Siła wyższa a uzupełnienie wynagrodzenia przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń chorobowych

Pomimo, iż ZUS przez pewien czas był odmiennego zdania, to ostatecznie jednak uznał, iż okoliczność korzystania przez pracownika w danym miesiącu ze zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej, uzasadnia uzupełnienia wynagrodzenia za ten miesiąc na potrzeby wyznaczenia podstawy wymiaru świadczeń chorobowych. 

Z wyjaśnień zusowskich z 7 sierpnia 2024 r. zamieszczonych na stronie www.zus.pl wynika, że w sytuacji, gdy w danym miesiącu pracownik otrzymał stałe i zmienne składniki płacy (podlegające uwzględnieniu w podstawie „chorobówki” po uzupełnieniu) oraz wynagrodzenie za  zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej obliczone łącznie ze zmiennymi elementami pensji, wynagrodzenie w kontekście omawianego uzupełnienia należy w całości potraktować jako zmienne. Oznacza to, że powinno się je uzupełnić za dni usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy.

„Ewolucja” poglądów ZUS 

Sprawdź wyjątkowy kalkulator: Jak uzupełniać podstawę świadczeń chorobowych przy nieobecności z powodu siły wyższej 

ZUS pierwotnie był zdania, że nieobecność w pracy spowodowana działaniem siły wyższej (a więc absencja, o której mowa w art. 148¹ § 1 K.p.) nie powoduje konieczności uzupełniania wynagrodzenia przyjmowanego do podstawy świadczeń chorobowych. Taki pogląd przedstawiono m.in. w wyjaśnieniach  zawartych w opracowaniu zusowskim: „Pytania i odpowiedzi z webinarium z 24 kwietnia 2023 r. (…)”, dostępnym na stronie internetowej www.zus.pl).

Ostatecznie ZUS jednak zmienił w poruszonym zagadnieniu pogląd uznając, że art. 38 ustawy zasiłkowej posługuje się sformułowaniem „przyczyny usprawiedliwione”, co oznacza, że przyczynę uzupełnienia wynagrodzenia w danym miesiącu (albo wyłączenia takiego miesiąca przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku) daje również usprawiedliwiona nieobecność związana ze zwolnieniem od pracy na podstawie art. 148¹ § 1 K.p. Potwierdziły to m.in. wyjaśnienia zusowskie z 20 marca 2024 r., a także otrzymane przez redakcję SerwisKadrowego.pl pismo z Departamentu Ubezpieczeń Społecznych w resorcie pracy z 9 lutego 2024 r. (sygn. DUS-III.052.33.2024.ES).

Wyjaśnienia ZUS z 7 sierpnia 2024 r.

Kolejne wyjaśnienia odnośnie zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej w kontekście ustalania podstawy wymiaru świadczeń chorobowych opublikowano na stronie www.zus.pl w dniu 7 sierpnia 2024 r. Analizując ich treść wraz z treścią wyjaśnień z 20 marca 2024 r., za zasadne należy uznać, iż przy uzupełnianiu wynagrodzenia na potrzeby skalkulowania podstawy „chorobówki”:

• w przypadku pracownika opłacanego za pracę wyłącznie stałymi elementami pensji, należy przyjąć kwotę stałych składników płacy zapisaną w umowie o pracę lub w innym akcie, na podstawie którego powstał stosunek pracy;
• przy pracowniku otrzymującym co miesiąc wyłącznie wynagrodzenie wynikające z zapisanej w umowie o pracę stawki godzinowej, trzeba pomnożyć wspomnianą stawkę przez liczbę godzin do przepracowania w danym miesiącu;
• w odniesieniu do pracownika, który w danym miesiącu oprócz stałej pensji lub płacy godzinowej otrzymał także składniki zmienne podlegające uzupełnieniu przy ustalaniu podstawy świadczeń chorobowych, trzeba – w myśl wyjaśnień zusowskich z 7 sierpnia 2024 r. – uzupełnić wynagrodzenie poprzez:

1. 1. obliczenie sumy faktycznie wypłaconej pensji stałej lub godzinowej, zmiennych elementów płacy oraz wynagrodzenia za zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej;
   2. podzielenie otrzymanej kwoty przez liczbę dni faktycznie przepracowanych w danym miesiącu;
   3. pomnożenie wyliczonej stawki dziennej przez liczbę dni, które pracownik był zobowiązany przepracować w danym miesiącu;
   4. odjęcie od uzyskanego iloczynu kwoty będącej wynikiem pomnożenia liczby dni zwolnienia od pracy z powodu siły wyżej i 50% stawki godzinowej, o której mowa w podpunkcie b).