W dniu 17 listopada 2023 r. weszła w życie opublikowana w Dzienniku Ustaw z 2023 r. pod poz. 2367 nowelizacja rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Stało się to, gdyż:
- wymagały tego zmiany technologiczne, które nastąpiły od czasu jego wydania;
- wystąpiła konieczność uaktualnienia minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, jakie powinny spełniać stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe;
- analizy dotyczące obowiązujących rozwiązań doprowadziły do wniosku, że niektóre z nich były zbyt szczegółowe i rygorystyczne, a zatem należało je zmienić w taki sposób, aby umożliwiały pracodawcom pewną swobodę w organizacji stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe, przy jednoczesnym zapewnieniu pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz ergonomii na stanowisku pracy.
Jak brzmią przepisy po zmianie
|
DEFINICJE POJĘĆ
|
§ 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o: 1) monitorze ekranowym ‒ należy przez to rozumieć urządzenie do wyświetlania informacji w trybie alfanumerycznym lub graficznym, niezależnie od metody uzyskiwania obrazu,
2) stanowisku pracy – należy przez to rozumieć przestrzeń pracy wraz z: a) wyposażeniem podstawowym, w tym monitorem ekranowym, klawiaturą, myszą lub innymi urządzeniami wejściowymi, oprogramowaniem z interfejsem dla użytkownika, b) krzesłem i stołem, c) opcjonalnym wyposażeniem dodatkowym, w tym stacją dysków, drukarką, skanerem, uchwytem na dokumenty, podnóżkiem,
4) pracowniku ‒ należy przez to rozumieć każdą osobę zatrudnioną przez pracodawcę, w tym praktykanta i stażystę, użytkującą w czasie pracy monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy.
|
|
WYJĄTKI OD STOSOWANIA ROZPORZĄDZENIA
|
§ 3. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do: 1) kabin kierowców oraz kabin sterowniczych maszyn i pojazdów, 2) systemów komputerowych na pokładach środków transportu, 3) systemów komputerowych przeznaczonych głównie do użytku publicznego, 4) systemów przenośnych nie przeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy, 4) systemów przenośnych nieprzeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, 5) kalkulatorów, kas rejestrujących i innych urządzeń z małymi ekranami do prezentacji danych lub wyników pomiarów, 6) maszyn do pisania z wyświetlaczem ekranowym.
|
| OBOWIĄZEK WŁAŚCIWEJ ORGANIZACJI |
§ 4. Pracodawca jest obowiązany organizować stanowiska pracy z monitorami ekranowymi wyposażone w monitory ekranowe w taki sposób, aby spełniały one minimalne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, określone w załączniku do niniejszego rozporządzenia.
|
|
OBOWIĄZEK INFORMACYJNY
|
§ 6. Pracodawca jest obowiązany: 1) informować pracowników o wszystkich aspektach ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracy na stanowiskach pracy, w tym o wynikach przeprowadzonej oceny, o której mowa w § 5, oraz wszelkich środkach bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. 2) przeszkolić pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w trybie określonym w odrębnych przepisach.
|
| PROFILAKTYCZNA OPIEKA ZDROWOTNA |
§ 8. 1. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym na stanowiskach z monitorami ekranowymi profilaktyczną opiekę zdrowotną, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach. 2. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w ust. 1, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
|
Istota zmian
Mocą nowelizacji w postaci rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 18 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, przesądzono o:
– zmianie definicji stanowiska pracy przez jej uaktualnienie i uporządkowanie – po modyfikacji, przez pojęcie stanowiska pracy należy rozumieć przestrzeń pracy wraz z:
-
-
- wyposażeniem podstawowym, w tym monitorem ekranowym, klawiaturą, myszą lub innymi urządzeniami wejściowymi, oprogramowaniem z interfejsem dla użytkownika,
- krzesłem i stołem,
- opcjonalnym wyposażeniem dodatkowym, w tym stacją dysków, drukarką, skanerem, uchwytem na dokumenty, podnóżkiem;
-
– uchyleniu pkt 3 w § 2 rozporządzenia, zawierającego definicję systemu komputerowego, co jest konsekwencją modyfikacji definicji stanowiska pracy;
dookreśleniu § 3 pkt 4 rozporządzenia przez wskazanie, że przepisów rozporządzenia nie stosuje się do systemów przenośnych nieprzeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy;
– uchyleniu pkt 2 w § 6 rozporządzenia, dotyczącego obowiązku przeszkolenia pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy i wynika z odrębnych przepisów;
– zmianie treści § 8 ust. 1 rozporządzenia, co jest związane z objęciem pracowników użytkujących w czasie pracy komputerowe systemy przenośne co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy profilaktyczną opieką zdrowotną;
– uzupełnieniu w § 8 ust. 2 rozporządzenia regulacji o obowiązek zapewnienia pracownikowi nie tylko okularów korygujących wzrok, lecz także szkieł kontaktowych korygujących wzrok. W Stosowanie szkieł kontaktowych jest często zalecane przez lekarzy podczas badań profilaktycznych, dlatego spoczywający na pracodawcy obowiązek nie powinien ograniczać się jedynie do zapewnienia pracownikowi okularów korekcyjnych;
– nadaniu nowego brzmienia załącznikowi do rozporządzenia, który określa minimalne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, jakie powinny spełniać stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe.
Okres przejściowy
Ustawodawca postanowił wprowadzić przepis przejściowy, który stanowi:
Pracodawcy w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia dostosują stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe utworzone przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia do minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii określonych w niniejszym rozporządzeniu.
W rezultacie:
- pracodawcy zostali zobligowani do dostosowania stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe, utworzonych przed 17 listopada 2023 r., do minimalnych wymagań w zakresie bhp oraz ergonomii określonych w nowelizacji;
- zasadnym jest pogląd, w myśl którego:
- sześciomiesięczny termin dotyczy wyłącznie stanowisk pracy, które zostały utworzone przed 17 listopada 2023 r., co oznacza, że stanowiska pracy, które zostaną utworzone od tej daty nie korzystają z półrocznego przywileju w zakresie dostosowania;
- obowiązek dostosowania w ciągu sześciu miesięcy dotyczy zarówno stanowisk pracy utworzonych przed 17 listopada 2023 r., na których pracownicy świadczą pracę, jak i takich, które zostały wprawdzie urządzone (utworzone) przed wejściem w życie zmienionych regulacji, jednak pracownicy jeszcze na nich pracy nie świadczą.
