Pracodawcy nierzadko borykają się z kwestią dotyczącą tego jak wyliczać wynagrodzenie za pracę łączoną z urlopem rodzicielskim. Wiele wątpliwości rodzi także kalkulowanie wynagrodzenia i ekwiwalentu urlopowego oraz świadczeń chorobowych należnych w okresie godzenia aktywności zawodowej z funkcją rodzica.
Jak wiadomo, zasiłek macierzyński należny za urlop rodzicielski w okresie którego pracownik lub pracownica zdecydowała się pracować dla swego pracodawcy, trzeba odpowiednio zmniejszyć proporcjonalnie do wymiaru obniżonego etatu. A w jaki sposób kalkulować pensję za łączenie realizowania zadań służbowych z opieką nad dzieckiem?
Z całą pewnością musimy mieć przede wszystkim na uwadze regułę zapisaną w art. 80 Kodeksu pracy, w myśl której wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną.
Przywołany przepis nie daje jednak odpowiedzi na pytanie odnoszące się stricte do metody obliczania płacy za niepełnoetatowe pracowanie.
Skalkulowanie pensji za pracę w powyższych sytuacjach nierzadko przysparza wielu kłopotów. Z tego powodu warto korzystać ze specjalnego kalkulatora wynagrodzeń:
Kalkulator Wynagrodzeń Jak obliczać wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca przy łączeniu pracy z urlopem rodzicielskim
Jak obliczać wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca przy łączeniu pracy z urlopem rodzicielskim
Wynagrodzenie za pracę
Rozstrzygając poruszone zagadnienie niezbędne jest przestrzeganie uwarunkowań płacowych wskazanych w:
- układzie zbiorowym pracy, lub
- regulaminie wynagradzania oraz
- indywidualnych umowach o pracę.
Analiza treści ww. dokumentów dostarczy nam wskazówek niezbędnych do właściwego opłacania aktywności zawodowej osoby godzącej pracę z rodzicielstwem.
Podkreślmy, że finalna należność za świadczoną pracę uzależniona jest głównie od:
- wysokości wynagrodzenia zagwarantowanego w umowie o pracę i/lub wewnątrzzakładowych aktów normatywnych,
- systemu wynagrodzenia obowiązującego w zakładzie pracy, w tym od rodzaju przyznawanych załodze składników płacowych,
- ewentualnych absencji w pracy, które wymuszają stosowania zasad przewidzianych w powszechnie obowiązujących przepisach, zawartych np. w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.
W sytuacji, gdy pracownik wynagradzany jest stawką godzinową, rachowanie należności za pracę sprowadzać się będzie do pomnożenia tej stawki przez liczbę wypracowanych godzin. W przypadku osoby opłacanej stałą miesięczną pensją, płaca za czas poświęcony swemu pracodawcy w okresie udzielonego przez niego urlopu rodzicielskiego ustalana jest najczęściej proporcjonalnie do zmniejszonego wymiaru etatu.
Zwróćmy uwagę, że pracodawca w zakresie wynagradzania podwładnych za wypełnianie obowiązków pracowniczych, zobligowany jest m.in. do:
- zachowywania zasad równego traktowania i przestrzegania zakazu wszelkiej dyskryminacji, w tym również w sferze wynagrodzeń – zabroniona jest dyskryminacja w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także bez względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy,
- stosowania obiektywnych oraz sprawiedliwych kryteriów oceny pracy i postaw zatrudnionych osób,
- jednakowego wynagradzania za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości.
Powyższe oznacza, że pracownik pracujący w okresie udzielonego mu urlopu rodzicielskiego, powinien otrzymywać płacę adekwatną do świadczonej pracy i posiadanych kwalifikacji. Naliczana mu pensja zasadniczo nie powinna odbiegać od wynagrodzenia uzyskiwanego przez innych członków załogi posiadających podobne umiejętności i zajmujących te same lub zbliżone stanowiska pracy. Różnice w płacy mogą oczywiście wynikać z różnych wymiarów etatu, nadgodzin, nieobecności itp.
Jeśli przykładowo pracownik łączący pracę i sprawowanie pieczy nad dziećmi uprawniony jest na mocy umowy o pracę lub wewnętrznych przepisów płacowych do dodatkowych elementów pensji takich jak premie, dodatki czy nagrody, wówczas powinien mieć je wypłacane (zwykle w proporcji do wymiaru czasu pracy) także za czas pracowania w okresie urlopu rodzicielskiego – przy założeniu oczywiście, że spełnia warunki do ich otrzymywania.
Przeczytaj także: Łączenie pracy z urlopem rodzicielskim – jak obliczać wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca (+kalkulator)
Wynagrodzenie i ekwiwalent za urlop wypoczynkowy
Wynagrodzenie i ekwiwalent za urlop wypoczynkowy pracownika godzącego wypełnianie obowiązków służbowych z urlopem rodzicielskim należy liczyć na zasadach ogólnych. Trzeba zatem przede wszystkim kierować się regulacjami:
- rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop oraz
- Kodeksu pracy, a w szczególności art. 172, zgodnie z którym za czas płatnego wypoczynku pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował.
Przypomnijmy pokrótce, że wynagrodzenie urlopowe ze składników zmiennych wyliczamy:
• dzieląc podstawę wymiaru przez liczbę godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została ustalona ta podstawa,
• mnożąc tak ustalone wynagrodzenie za jedną godzinę pracy przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby w czasie urlopu w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym czasie nie korzystał z urlopu.
Jeżeli przez cały okres przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru, poprzedzający miesiąc wykorzystywania urlopu wypoczynkowego, lub przez okres krótszy, lecz obejmujący pełny miesiąc kalendarzowy lub pełne miesiące kalendarzowe, pracownikowi nie było należne wynagrodzenie zmienne, przy ustalaniu podstawy uwzględnia się najbliższe miesiące, za które takie wynagrodzenie podwładnemu przysługiwało. Wyznaczoną w ten sposób podstawę dzielimy przez liczbę godzin wypracowanych w okresie, z którego została ustalona ta podstawa. Tak skalkulowaną stawkę godzinową należy pomnożyć przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby w czasie urlopu w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym okresie nie korzystał z urlopu. W przypadku łączenia urlopu rodzicielskiego z pracą, wymiar przysługującego urlopu wypoczynkowego pomniejsza się o liczbę godzin, jaką pracownik miał zaplanowaną do przepracowania w dniu, w którym się „urlopuje”.
W razie zmiany w składnikach wynagrodzenia lub zmiany ich wysokości, która przypadała przed rozpoczęciem korzystania z urlopu wypoczynkowego, a nawet w tym samym miesiącu, podstawę należy ustalić ponownie z uwzględnieniem tych modyfikacji.
Co ważne, okres urlopu związanego z rodzicielstwem pozostaje bez wpływu na prawo i wymiar urlopu wypoczynkowego. Świadczenie pracy w niepełnym wymiarze godzin podczas urlopu rodzicielskiego nie skutkuje zmniejszeniem wymiaru etatu wskazanego w umowie o pracę. Pełnoetatowy pracownik korzystający z urlopu rodzicielskiego i godzący go z pracą na część etatu u pracodawcy, który tego urlopu udzielił, nadal jest pracownikiem zatrudnionym na cały etat. W konsekwencji wymiar urlopu nie powinien być obniżany.
W kontekście ekwiwalentu urlopowego należy podkreślić, że do jego obliczania wykorzystuje się współczynnik urlopowy, który przy zatrudnieniu w części etatu proporcjonalnie się zmniejsza. Problem polega jednak na tym, że pełnoetatowy pracownik, który łączy aktywność zawodową z opieką rodzicielską, jest w dalszym ciągu zatrudniony na pełen etat. Dlatego w jego przypadku ww. współczynnika nie obniżamy, gdyż nie ma podstawy prawnej do takiego działania.
Sposób wyliczania wynagrodzenia za urlop szerzej prezentowaliśmy w artykule: http://serwiskadrowego.pl/2010/03/wyliczanie-wynagrodzenia-za-urlop/.
Natomiast o kalkulowaniu ekwiwalentu urlopowego pisaliśmy w tekście: http://serwiskadrowego.pl/2016/11/wyliczanie-ekwiwalentu-za-urlop-wypoczynkowy-w-2017-r/
Świadczenia należne za chorobę, wypadek lub opiekę
Podjęcie pracy w okresie korzystania z urlopu rodzicielskiego stanowi odrębny tytuł podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Ma to taki skutek, że podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas niedyspozycji zdrowotnej oraz zasiłku chorobowego, opiekuńczego lub wypadkowego należnego za chorobę, wypadek lub opiekę przypadającą w trakcie łączenia rodzicielstwa z pracą, stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie uzyskane tylko z tytułu tej pracy. Nie uwzględniamy tu więc pensji uzyskanej za okres sprzed godzenia pracy z urlopem rodzicielskim.
A jak powinno się postąpić w razie, gdy np. niezdolność do pracy z powodu choroby powstała w trakcie łączenia pracy z urlopem związanym z macierzyństwem trwa nadal po zakończeniu wspomnianego urlopu? W takiej sytuacji bazę obliczeniową świadczenia chorobowego od pierwszego dnia po omawianym urlopie należy wyznaczyć bez brania pod uwagę wynagrodzenia uzyskanego za czas pracowania w okresie opiekowania się nowonarodzonym potomkiem. W efekcie, podstawę wyliczeń powinna stanowić ta sama kwota, którą przyjęto do kalkulowania zasiłku macierzyńskiego przysługującego z tytułu narodzin dziecka.
W tym miejscu warto rozpatrzyć jeszcze jeden przypadek, a mianowicie taki, w którym pomiędzy okresami pobierania zasiłku macierzyńskiego i świadczenia chorobowego należnego po zakończeniu okresu łączenia pracy z urlopem rodzicielskim wystąpi przerwa trwająca co najmniej 3 miesiące kalendarzowe. W takich okolicznościach „podstawę chorobową” trzeba ustalać na nowo, stosując ogólne reguły, nakazujące m.in. wyłączanie z rachunków miesięcy, w których pracownik przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy (lub nie przepracował ani jednego dnia) oraz przyjmowanie wynagrodzenia za miesiące, w których podwładny przepracował co najmniej połowę obowiązującej go normy czasu pracy (po uprzednim uzupełnieniu, o którym mowa w art. 37 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).
Przykład
Pełnoetatowa pracownica od 1 czerwca 2017 r. łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z pracą u nas na 1/2 etatu. Na mocy zapisów umowy o pracę, uprawniona jest ona do stałej pensji zasadniczej w kwocie 4200 zł brutto oraz dodatku funkcyjnego (nienależnego za okresy chorób) w wysokości 300 zł brutto. Innych składników płacy nie otrzymuje.
100% podstawy wymiaru należnego jej zasiłku macierzyńskiego wynosi 3883,05 zł. Przez cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego przysługuje jej zasiłek w wysokości 80%. podstawy.
Wyliczenie stawki dziennej zasiłku za dni urlopu rodzicielskiego zmniejszonej proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej w czasie tego urlopu powinno wyglądać następująco:
- (3883,05 zł : 30 x 80%) = 103,55 zł; 103,55 zł – (103,55 zł x 0,5) = 51,77 zł.
Z kolei miesięczne wynagrodzenie za pracę łączoną z urlopem rodzicielskim, powinno zostać skalkulowane jak niżej (przy założeniu, że ww. praca uprawnia pracownicę do dodatku funkcyjnego):
- (4200 zł + 300 zł) x 0,5 etatu = 2250 zł brutto.
Załóżmy, że omawiana pracownica zachorowała w okresie od 10 do 14 lipca 2017 r. Podstawę wymiaru przysługującego jej z tego tytułu wynagrodzenia chorobowego powinna stanowić kwota 1553,22 zł, czyli pensja za czerwiec, pomniejszona o składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownicę, zgodnie z wyliczeniem: (2250 zł – 308,48 zł) = 1941,52 zł; 1941,52 zł x 80% = 1553,22 zł.
