Ustawodawca zadecydował o wprowadzeniu szeregu zmian do tzw. tarczy antykryzysowej na mocy przepisów ustawy z 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 – Dz.U. z 2020 r. poz. 695 (dalej: ustawa nowelizująca).
Co się zmieniło?
Sprawdź: Komentarz do ustawy antykryzysowej (tarczy antykryzysowej) – przepisy z wyróżnieniem zmian
Świadczenie postojowe. Wsparcie na dłużej
Rozszerzona tarcza antykryzysowa przewiduje możliwość ponownego przyznania świadczenia postojowego – nie więcej niż trzykrotnie. Co ważne, Rada Ministrów w drodze rozporządzenia będzie mogła zdecydować o kolejnych wypłatach.
Świadczenie postojowe skierowane jest do wszystkich prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, zarówno prowadzących ją jednoosobowo i zatrudniających pracowników, jak i osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych – jeśli spełniają określone warunki. Ponowne przyznanie świadczenia postojowego będzie mogło nastąpić nie wcześniej niż w miesiącu następującym po miesiącu wypłaty po raz pierwszy tego świadczenia. Warunek to wykazanie w oświadczeniu, że sytuacja materialna się nie poprawiła.
Firmy działające od niedawna nie zostaną bez pomocy
Do tej pory ze świadczenia postojowego mogli skorzystać przedsiębiorcy, którzy rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej przed 1 lutego 2020 r. Taki sam termin obowiązywał w przypadku ustalania daty zawarcia umowy cywilnoprawnej. Ustawa nowelizująca wprowadziła zmianę tego terminu na 1 kwietnia 2020 r.
Z czego to wynika? Istotne pogorszenie warunków prowadzenia działalności dla przedsiębiorców, jak również dla zleceniodawców lub zamawiających zawierających umowy cywilnoprawne, nastąpiło w drugiej połowie marca i w kwietniu, czyli po ogłoszeniu stanu zagrożenia epidemicznego i wprowadzeniu zasad bezpieczeństwa polegających na m.in. ograniczeniu lub zamknięciu działalności usługowej i handlowej. Pogorszenie warunków prowadzenia działalności i realizacji umów cywilnoprawnych szczególnie dotknęło nowo rozpoczynające działalność firmy. Teraz również one będą mogły liczyć na wsparcie.
Koniec z limitem przychodów dla przedsiębiorców
Ustawa nowelizująca znosi również warunek osiągnięcia przez przedsiębiorców przychodu poniżej 300 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału (obecnie jest to kwota 15 595,74 zł).
Skąd ta zmiana? Wielu przedsiębiorców osiąga przychody powyżej tej kwoty przy jednoczesnych bardzo wysokich kosztach uzyskania przychodów. Bardzo często są to koszty stałe niezależne od osiąganych przychodów i obrotów, które zostały znacznie ograniczone w związku z epidemią koronawirusa. Dotyczy to szczególnie branż o niskiej marży takich jak handel czy drobne usługi. Mają oni zdecydowanie odmienną sytuację niż osoby wykonujące umowy cywilnoprawne, dla których koszty uzyskania przychodu są stałe, a w przypadku umów o dzieło korzystne na poziomie 50 proc. uzyskiwanego przychodu. Dlatego też pułap uzyskanego przychodu w przypadku umów cywilnoprawnych pozostawałby bez zmian, czyli poniżej 300 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
Reasumując, po zmianach:
– świadczenie postojowe:
- może być wypłacone ponownie, ale nie więcej niż trzy razy,
- może być wypłacone po raz kolejny na podstawie oświadczenia osoby uprawnionej, której wypłacono już wcześniej świadczenie postojowe,
- może być wypłacone po raz kolejny, nie wcześniej niż w miesiącu następującym po miesiącu wypłaty wcześniej przyznanego świadczenia postojowego.Warunkiem przyznania kolejnego świadczenia postojowego będzie oświadczenie przedsiębiorcy lub osoby wykonującej umowę cywilnoprawną, że sytuacja materialna wykazana we wcześniejszym wniosku nie uległa poprawie.
– w przypadku świadczeń postojowych dla osób prowadzących działalność przyznawanych po raz pierwszy (również tych, w sprawie których wnioski zostały już złożone od 1 kwietnia 2020 r.) nie obowiązuje warunek granicznej kwoty przychodu czyli warunek, że przychód uzyskany w miesiącu przed miesiącem, w którym składany jest wniosek o świadczenie postojowe, nie może przekroczyć kwoty wyliczonej jako 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłoszonego przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS obowiązującego na dzień złożenia wniosku.
– w przypadku świadczeń postojowych dla osób realizujących umowy cywilnoprawne przyznawanych po raz pierwszy, obowiązuje obecnie warunek wykonywania umowy zawartej przed 1 kwietnia a nie jak dotychczas przed 1 lutego.
Zwolnienie ze składek. Skorzystają nie tylko mikrofirmy
Tarcza antykryzysowa w pierwotnym kształcie zakładała m.in. zwolnienie mikrofirm, które na dzień 29 lutego br. zatrudniały do 9 osób, ze składek ZUS przez okres 3 miesięcy (marzec–maj). To zarówno składki należne za przedsiębiorcę, jak i za zatrudnionych przez niego pracowników. Również osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą – opłacający składki wyłącznie na własne ubezpieczenie, mogą skorzystać z możliwości zwolnienia z obowiązku opłacania składek.
Ustawa nowelizująca rozszerza krąg podmiotów zwolnionych z opłacania składek. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorcy zatrudniający od 10 do 49 osób podlegających ubezpieczeniom społecznym zostaną zwolnieni z opłacania składek w wysokości 50 proc. łącznej kwoty nieopłaconych należności z tytułu składek wykazanych w deklaracji rozliczeniowej złożonej za dany miesiąc.
Dodatkowo:
- zwolnieniem ze składek objęci zostali wszyscy płatnicy składek będących spółdzielniami socjalnymi – bez względu na liczbę pracowników;
- do liczby osób objętych ubezpieczeniami społecznymi, która ogranicza możliwość skorzystania ze zwolnienia ze składki, nie wlicza się pracowników młodocianych.
Zwolnienie także dla nowych firm
Podobnie jak w przypadku postojowego, zmieniony zostaje termin graniczny rejestracji w ZUS – z 1 lutego na 1 kwietnia 2020 r. Przedsiębiorcy, którzy rozpoczęli działalność po 1 lutego, pomimo że tak samo znajdują się w bardzo trudnej sytuacji, nie mogli skorzystać ze zwolnienia. Nowelizacja przepisów to zmienia.
Równocześnie zachowano prawo do zwolnienia dla płatników składek, którzy złożyli już wnioski zgodnie z obecnie obowiązującymi warunkami i wprowadzono nowe rozwiązania umożliwiające ustalenie liczby ubezpieczonych dla tych płatników, którzy rozpoczęli działalność po 1 lutego, ale przed 1 kwietnia 2020 r. Dla płatników, którzy rozpoczęli działalność pomiędzy 1 lutego a 29 lutego, jest to termin 31 marca, a dla rozpoczynających działalność pomiędzy 1 marca a 31 marca jest to termin 30 kwietnia 2020 r.
Podsumowując:
– zwolnienie z opłacania składek za okres marzec, kwiecień i maj 2020 r. zostało rozszerzone na firmy zatrudniające od 10 do 49 osób oraz rozszerzone o płatników będących spółdzielnią socjalną;
– w przypadku firm zatrudniających od 10 do 49 osób, zwolnieniem objęte jest 50% łącznej kwoty nieopłaconych należności z tytułu składek wykazanych w deklaracji rozliczeniowej złożonej za dany miesiąc.
– zarówno w przypadku firm zatrudniających od 1 do 9 osób jak i dla firm zatrudniających od 10 do 49 osób, zwolnienie przysługuje płatnikowi składek, który rozpoczął prowadzenie działalności:
- przed dniem 1 lutego 2020 r. i który na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosił do ubezpieczeń wymaganą liczbę ubezpieczonych,
- w okresie od 1 lutego do 29 lutego i który na dzień 31 marca 2020 r. zgłosił do ubezpieczeń wymaganą liczbę ubezpieczonych,
- w okresie od 1 marca do 31 marca i który na dzień 30 kwietnia 2020 r. zgłosił do ubezpieczeń wymaganą liczbę ubezpieczonych.
Natomiast płatnik składek – spółdzielnia socjalna może być całkowicie zwolniona z obowiązku opłacania składek za okres marzec, kwiecień i maj 2020 r. wykazanych w deklaracjach rozliczeniowych złożonych za ten okres, jeżeli była zgłoszona jako płatnik składek w ZUS przed dniem 1 kwietnia 2020 r. bez względu na liczbę zatrudnianych osób.
Opłacona składka za marzec? Jest odpowiedź
Jednocześnie dla płatników składek, którzy zostali objęci zwolnieniem (zgłaszających do ubezpieczeń inne osoby), wprowadzono możliwość zwolnienia składki za marzec pomimo jej opłacenia. Płatnicy, nie znając szczegółów nowych rozwiązań, niejednokrotnie kosztem oszczędności zapłacili pierwszą składkę objętą zwolnieniem. To korzystne rozwiązanie.
Stosowanym już od dłuższego czasu rozwiązaniem przez przedsiębiorców – w sytuacji napotkania problemów finansowych – jest też ulga w opłacaniu składek (dzięki tarczy antykryzysowej – bez opłaty prolongacyjnej), odroczenie terminu płatności lub rozłożenie na raty należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne. Proponowana pomoc dotyczy wszystkich płatników składek, w tym opłacanych składek na ubezpieczenie społeczne za przedsiębiorcę i pracujące dla niego osoby. Tarcza 2.0 wprowadza dodatkowo zwolnienie z opłacania odsetek od należności z tytułu składek należnych za okres przypadający po dniu 31 grudnia 2019 r.
Pytania i odpowiedzi
Czy mikroprzedsiębiorca może starać się o pożyczkę, jeśli nie zatrudnia żadnych pracowników?
Tak. Narzędzie pomocowe w postaci umarzalnej pożyczki w wysokości do 5 tys. zł dzięki nowym zapisom skierowane jest również do mikroprzedsiębiorców, którzy nie zatrudniają pracowników.
Jak zmieniły się zasady umarzania pożyczek dla mikroprzedsiębiorców?
Po pierwsze, zrezygnowano z warunku utrzymania przez mikroprzedsiębiorcę stanu zatrudnienia w stosunku do stanu zatrudnienia na dzień 29 lutego 2020 r. Ponadto podmiot korzystający z pożyczki będzie musiał prowadzić działalność przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia wsparcia. Dodatkowo przychód z tytułu umorzenia pożyczki nie będzie stanowił przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych. Warto wspomnieć, że powyższe zasady dotyczą również pożyczek udzielonych przed wejściem w życie zmian w ramach nowelizacji tarczy antykryzysowej.
Jak nowe przepisy wpływają na podmioty ubiegające się o dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników oraz należnych składek na ubezpieczenia społeczne od tych wynagrodzeń?
Znowelizowana tarcza antykryzysowa oferuje mikro, małym oraz średnim przedsiębiorcom dwie wymierne korzyści. Firmy, które złożyły wnioski o wspomniane dofinansowanie mogą mieć przyznane wsparcie od miesiąca złożenia wniosku, a nie od dnia jego złożenia. Ponadto przedsiębiorca nie będzie zobowiązany do utrzymania w zatrudnieniu pracowników objętych umową po okresie otrzymania dofinansowania.
Czy zaszły zmiany w zakresie dofinansowań dla przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, ale niezatrudniającymi pracowników?
Tak, w tym obszarze wsparcia wprowadzono trzy znaczące ułatwienia. Po pierwsze wspomniane podmioty przy ubieganiu się o wypłatę kolejnych transzy pieniężnych, nie będą musiały składać oświadczenia o prowadzeniu działalności. Ponadto przedsiębiorca nie będzie miał obowiązku prowadzenia działalności po okresie otrzymywania dofinansowania. Trzecią zmianą jest przepis mówiący o tym, że wsparcie finansowe przypada od miesiąca złożenia wniosku.
Co uległo zmianie w świadczeniach postojowych?
Świadczenia postojowe to wsparcie finansowe, z którego mogą skorzystać zarówno samozatrudnieni jak i ci, których praca opiera się na umowach cywilno-prawnych. W pierwszej wersji ustawy świadczenie to było jednorazowe, natomiast teraz może być wypłacone nawet trzykrotnie. Ponadto zniesiono warunek osiągnięcia przez przedsiębiorców przychodu poniżej 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Dodatkowo osoby wykonujące umowy cywilnoprawne będą mogły skorzystać ze zwolnienia, jeżeli zawarły umowę przed 1 kwietnia 2020 r., a nie jak wcześniej przed 1 lutego 2020 r.
Kogo w świetle znowelizowanej tarczy antykryzysowej dodatkowo objęło zwolnienie za składek ubezpieczeniowych?
Zwolnienie z obowiązku opłacania należności z tytułu składek ubezpieczeniowych w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych rozszerzono o trzy grupy przedsiębiorców. Pierwsza z nich to firmy zatrudniające od 10 do 49 pracowników. W tym przypadku zwolnienie wynosi 50% łącznej kwoty nieopłaconych należności za miesiące marzec-maj 2020 r. Drugie grono, której dotyczy zmiana to spółdzielnie socjalne, bez względu na liczbę pracowników, ale takie, które były płatnikami przed 1 kwietnia 2020 r. Przysługujące im zwolnienie to wysokość kwoty należności również za miesiące marzec, kwiecień i maj. Ponadto wsparcie pomocowe w postaci zwolnienia ze składek ZUS objęło przedsiębiorców, którzy prowadzili działalność przed 1 kwietnia 2020 r. (wcześniej było 1 lutego 2020 r.).
Kto jeszcze dzięki zmianom w tarczy antykryzysowej może skorzystać z dofinansowania do wynagrodzeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?
Do grona podmiotów uprawnionych do skorzystania z dofinansowania do wynagrodzeń pracowników dołączono:
- organizacje pozarządowe, w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2019 r. poz. 688, 1570 i 2020 oraz z 2020 r. poz. 284),
- podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,
- państwowe osoby prawne w rozumieniu ustawy o finansach publicznych.
Czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych nadal będzie pobierał odsetki za zwłokę od należności z tytułu składek za okres przypadający po 31 grudnia 2019 r. ze względów gospodarczych związanych z wystąpieniem COVID-19?
Nie. Nowa ulga dla przedsiębiorców to odstąpienie od pobierania wspomnianych odsetek. W celu skorzystania z powyższej ulgi należy złożyć wniosek do ZUS w terminie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii albo w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu. ZUS informuje płatnika składek o odstąpieniu od pobierania odsetek za zwłokę w terminie 30 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku. Odmowa następuje w formie decyzji od której przysługują środki zaskarżenia.
O czym powinni wiedzieć specjaliści od BHP w świetle nowych przepisów?
Zmienione przepisy wprowadzone w ramach znowelizowanej ustawy dotyczą dwóch rodzajów szkoleń. Pierwszy z nich to szkolenia wstępne dla nowozatrudnionych pracowników. Będą mogły się odbywać za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Zmiana ta nie obejmuje jedynie szkoleń prowadzonych na stanowisku pracy (instruktaż stanowiskowy) dla 4 kategorii pracowników:
- pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym,
- pracownika zatrudnionego na stanowisku, na którym występuje narażenie na działanie czynników niebezpiecznych,
- pracownika przenoszonego na stanowisko, o którym mowa w pkt 1 i 2,
- ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką.
Druga kategoria szkoleń, których dotyczą zmiany to szkolenia okresowe. Ustawa przedłuża ich ważność na okres do 60 dni po zakończeniu obowiązywania stanu epidemii. Przed upływem tego okresu pracodawca będzie zobowiązany przeprowadzić szkolenie pracowników.
Źródło: Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej; ZUS
