Jak wiemy, od 2 lutego 2022 r. znacząco zmieniły się reguły rozliczania świadczeń przysługujących kierowcom realizującym w transporcie międzynarodowym przejazdy poza Polską. Jest to związane z wejściem w życie tzw. pakietu mobilności i zmian ustawy o czasie pracy kierowców.
W opinii Ministerstwa Infrastruktury i ZUS, zmodyfikowane z uwagi na wspomniane nowości zasady ustalania podstawy wymiaru składek zusowskich, należy stosować nie tylko w odniesieniu do pracowników, ale również w przypadku kierowców – zleceniobiorców.
Na potrzeby bezbłędnego dokonywania rozliczenia w 2022 r. wynagrodzeń kierowców w transporcie międzynarodowym, przygotowaliśmy praktyczny kalkulator (link na końcu tekstu).
Obowiązujące od 2 lutego 2022 r. nowe rozwiązania prawne zmieniły m.in.:
- definicję podróży służbowej kierowców, wskutek czego, obecnie za taką podróż po zmianach uznawane powinny być tylko zadanie służbowe wykonywane w ramach krajowych przewozów drogowych. Kierowca wykonujący przewozy międzynarodowe nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 775 § 1 K.p.;
- reguły rozliczania podatkowo – składkowego wynagrodzeń kierowców zatrudnionych w transporcie międzynarodowym.
W aktualnym stanie prawnym sporządzając listy płac kierowców realizujących przewozy międzynarodowe w zakresie rozliczeń zusowskich stosować należy wyłączenie z podstawy wymiaru składek ZUS wskazane w przepisie § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia składkowego. Regulacja ta stanowi, że w przypadku osób zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców, których przychód jest wyższy niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, wyłączona jest część wynagrodzenia w wysokości równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, z tym zastrzeżeniem, że tak ustalony miesięczny przychód tych osób stanowiący podstawę wymiaru składek nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa wyżej.
O tej nowej regule przesądza art. 21b ustawy o czasie pracy kierowców. Przepis ten zawarto jednak w rozdziale 2 „Czas pracy kierowców zatrudnionych na podstawie stosunku pracy” i nie ma do niego odwołania w przepisach dotyczących kierowców niebędących pracownikami.
Mimo przedstawionego faktu, ZUS uznaje, że składki zusowskie kierowców – zleceniobiorców realizujących przejazdy międzynarodowe należy rozliczać na tych samych zasadach co pracowników – kierowców. Znajduje to potwierdzenie m.in. w interpretacji indywidualnej z 26 sierpnia 2022 r. (sygn. WPI/200000/43/941/2022), że: „(…) Od 2 lutego 2022 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 209) zmieniające m.in. zakres dotyczący zasad ustalania podstawy wymiaru składek dla kierowców wykonujących zadania służbowe w zakresie przewozów międzynarodowych w związku z wdrożeniem dyrektyw w przepisach unijnych – Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1057 z dnia 15 lipca 2020 r. ustanawiającej przepisy szczególne w odniesieniu do dyrektywy 96/71WE i dyrektywy 2014/67UE dotyczące delegowania kierowców w sektorze transportu drogowego oraz zmieniającą dyrektywę 2006/22WE w odniesieniu do wymogów w zakresie egzekwowania przepisów oraz rozporządzenie (UE) nr 1024/2021 (Dz. Urz. UE L 249 z 31.07.2020, srt.49).
Zgodnie z art. 21b ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. z 2019 r., poz. 1412 ze zm.) obowiązującym od 2 lutego 2022 r., kierowca wykonujący zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych nie będzie w podróży służbowej w rozumieniu art. 775 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (…). Stosownie do art. 21b ust. 2 cytowanej ustawy w zakresie ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe stosuje się przepisy wydane na podstawie art. 21 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych dotyczące pracowników zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców.
Zatem, od tej daty do kierowców wykonujących zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych nie będzie miał zastosowania § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Od 2 lutego 2022 r. wobec kierowców wykonujących zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych, należy zastosować § 2 ust. 1 pkt 16 ww. rozporządzenia. Przepis ten ma zastosowanie wyłącznie jeśli przychód pracownika za dany miesiąc jest wyższy niż przeciętne wynagrodzenie. Ustalając czy § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia będzie mieć zastosowanie do ustalania podstawy wymiaru składek należy brać pod uwagę łączny przychód uzyskany przez pracownika w danym miesiącu, a więc zarówno za pracę wykonywaną na terenie Polski jak i za granicą.
Analogiczne zasady stosowane wobec pracowników należy przyjąć do kierowców w transporcie międzynarodowym zatrudnionych jako zleceniobiorcy (wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia/umowy o świadczenie usług). Do zleceniobiorców stosuje się odpowiednio przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe i do nich ma zastosowanie również § 2 ust. 1 pkt 16 powołanego rozporządzenia. W związku z tym, z podstawy wymiaru składek kierowców zleceniobiorców, których przychód jest wyższy niż przeciętne wynagrodzenie, wyłączona powinna być część wynagrodzenia w wysokości diet przysługujących z tytułu wykonywania pracy za granicą, do wysokości nie wyższej niż stawki diet określonych w rozporządzeniu w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej, a tak ustalony przychód powinien być porównany do kwoty przeciętnego wynagrodzenia za pracę w gospodarce narodowej.
W związku z powyższym, Zakład nie podziela stanowiska Przedsiębiorcy, iż powołane wyłączenie nie może mieć zastosowania do kierowców-zleceniobiorców wskazując na ustawę o czasie pracy kierowców oraz indywidualną interpretacje Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 10 marca 2022 r., które nie maja znaczenia ww. sytuacji. Należy wskazać, iż rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1949 ze zm.) jest aktem niższego rzędu w stosunku do ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 ze zm.), które ją doprecyzowuje w zakresie ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i na podstawie delegacji ustawowej zawartej w tej ustawie zostało wydane. Powołana w stanowisku przez przedsiębiorcę ustawa o czasie pracy kierowców oraz indywidualna interpretacja podatkowa jak wskazano uprzednio nie ma znaczenia, jeśli chodzi o ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne kierowców.”.
Podobnego zdania jest Ministerstwo Infrastruktury, według którego w kwestii dotyczącej zasady obliczania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne dla kierowcy zatrudnionego na podstawie umowy zlecenia, który wykonuje transport w ramach międzynarodowych przewozów drogowych przyjmuje się, że kierowca wykonuje zadanie służbowe, które są właściwe i charakterystyczne dla stosunku pracy, a nie dla umowy cywilnoprawnej. Jednocześnie z uwagi na to, że do zleceniobiorców, stosuje się odpowiednio przepisy rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, ma do nich zastosowanie również § 2 ust. 1 pkt 16 tego rozporządzenia. Przyjęcie tej koncepcji oznacza stosowanie wobec zleceniobiorców analogicznych zasad jak wobec pracowników, tj.:
- z podstawy wymiaru składek zleceniobiorców, których przychód jest wyższy niż przeciętne wynagrodzenie, wyłączona będzie część wynagrodzenia w wysokości diet przysługujących z tytułu wykonywania pracy za granicą, do wysokości nie wyższej niż stawki diet określonych w rozporządzeniu w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej;
- tak ustalony przychód będzie porównywany do kwoty przeciętnego wynagrodzenia.
Ustalając tzw. „diety wirtualne” na potrzeby obliczeń kwoty należnych składek zusowskich kierowców „międzynarodowych”, pracodawcy powinni mieć na uwadze § 13 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. Zgodnie z tą regulacją:
- dieta przysługuje w wysokości obowiązującej dla docelowego państwa podróży zagranicznej;
- w przypadku podróży zagranicznej odbywanej do dwóch lub więcej państw pracodawca może ustalić więcej niż jedno państwo docelowe.
Pamiętajmy, że w przypadku zleceniobiorców nie wolno stosować zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 ustawy PIT, na mocy którego, wolna od podatku dochodowego jest część przychodów w kwocie odpowiadającej 30% diety określonej w przepisach o podróżach służbowych, za każdy dzień pobytu za granicą.
Reasumując, ZUS – podobnie jak Ministerstwo Infrastruktury – stoi na stanowisku, że w zakresie wyznaczania podstawy wymiaru składek w przypadku kierowców – zleceniobiorców realizujących przejazdy międzynarodowe, należy stosować te same reguły co w odniesieniu do pracowników – kierowców „międzynarodowych”.
Sprawdź niezawodny kalkulator wynagrodzeń kierowców – zleceniobiorców w transporcie międzynarodowym, uwzględniający zmiany przewidziane od 1 lipca 2022 r.:
🧮 Kalkulator Kalkulator wynagrodzeń 2022 kierowców – zleceniobiorców wykonujących przewozy międzynarodowe (pakiet mobilności) brutto na netto i netto na brutto
Kalkulator wynagrodzeń 2022 kierowców – zleceniobiorców wykonujących przewozy międzynarodowe (pakiet mobilności + umowa zlecenia) brutto na netto i netto na brutto
