Wskutek podniesienia płacy minimalnej z poziomu 2.800 zł do 3.010 zł, od 1 stycznia 2022 r.  obowiązują wyższe kwoty wolne od potrąceń (stosowane np. przy zajęciach komorniczych lub potrąceniach dobrowolnych). W aktualnym stanie prawnym, przy ich ustalaniu istotne są:

• poziom ustawowej płacy minimalnej,

• wymiar czasu pracy pracownika wskazany w umowie o pracę,

• rodzaj dokonywanego z płacy potrącenia,

• wysokość wpłat dokonywanych na PPK,

• wskaźniki podatkowe takie jak zryczałtowane koszty uzyskania przychodu oraz kwota zmniejszająca miesięczne zaliczki na podatek, stosowana tylko wówczas, gdy pracownik złoży formularz PIT-2 oraz

• fakt, czy zatrudniony objęty jest „zerowym PIT” oraz czy ma na swoim utrzymaniu nieosiągających dochodów członków rodziny w sytuacji, gdy z powodu podjętych Polsce działań zapobiegających zarażeniem SARS-CoV-2 zatrudnionemu zostało obniżone wynagrodzenie lub członek jego rodziny utracił źródło dochodu.

Sprawdź: kwoty wolne od potrąceń obowiązujące po zmianach od lipca 2022 r.

W przypadku pracowników pracujących w niepełnym wymiarze godzin, kwota wolna od potrąceń ulega zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru etatu. Dotyczy to także potrąceń dokonywanych za zgodą pracownika, a więc tzw. potrąceń dobrowolnych. Potwierdza to pismo Głównego Inspektoratu Pracy z 22 lutego 2011 r., znak: GPP-364-4560- 8-1/11/PE/RP.

Przy ustalaniu kwoty wolnej dla niepełnoetatowców, należy:

• obliczyć w pierwszej kolejności minimalne wynagrodzenie brutto w proporcji do etatu,
• odjąć od kwoty, o której mowa powyżej, składki zusowskie i zaliczkę podatkową.

Kwoty wolne od potrąceń obowiązujące od 1 stycznia do 30 czerwca 2022 r. (w zł) dla pracowników pełnoetatowych oraz niepełnoetatowych nieobjętych PPK, przy zastosowaniu podatku 17%:

Rodzaj potrącenia	Wymiar etatu	KUP 250 zł, PIT-2	KUP 250 zł, bez PIT-2	KUP 300 zł, PIT-2	KUP 300 zł, bez PIT-2
Potrącanie sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne oraz dobrowolne potrącenia na rzecz pracodawcy	(100% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych)
	cały etat	2 363,56	1 964,56	2 363,56	1 973,56
	1/4 etatu	625,26	522,89	633,76	531,89
	1/3 etatu	804,81	682,85	813,31	691,85
	1/2 etatu	1 181,78	1 003,78	1 181,78	1 011,78
	3/4 etatu	1 772,68	1 483,68	1 772,68	1 492,68
Potrącanie zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi	(75% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych)
	Wymiar etatu	KUP 250 zł, PIT-2	KUP 250 zł, bez PIT-2	KUP 300 zł, PIT-2	KUP 300 zł, bez PIT-2
	cały etat	1 772,67	1 473,42	1 772,67	1 480,17
	1/4 etatu	468,95	392,17	475,32	398,92
	1/3 etatu	603,61	512,14	609,98	518,89
	1/2 etatu	886,34	752,84	886,34	758,84
	3/4 etatu	1 329,51	1 112,76	1 329,51	1 119,51
Potrącanie kar pieniężnych	(90% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych)
	Wymiar etatu	KUP 250 zł, PIT-2	KUP 250 zł, bez PIT-2	KUP 300 zł, PIT-2	KUP 300 zł, bez PIT-2
	cały etat	2 127,20	1 768,10	2 127,20	1 776,20
	1/4 etatu	562,73	470,60	570,38	478,70
	1/3 etatu	724,33	614,57	731,98	622,67
	1/2 etatu	1 063,60	903,40	1 063,60	910,60
	3/4 etatu	1 595,41	1 335,31	1 595,41	1 343,41
Dobrowolne potrącenia inne niż te na rzecz pracodawcy	(80% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych)
	Wymiar etatu	KUP 250 zł, PIT-2	KUP 250 zł, bez PIT-2	KUP 300 zł, PIT-2	KUP 300 zł, bez PIT-2
	cały etat	1 890,85	1 571,65	1 890,85	1 578,85
	1/4 etatu	500,21	418,31	507,01	425,51
	1/3 etatu	643,85	546,28	650,65	553,48
	1/2 etatu	945,42	803,02	945,42	809,42
	3/4 etatu	1 418,14	1 186,94	1 418,14	1 194,14

 

Kwoty wolne od potrąceń obowiązujące od 1 stycznia do 30 czerwca 2022 r. (w zł) dla pracowników pełnoetatowych oraz niepełnoetatowych, objętych PPK (przy założeniu, że wpłata na PPK finansowana przez pracodawcę wynosi 1,5% a wpłata pokrywana z pensji pracownika – 2% i jest naliczana od płacy minimalnej), przy zastosowaniu podatku 17%:

Rodzaj potrącenia	Wymiar etatu	KUP 250 zł, PIT-2	KUP 250 zł, bez PIT-2	KUP 300 zł, PIT-2	KUP 300 zł, bez PIT-2
Potrącanie sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne oraz dobrowolne potrącenia na rzecz pracodawcy	(100% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych)
	cały etat	2 303,36	1 896,36	2 303,36	1 905,36
	1/4 etatu	610,21	505,84	618,71	514,84
	1/3 etatu	784,74	660,78	793,24	668,78
	1/2 etatu	1 151,68	969,68	1 151,68	977,68
	3/4 etatu	1 727,53	1 433,53	1 727,53	1 441,53
Potrącanie zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi	(75% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych)
	Wymiar etatu	KUP 250 zł, PIT-2	KUP 250 zł, bez PIT-2	KUP 300 zł, PIT-2	KUP 300 zł, bez PIT-2
	cały etat	1 727,52	1 422,27	1 727,52	1 429,02
	1/4 etatu	457,66	379,38	464,03	386,13
	1/3 etatu	588,56	495,59	594,93	501,59
	1/2 etatu	863,76	727,26	863,76	733,26
	3/4 etatu	1 295,65	1 075,15	1 295,65	1 081,15
Potrącanie kar pieniężnych	(90% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych)
	Wymiar etatu	KUP 250 zł, PIT-2	KUP 250 zł, bez PIT-2	KUP 300 zł, PIT-2	KUP 300 zł, bez PIT-2
	cały etat	2 073,02	1 706,72	2 073,02	1 714,82
	1/4 etatu	549,19	455,26	556,84	463,36
	1/3 etatu	706,27	594,70	713,92	601,90
	1/2 etatu	1 036,51	872,71	1 036,51	879,91
	3/4 etatu	1 554,78	1 290,18	1 554,78	1 297,38
Dobrowolne potrącenia inne niż te na rzecz pracodawcy	(80% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych)
	Wymiar etatu	KUP 250 zł, PIT-2	KUP 250 zł, bez PIT-2	KUP 300 zł, PIT-2	KUP 300 zł, bez PIT-2
	cały etat	1 842,69	1 517,09	1 842,69	1 524,29
	1/4 etatu	488,17	404,67	494,97	411,87
	1/3 etatu	627,79	528,62	634,59	535,02
	1/2 etatu	921,34	775,74	921,34	782,14
	3/4 etatu	1 382,02	1 146,82	1 382,02	1 153,22

 

Kwoty wolne od potrąceń obowiązujące od 1 stycznia do 30 czerwca 2022 r. (w zł) dla pracowników nieobjętych PPK pełnoetatowych oraz niepełnoetatowych, przy zastosowaniu „zerowego PIT”:

Rodzaj potrącenia	Wymiar etatu	KUP 250 zł, PIT-2	KUP 250 zł, bez PIT-2	KUP 300 zł, PIT-2	KUP 300 zł, bez PIT-2
Potrącanie sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne oraz dobrowolne potrącenia na rzecz pracodawcy	(100% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych)
	cały etat	2 363,56	2 363,56	2 363,56	2 363,56
	1/4 etatu	625,26	590,89	633,76	590,89
	1/3 etatu	804,81	787,85	813,31	787,85
	1/2 etatu	1 181,78	1 181,78	1 181,78	1 181,78
	3/4 etatu	1 772,68	1 772,68	1 772,68	1 772,68
Potrącanie zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi	(75% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych)
	Wymiar etatu	KUP 250 zł, PIT-2	KUP 250 zł, bez PIT-2	KUP 300 zł, PIT-2	KUP 300 zł, bez PIT-2
	cały etat	1 772,67	1 772,67	1 772,67	1 772,67
	1/4 etatu	468,95	443,17	475,32	443,17
	1/3 etatu	603,61	590,89	609,98	590,89
	1/2 etatu	886,34	886,34	886,34	886,34
	3/4 etatu	1 329,51	1 329,51	1 329,51	1 329,51
Potrącanie kar pieniężnych	(90% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych)
	Wymiar etatu	KUP 250 zł, PIT-2	KUP 250 zł, bez PIT-2	KUP 300 zł, PIT-2	KUP 300 zł, bez PIT-2
	cały etat	2 127,20	2 127,20	2 127,20	2 127,20
	1/4 etatu	562,73	531,80	570,38	531,80
	1/3 etatu	724,33	709,07	731,98	709,07
	1/2 etatu	1 063,60	1 063,60	1 063,60	1 063,60
	3/4 etatu	1 595,41	1 595,41	1 595,41	1 595,41
Dobrowolne potrącenia inne niż te na rzecz pracodawcy	(80% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych)
	Wymiar etatu	KUP 250 zł, PIT-2	KUP 250 zł, bez PIT-2	KUP 300 zł, PIT-2	KUP 300 zł, bez PIT-2
	cały etat	1 890,85	1 890,85	1 890,85	1 890,85
	1/4 etatu	500,21	472,71	507,01	472,71
	1/3 etatu	643,85	630,28	650,65	630,28
	1/2 etatu	945,42	945,42	945,42	945,42
	3/4 etatu	1 418,14	1 418,14	1 418,14	1 418,14

 

Kwoty wolne od potrąceń obowiązujące od 1 stycznia do 30 czerwca 2022 r. (w zł) dla pracowników pełnoetatowych oraz niepełnoetatowych, objętych PPK, przy zastosowaniu „zerowego PIT” (przy założeniu, że wpłata na PPK finansowana przez pracodawcę wynosi 1,5% a wpłata pokrywana z pensji pracownika – 2% i jest naliczana od kwoty płacy minimalnej):

Rodzaj potrącenia	Wymiar etatu	KUP 250 zł, PIT-2	KUP 250 zł, bez PIT-2	KUP 300 zł, PIT-2	KUP 300 zł, bez PIT-2
Potrącanie sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne oraz dobrowolne potrącenia na rzecz pracodawcy	(100% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych)
	cały etat	2 303,36	2 303,36	2 303,36	2 303,36
	1/4 etatu	610,21	575,84	618,71	575,84
	1/3 etatu	784,74	767,78	793,24	767,78
	1/2 etatu	1 151,68	1 151,68	1 151,68	1 151,68
	3/4 etatu	1 727,53	1 727,53	1 727,53	1 727,53
Potrącanie zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi	(75% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych)
	Wymiar etatu	KUP 250 zł, PIT-2	KUP 250 zł, bez PIT-2	KUP 300 zł, PIT-2	KUP 300 zł, bez PIT-2
	cały etat	1 727,52	1 727,52	1 727,52	1 727,52
	1/4 etatu	457,66	431,88	464,03	431,88
	1/3 etatu	588,56	575,84	594,93	575,84
	1/2 etatu	863,76	863,76	863,76	863,76
	3/4 etatu	1 295,65	1 295,65	1 295,65	1 295,65
Potrącanie kar pieniężnych	(90% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych)
	Wymiar etatu	KUP 250 zł, PIT-2	KUP 250 zł, bez PIT-2	KUP 300 zł, PIT-2	KUP 300 zł, bez PIT-2
	cały etat	2 073,02	2 073,02	2 073,02	2 073,02
	1/4 etatu	549,19	518,26	556,84	518,26
	1/3 etatu	706,27	691,00	713,92	691,00
	1/2 etatu	1 036,51	1 036,51	1 036,51	1 036,51
	3/4 etatu	1 554,78	1 554,78	1 554,78	1 554,78
Dobrowolne potrącenia inne niż te na rzecz pracodawcy	(80% wynagrodzenia minimalnego po odliczeniach składkowo-podatkowych)
	Wymiar etatu	KUP 250 zł, PIT-2	KUP 250 zł, bez PIT-2	KUP 300 zł, PIT-2	KUP 300 zł, bez PIT-2
	cały etat	1 842,69	1 842,69	1 842,69	1 842,69
	1/4 etatu	488,17	460,67	494,97	460,67
	1/3 etatu	627,79	614,22	634,59	614,22
	1/2 etatu	921,34	921,34	921,34	921,34
	3/4 etatu	1 382,02	1 382,02	1 382,02	1 382,02

 

Sprawdź praktyczne kalkulatory:

🧮 Kalkulator Online – Potrącenia z wynagrodzenia za pracę, za urlop i za chorobę
Jak w 2022 r. obliczyć potrącenie z wynagrodzenia za pracę, za urlop i za chorobę?
➪ Kliknij i Sprawdź

🧮 Kalkulator Online – Potrącenia z umowy zlecenia
Jak w 2022 r. obliczyć kwotę potrącenia z umowy zlecenia?
➪ Kliknij i Sprawdź

 

 

Wyższe kwoty wolne od potrąceń z powodu COVID-19

Od 16 maja 2020 r. obowiązuje nowa reguła (wprowadzona w ramach tarczy 3.0), w myśl której w sytuacji, gdy z powodu podjętych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działań służących zapobieganiu zarażeniem wirusem SARS-CoV-2:

• pracownikowi zostało obniżone wynagrodzenie lub
• członek rodziny pracownika utracił źródło dochodu,

kwoty zwolnione z egzekucji określone w art. 87¹ § 1 Kodeksu pracy ulegają zwiększeniu o 25% na każdego nieosiągającego dochodu członka rodziny, którego pracownik ten ma na utrzymaniu.

Choć przepisy tego nie rozstrzygają, to w kontekście ustalania wyższej kwoty wolnej od potrąceń na powyższych zasadach decydujące znaczenie ma okres, za który przysługuje wynagrodzenie, z którego dokonywane jest potrącenie. A zatem skorzystanie z nowego rozwiązania wprowadzonego na mocy art. 52 ustawy z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, jest możliwe w okresie, w którym pracownik ma obniżone wynagrodzenie za pracę z powodu podjętych w Polsce działań służących zapobieganiu zarażeniem COVID-19.

W związku z tym, przy ustalaniu zwiększonej kwoty chronionej przed potrąceniami należy brać pod uwagę okres, za jaki wypłacane jest wynagrodzenie, a nie datę wypłaty tego wynagrodzenia. W konsekwencji, nie ma znaczenia, kiedy pensja jest faktycznie stawiana do dyspozycji pracownikowi. Tym samym, jeżeli pracownikowi zredukowano wskutek epidemii koronawirusa płacę np. w okresie od początku maja do końca lipca 2020 r., to wynagrodzenie przysługujące za ten okres podlegało zwiększonej ochronie, bez względu na to, kiedy zostało faktycznie pracownikowi wypłacone. Jeżeli korzystające ze zwiększonej ochrony dzięki tarczy 3.0 wynagrodzenie lipcowe zostałoby przykładowo przelane na konto podwładnego w sierpniu (czy nawet w późniejszym terminie), to nadal powinno ono być chronione wyższą kwotą wolną od potrąceń.

 

Potrącenia z umowy zlecenia w 2022 r.

Od 1 stycznia 2019 r. wprowadzono modyfikację regulacji dotyczących ochrony wynagrodzenia zleceniobiorców przed potrąceniami. Ich brzmienie wprost wskazuje, że do wynagrodzeń zleceniobiorców-dłużników należy wprost stosować przepisy Kodeksu pracy o granicy potrącenia i kwocie wolnej od potrąceń.

W nowym art. 833 § 2¹ k.p.c. zakres stosowania art. 87 i art. 87¹ Kodeksu pracy uzupełniono również o świadczenia powtarzające się, które służą zapewnieniu utrzymania lub stanowią jedyne źródło dochodu dłużnika. Ma to na celu wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych w zakresie ustalenia czy wynagrodzenie otrzymywane przez dłużnika zatrudnionego na podstawie umowy cywilnoprawnej można uznać za świadczenie powtarzające się, „którego celem jest zapewnienie utrzymania”. Osoby zatrudnione wszakże na podstawie umów cywilnoprawnych, choć stanowią niemały odsetek zatrudnionych, z punktu widzenia uprawnień pracowniczych i tak są w znacznie gorszej sytuacji niż osoby zatrudnione na umowę o pracę. Tym samym zdaniem ustawodawcy, w zakresie zapewnienia im minimum egzystencji i ochrony przed egzekucją należało w sposób jednoznaczny zrównać je z osobami mającymi status pracowników w rozumieniu Kodeksu pracy.

Dla ustalenia kwoty wolnej od potrąceń, gdy wynagrodzenie zleceniobiorcy posiada powtarzający się charakter i służy zapewnieniu utrzymania lub stanowi jedyne źródło dochodu, należy przyjąć kwotę gwarantowanej ustawą płacy minimalnej obowiązującą pracowników. Słuszność tego poglądu potwierdza Ministerstwo Sprawiedliwości.

Co ważne, w razie wątpliwości co do sposobu dokonania w konkretnej sytuacji potrącenia przy umowie zlecenia, zaleca się kontakt z organem egzekucyjnym (np. komornikiem), celem ustalenia reguł i zakresu egzekucji.

O zasadach dokonywania w 2022 r. potrąceń z należności zleceniobiorców piszemy szerzej w artykule: Potrącenia z umowy zlecenia w 2022 r. – jak dokonywać, kiedy stosować kwotę wolną od potrąceń.