państwa – nie musi być przetłumaczone na język polski.
Opieka nad zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8
1. Oświadczenie ubezpieczonego, że żłobek, klub dziecięcy, przedszkole lub szkoła, do których uczęszcza dziecko, zostały nieprzewidzianie zamknięte,
2. Zaświadczenie lekarskie wystawione na zwykłym druku, jeśli opieka sprawowana jest nad dzieckiem z powodu:
- porodu lub choroby małżonka lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
- pobytu małżonka lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;
Zaświadczenie to powinno zawierać:
- imię i nazwisko małżonka lub rodzica dziecka, który stale opiekuje się dzieckiem,
- okres i przyczynę konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem,
- nazwisko dziecka, nad którym ma być sprawowana opieka oraz jego imię, o ile dziecku zostało już nadane,
- pieczątkę i podpis lekarza wystawiającego zaświadczenie.
3. Oświadczenie ubezpieczonego oraz dokument, który potwierdza, że niania lub dzienny opiekun nie mogą opiekować się dzieckiem ponieważ są chorzy. Takim dokumentem może być np. kopia zaświadczenia lekarskiego wystawionego niani lub dziennemu opiekunowi potwierdzona przez ubezpieczonego za zgodność z oryginałem albo wydruk zaświadczenia lekarskiego wystawionego w formie dokumentu elektronicznego.
Opieka nad nowonarodzonym dzieckiem w okresie pierwszych 8 tygodni
1. oświadczenie ubezpieczonego o pobieraniu przez matkę dziecka zasiłku macierzyńskiego w okresie 8 tygodni po porodzie,
2. prawomocne orzeczenie o niezdolności matki dziecka do samodzielnej egzystencji wydane przez lekarza orzecznika ZUS, komisję lekarską ZUS, lekarza rzeczoznawcę KRUS, komisję lekarską KRUS, a w przypadku zaliczenia do znacznego stopnia niepełnosprawności – orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym wydane przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności albo ich kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem przez płatnika składek lub ZUS,
3. zaświadczenie lekarskie, które potwierdza okres pobytu matki dziecka w szpitalu,
4. oświadczenie ubezpieczonego o porzuceniu dziecka przez matkę, zawierające datę porzucenia dziecka.
Opieka nad chorym dzieckiem niepełnosprawnym w wieku do lat 18
Do ustalenia prawa do zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad chorym dzieckiem niepełnosprawnym w wieku do lat 18, powinny być składane dokumenty, które są wymagane przy ustalaniu prawa do zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem (tj. zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA o konieczności sprawowania opieki, wniosek o zasiłek opiekuńczy na druku Z-15A).
Natomiast przy ustalaniu prawa do zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem w wieku do lat 18 w razie:
- porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
- pobytu w szpitalu lub w innej placówce leczniczej małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka stale opiekujących się dzieckiem
powinny być wymagane dokumenty, takie jak w przypadku ustalania prawa do zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do lat 8 w powyższych okolicznościach (tj. zaświadczenie lekarskie wystawione na zwykłym druku, które zawiera: imię i nazwisko małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka stale opiekujących się dzieckiem, okres i przyczynę konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem, imię i nazwisko dziecka, nad którym ma być sprawowana opieka, pieczątkę i podpis lekarza, który wystawia zaświadczenie oraz wniosek o zasiłek opiekuńczy na druku Z-15A).
Dodatkowo do zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 8/14 lat do ukończenia 18 lat niezbędny jest także dokument potwierdzający niepełnosprawność dziecka, tj.:
- orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub
- orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Jeśli zasiłek wypłaca ZUS
Dodatkowo niezbędne jest zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku:
- ZUS Z-3 – jeśli ubezpieczony jest pracownikiem,
- ZUS Z-3b – jeśli ubezpieczony wykonuje pozarolniczą działalność, jest osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność albo jest osobą duchowną,
- ZUS Z-3a – jeśli osoba ubiegająca się o zasiłek jest ubezpieczona z innego tytułu.
Źródło: www.zus.pl
Użyteczne wzory
Wypełniony wzór ZUS Z-15A
