Od 16 maja 2021 r. płatnicy składek zgłaszając zatrudnione osoby do ZUS muszą w dokumentach zgłoszeniowych podawać 6-cyfrowy kod zawodu. W związku z tym ustawodawca przewidział zmiany wzorów ZUS ZUA i ZUS ZZA, publikując w Dz.U. z 2021 r. pod poz. 846 rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 23 kwietnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów.
Na końcu wpisu zamieszczone są wyjaśnienia ZUS.
Wspomniana modyfikacja:
- wynika bezpośrednio z ustawy z 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. z 2020 r., poz. 875 ze zm.);
- sprowadza się do nowego obowiązku podawania przez podmioty zatrudniające w drukach ZUS ZUA i ZUS ZZA sześciocyfrowego kodu wykonywanego zawodu określonego w załączniku do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania;
- była uzasadniana przez resort pracy przede wszystkim tym, że informacje o zawodach są kluczowe pod kątem monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, analiz oraz prognoz dotyczących rynku pracy i przemian struktury społecznej w Polsce, w tym badań statystycznych oraz analiz przyczyn absencji chorobowych w danej grupie zawodowej.
Przywołana ustawa z 14 maja 2020 r. zmieniła brzmienie art. 36 ust. 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych na następujące:
„Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych zawiera w szczególności następujące dane dotyczące osoby zgłaszanej: dane, o których mowa w art. 35 ust. 1 pkt 1, nazwisko, imiona, datę urodzenia, nazwisko rodowe, obywatelstwo i płeć, tytuł ubezpieczenia, stopień niepełnosprawności, posiadanie ustalonego prawa do emerytury lub renty, wykonywany zawód, adres zameldowania na stałe miejsce pobytu, adres zamieszkania, jeżeli jest inny niż adres zameldowania na stałe miejsce pobytu, adres do korespondencji, jeżeli jest inny niż adres zameldowania na stałe miejsce pobytu i adres zamieszkania”.
Z pewnością pomocne przy realizowaniu nowego obowiązku będą poniższe linki:
- Klasyfikacja zawodów i specjalności: https://psz.praca.gov.pl/rynek-pracy/bazy-danych/klasyfikacja-zawodow-i-specjalnosci
- Wyszukiwarka kodów: https://psz.praca.gov.pl/rynek-pracy/bazy-danych/klasyfikacja-zawodow-i-specjalnosci/wyszukiwarka-opisow-zawodow
- Wyszukiwarka GUS: http://form.stat.gov.pl/zawodybdg02/
Nowe wzory ZUS ZUA i ZUS ZZA
Z powodu omawianej zmiany, koniecznym było określenie nowego wzory zgłoszeń ZUS ZUA oraz ZUS ZZA.
Wspomniane na wstępie rozporządzenie z 23 kwietnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 846):
- zmodyfikowało załączniki nr 1 (formularz ZUS ZUA) i 3 (formularz ZUS ZZA) do rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 20 grudnia 2020 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów;
- wchodzi w życie z dniem 16 maja 2021 r.
Informacje o kodach wykonywanego zawodu należy wykazywać w zmienionych wzorach druków:
- ZUS ZUA w bloku X pole nr 1 (dotychczas pole to było nieedytowalne)
- ZUS ZZA w dodanym bloku V pole nr 2.
Wyjaśnienia ZUS
Od 16 maja w dokumentach ZUS ZUA i ZUS ZZA trzeba wykazywać kod wykonywanego zawodu
Jak wskazano na stronie www.zus.pl, zmieniły się wzory formularzy zgłoszeniowych ZUS ZUA i ZUS ZZA. Od 16 maja trzeba będzie w nich podawać informację o zawodzie wykonywanym przez ubezpieczonego.
Nie trzeba uzupełniać informacji o kodzie zawodu dla osób zgłoszonych do ubezpieczeń przed 16 maja 2021 r. Płatnik nie musi składać dokumentu zgłoszeniowego korygującego tylko po to, aby wykazać kod zawodu osoby zgłoszonej do ubezpieczeń przed 16 maja 2021 r.
Wymóg podawania kodu zawodu dotyczy ubezpieczonych aktywnych zawodowo, np. pracowników, zleceniobiorców.
Kod zawodu trzeba podawać:
- zawsze na dokumentach zgłoszeniowych pierwszorazowych (także składanych po 15 maja 2021 r. za okresy wsteczne),
- na dokumentach zgłoszeniowych składanych w trybie korekty/zmiany, np. w związku z korektą danych adresowych, zmianą okresu, rodzaju ubezpieczeń (art. 36 ust. 13 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (art. 36 ust. 13 i 14 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych)
Zmiany w ZUS ZUA i ZUS ZZA
Od 16 maja:
- w formularzu ZUS ZUA „Zgłoszenie do ubezpieczeń/zgłoszenie zmiany danych osoby ubezpieczonej” trzeba wypełnić pole 01 „Kod wykonywanego zawodu” w bloku X;
- natomiast w formularzu ZUS ZZA „Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego/zgłoszenie zmiany danych” w bloku V dodane zostało pole 02 – „Kod wykonywanego zawodu” oraz zmienił się opis bloku V na: „Kod tytułu ubezpieczenia i kod wykonywanego zawodu”.
Kod wykonywanego zawodu
Podawany w dokumentach ZUS ZUA i ZUS ZZA kod wykonywanego zawodu powinien być zgodny z klasyfikacją zawodów. Jest ona określona przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. z 2018 r. poz. 227) – link do strony zewnętrznej.
Wyszukiwarka kodów zawodów jest dostępna na stronie GUS i na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia.
Zmiana kodu zawodu
Jeśli płatnik zgłosi ubezpieczonego do ZUS po 15 maja 2021 r. z kodem zawodu a później konieczna będzie zmiana tego kodu, to powinien zgłosić zmianę na formularzu ZUS ZUA albo ZUS ZZA. W takim przypadku obowiązują ogóle zasady, które nakazują zawiadamianie ZUS o wszelkich zmianach w stosunku do wcześniej wykazanych w zgłoszeniu.
Nowe wersje programów Płatnik i ePłatnik
Od 16 maja 2021 r. nie można korzystać z dotychczasowych wzorów dokumentów zgłoszeniowych. ZUS dostosuje program Płatnik oraz aplikację ePłatnik do tych zmian. Odpowiedni kod zawodu będzie można wybrać z listy.
Informacja dla wytwórców oprogramowania interfejsowego
