Umowy zlecenia w 2019 r. - wzór i najważniejsze informacje

Umowa zlecenia zaliczana jest do umów starannego działania, przez co należy rozumieć, iż o wywiązaniu się z umowy nie decyduje jej efekt, ale odpowiednie wykonywanie czynności oraz dołożenie należytej staranności w realizowaniu określonych działań. Na jej mocy zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania określonych czynności / prac dla zleceniodawcy.

Umową zlecenia zatrudniona osoba zobowiązuje się jedynie do przeprowadzenia szeregu czynności przy dołożeniu należytej staranności i tylko za brak staranności odpowiada. Cechą umowy zlecenia nie jest zatem wynik, lecz starania podejmowane w celu osiągnięcia tego wyniku (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 24 września 2015 r., sygn. akt III AUa 123/15).

Omawiana umowa może być zarówno odpłatna, jak i nieodpłatna (w tym drugim przypadku, zapis mówiący o nieodpłatności musi znaleźć się w treści umowy).

W przypadku umów zlecenia (art. 734 Kodeksu cywilnego) oraz umów o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu (art. 750 Kodeksu cywilnego) – z pewnymi wyjątkami wynikającymi z art. 1 i 8d ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę – obowiązuje w 2019 r. minimalna stawka godzinowa wynosząca 14,70 zł.

Ogólna charakterystyka umowy zlecenia

Jej stronami mogą być osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.
Jest regulowana przez Kodeks cywilny.
Charakteryzuje się brakiem stosunku podporządkowania, co skutkuje tym, iż brakiem lub nieznacznym stopniem zależności zleceniobiorcy od zleceniodawcy
może być odpłatna lub nieodpłatna.
Zleceniobiorca nie ma prawa do świadczeń gwarancyjnych takich jak np. wynagrodzenie za przestój czy wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy.
Może być wykonywane przez inne osoby wskazane przez zleceniobiorcę, o ile nie zabrania tego treść umowy.
Zleceniobiorca powinien jedynie stosować się do wskazówek dającego zlecenie.
Może zostać zawarta w dowolny sposób, w tym np. ustnie, a nawet w sposób dorozumiany.
Zleceniobiorca nie zawsze podlega ubezpieczeniom społecznym.
Zleceniodawca nie ma obowiązku prowadzenia dokumentacji pracowniczej, poza dokumentami zawierającymi dane o liczbie przepracowanych w danym miesiącu godzin oraz dokumentami wymaganymi do celów podatkowych i ubezpieczeniowych.
Okresu pracy na podstawie umowy zlecenia z zasady nie wlicza się do stażu pracy, chyba że regulacje wewnątrzzakładowe stanowią inaczej.
Można ją wypowiedzieć w każdym momencie.
Roszczenia z niej wynikające są dochodzone przed sądem cywilnym.

Zakaz zastępowania umowy o pracę umową zlecenia

Przy zawieraniu umów zlecenia należy przede wszystkim pamiętać, że nie wolno nimi zastępować umów o pracę.

Uznawanie danej umowy za umowę o pracę lub za umowę prawa cywilnego zależy od okoliczności konkretnego przypadku (por. wyroki Sądu Najwyższego z 18 listopada 2011 r., sygn. akt I PK 63/11, z 6 października 2004 r., sygn. akt I PK 488/03, OSNP 2005/10/145 i z 11 października 2005 r., sygn. akt I PK 42/05, OSNP 2006/17-18/267).

Zauważmy, że art. 22 § 1 Kodeksu pracy stanowi, że stosunek pracy to zobowiązanie pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy oraz w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym, a także zobowiązanie pracodawcy – do zatrudniania pracownika i wypłacania mu wynagrodzenia. Przy zachowaniu tych warunków nie wolno zastępować umowy o pracę umową cywilnoprawną. Zakaz ten wprowadza art. 22 § 1² Kodeksu pracy. Z kolei art. 22 § 1¹ Kodeksu pracy przewiduje, że gdy zatrudnienie ma wszystkie cechy pracowniczego, to jest stosunkiem pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.

Umowy zlecenia a RODO

Przepisy RODO dotyczą także danych osobowych zbieranych i przetwarzanych przy okazji zawierania oraz realizowania umów cywilnoprawnych takich jak np. umowy zlecenia. Przy jej zawieraniu zleceniodawca nie musi pozyskiwać od zatrudnionego zgody na przetwarzanie danych osobowych udostępnianych na potrzeby zawarcia i realizacji umowy. Wynika to z art. 6 ust. 1 lit. c RODO, w myśl którego przetwarzanie danych osobowych jest zgodne z prawem wtedy, gdy jest ono niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na administratorze danych osobowych.

Szerzej pisaliśmy o tym we wpisie: Umowy zlecenia i klauzula informacyjna RODO – wzór.

Rozliczanie umów zlecenia w 2019 r.

Zatrudnianie osób w oparciu o umowy zlecenia wiąże się nierozerwalnie z koniecznością właściwego wypełniania obowiązków płatnika należności publiczno-prawnych w postaci składek ZUS i podatku dochodowego.

Podatek od umów zlecenia w 2019 r.

Świadczenia wypłacane lub stawiane do dyspozycji zleceniobiorcom stanowią dla nich przychody z działalności wykonywanej osobiście, od których – co do zasady – trzeba pobierać zaliczkę na podatek dochodowy, zgodnie z art. 41 ustawy o PIT, czyli stosując najniższą stawkę podatkową określoną w skali (18%) oraz pomniejszając przychód o:

miesięczne koszty uzyskania przychodów obliczonych od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód oraz
potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne.

Kwestie podatkowe dotyczące umów zleceń przybliżyliśmy m.in. w artykułach:

Składki ZUS od umów zlecenia w 2019 r.

Umowy zlecenia podlegają generalnie obowiązkowemu ubezpieczeniu: zdrowotnemu, emerytalnemu, rentowemu oraz wypadkowemu (art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych i art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych). Dodatkowo na zasadzie dobrowolności zleceniobiorcy mogą przystąpić do ubezpieczenia chorobowego, ale tylko pod warunkiem, że składki społeczne są obligatoryjne.

Co istotne, umowy zlecenia zawarte z własnym pracodawcą lub wykonywane na rzecz własnego pracodawcy, pod względem składkowym powinny być rozliczane jak umowy o pracę.

Zagadnienia z zakresu ozusowania zleceniobiorców omawialiśmy np. w poniższych tekstach:

Ważne! W stosunku do zleceniobiorców podmioty zatrudniające mogą korzystać z szeregu zwolnień podatkowo-składkowych. Po więcej szczegółów odsyłamy do tekstu zatytułowanego: Wyłączenia z podatku i składek ZUS dotyczące zleceniobiorców.